Siatkówczak (retinoblastoma) – rak oka u dziecka (objawy, rokowania, zdjęcia)
Siatkówczak (inaczej: retinoblastoma) jest najczęściej występującym złośliwym nowotworem oka u dzieci poniżej 5 roku życia. Może być dziedziczny. Charakterystycznym objawem jest biały refleks na źrenicy. Wcześnie wykryty daje dobre rokowania.
![siatkówczak badanie Siatkówczak rak oka u dziecka](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/56/2024/05/108974-e0737d6.jpg?quality=90&resize=980,654)
Siatkówczaka w Polsce diagnozuje się u około 20 małych pacjentów rocznie. Retinoblastoma jest złośliwym nowotworem oka, który nieleczony daje przerzuty i prowadzi do śmierci. Leczenie tego nowotworu wewnątrzgałkowego daje ponad 90 proc. skuteczności. Objawy siatkówczaka, charakterystyczny biały refleks na źrenicy, często uchwycony na zdjęciach (leukokoria), są takie same w retinoblastomie dziedzicznej i niedziedzicznej.
Siatkówczak: w jakim wieku się pojawia?
Retinoblastoma bardzo groźny nowotwór wewnątrzgałkowy spowodowany podwójną mutacją genu znajdującego się na prążku q14 chromosomu 13.
- siatkówczak dziedziczny – przekazywany genetycznie występuje u 40 proc. chorych. Pierwsze objawy mogą wystąpić już w 1. roku życia dziecka, a guz dotyczy obojga oczu.
- siatkówczak niedziedziczny – może pojawić się do 5 urodzin dziecka i najczęściej jest to guz występujący w jednym oku. Mutacja występuje w siatkówce oka dziecka.
Siatkówczak: objawy
Objawy retinoblastomy u dziecka są podobne bez względu na podłoże choroby (genetyczne lub nie) i są to najczęściej:
- leukokoria – biały refleks na źrenicy
- zez
- pogorszenie ostrości wzroku
- stan zapalny
- wytrzeszcz (w zaawansowanym stadium)
Rzadziej pojawiają się także poszerzenie źrenic i różnobarwność tęczówek.
![109013-233b40d objawy siatkówczaka](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/56/2024/05/109013-233b40d.png?quality=90&fit=348,425)
- Warto podkreślić, że objawy siatkówczaka nie są „unikalne”, czyli występują również przy innych chorobach, takich jak: retinopatia wcześniacza (nieprawidłowy rozwój naczyń siatkówki u wcześniaków z bardzo niską wagą urodzeniową) czy choroba Coatsa (obecność nieprawidłowych naczyń krwionośnych siatkówki oka), stany zapalne naczyniówki, dlatego specjaliści powinni na początku je wykluczyć.
Zobacz także
Siatkówczak - zdjęcia
Retinoblastomę można czasami wykryć przypadkiem, widząc na fotografii dziecka charakterystyczny biały błysk na źrenicy. Guz oka (siatkówczak) wygląda tak:
![108975-20d1c21 siatkówczak zdjęcia](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/56/2024/05/108975-20d1c21.jpg?quality=90&fit=576,264)
fot. J Morley-Smith / wikimedia commons
Budowa zdrowego oka i oka z retinoblastomą:
![109012-c6902df zdrowe oko i oko z siatkówczakiem infografika](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/56/2024/05/109012-c6902df.png?quality=90&fit=700,406)
Retinoblastoma: diagnoza
Oftalmoskopia (wziernikowanie oka) to najważniejsze badanie w diagnostyce siatkówczaka. Wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym, po rozszerzeniu źrenic i polega na zbadaniu dna oka pacjenta. Inne wskazane badania:
- usg
- rezonans magnetyczny
- tomografia komputerowa.
- Dużą rolę we wczesnej diagnostyce siatkówczaka odgrywają rodzice dziecka, którzy powinni obserwować rozwój swoich pociech, a w przypadku ewentualnych wątpliwości lub zauważenia objawów, takich jak biała źrenica (różnice w wyglądzie źrenic uwidaczniają się niekiedy na fotografii dziecka wykonanej w świetle lampy błyskowej), zez, powinni natychmiast skonsultować się ze specjalistą.
Nowotwór złośliwy oka u dziecka (siatkówczak) – rokowania
Retinoblastoma jest guzem złośliwym, dlatego leczeniem powinni zajmować się wspólnie specjaliści: okulista, pediatra, onkolog i radiolog. Celem leczenia jest ratowanie życia dziecka, następnie zajętej guzem gałki ocznej, a na końcu zachowanie użytecznego widzenia. Dobór metody leczenia zależy od indywidualnego przypadku i może to być:
- chemioterapia ogólna
- chemioterapia miejscowa
- brachyterapia (miejscowa radioterapia – zastosowanie płytki radioaktywnej)
- krioterapia
- laserowa hipertermia
- enukleacja (usunięcie gałki ocznej).
Współczesne metody leczenia w ponad 97 proc. przypadków ratują życie dziecka i u wielu pacjentów pozwalają zachować widzenie przynajmniej w jednym oku. Rokowanie jest zależne od stopnia zaawansowania siatkówczaka, jego umiejscowienia i reakcji na leczenie.
Zobacz też:
- Jak rozpoznać i leczyć wady wzroku u dzieci?
- Kiedy trzeba iść do okulisty z niemowlakiem?
- Nowotwory u dzieci są rozpoznawane za późno
dr hab. n. med. Wojciech Hautz
Specjalista Kliniki Okulistyki Centrum Zdrowia Dziecka![IBeKUx-122042-0a94ad9](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/56/2024/05/IBeKUx-122042-0a94ad9.jpg?quality=90&resize=767,697)