Dysleksja - na czym polega i czy da się jej uniknąć

Co to jest dysleksja?

Dysleksja nie jest chorobą, kalectwem ani lenistwem. Problemy dyslektyków nie mają nic wspólnego z ich inteligencją i zdolnościami. Są wynikiem zakłóceń spostrzegania wzrokowego, słuchowego, koncentracji, uwagi, pamięci. Można być więc bardzo bystrym, twórczym, mieć bogatą wyobraźnię i mimo to nie radzić sobie z rzeczami, które innym przychodzą bez trudu.

Czytaj też: 5 sposobów na wychowanie optymisty

Przyczyny dysleksji

Dysleksję ma co dziesiąty uczeń (ciężką stwierdza się u 2% dzieci, średnią u 10- 15%). Pięciokrotnie częściej przydarza się ona chłopcom. Nie do końca wiadomo, dlaczego. Problem może mieć podłoże genetyczne (czyli być dziedziczny), ale mają nań wpływ także inne czynniki, np. przebieg ciąży i porodu. Jego przyczyny nie są jednak do końca znane.

Czytaj też: 10 niegrzecznych przykazań - jak wychować szczęśliwe dziecko?

Dysleksja, dysgrafia, dysortografia - na czym polegają?

Terminu dysleksja używa się też w węższym znaczeniu, określając nim wyłącznie kłopoty z nauką czytania. Dziecko nie może zapamiętać liter lub, gdy je już pozna, ma problemy ze złożeniem ich w słowa. Gdy już składa słowa, czyta wolniej, nie robi tego płynnie i popełnia dużo błędów, słabo rozumie tekst. Dysgrafia to trudności z pisaniem. Malec robi to brzydko - litery są niekształtne, mało czytelne. Często pisze wolniej niż koledzy. Dysortografia to trudności z poprawną pisownią. Ten problem dotyczy starszych dzieci, zwykle tych, które miały problemy z nauką czytania i pisania. Może wyglądać różnie: dziecko zjada litery, przestawia je, zamienia, nie kończy słowa, popełnia błędy ortograficzne, choć zna reguły pisowni.
Dyskalkulia to trudności w operowaniu liczbami. Dziecko o prawidłowym poziomie inteligencji nie rozumie matematyki, nie wie, czy trzeba dodać, czy odjąć, myli się w najprostszych obliczeniach. Dyspraksja to trudności w planowaniu i wykonywaniu czynności ruchowych, kłopoty z nabywaniem nowych. Dziecko z trudem zapina guziki, wiąże sznurowadła, posługuje się sztućcami, ma także kłopoty z czynnościami, które wymagają utrzymania równowagi.

Czytaj też: Jak mądrze karać i nagradzać dziecko?

Objawy dysleksji

Są pewne objawy, po których możesz poznać, że dziecku może grozić dysleksja. Jest to np. niska sprawność fizyczna. Dziecko nie przepada za zabawami z rówieśnikami, nie jest tak sprawne jak koledzy. Ma problem z utrzymaniem równowagi, wolniej nabywa nowe umiejętności.
Jest też mniej sprawne manualnie. Jeśli trzylatek nie umie narysować zamkniętego koła, czterolatek – krzyża, w wieku pięciu lat dziecko nie rysuje kwadratu, w wieku sześciu, siedmiu – szlaczków w liniach, warto mu się przyjrzeć.

Sprawdź, jakie umiejętności powinien posiadać trzylatek, czterolatek i pięciolatek.

Zaniepokoić powinny też problemy z samoobsługą - ubieraniem się, zapinaniem guzików, a w zerówce także z wiązaniem butów, jedzeniem, trudności z mówieniem czy opóźniona lateralizacja - tzn. czterolatek wciąż nie zdecydował, którą ręką rysuje, je – prawą czy lewą. Pod koniec wieku przedszkolnego nie potrafi wskazać u siebie prawej i lewej ręki, nogi, oka, ucha, myli strony.

Szczególnie uważnie trzeba też obserwować dziecko, które urodziło się po ciąży zagrożonej i po porodzie z problemami, wcześniaka, oraz takie, które rozwijało się ruchowo z opóźnieniem, np. późno zaczęło chodzić czy siadać.

Czytaj też: 3 domowe eksperymenty, dzięki którym dziecko pokocha nauki ścisłe

Jak pracować z dyslektykiem?

Zacznij od wizyty u psychologa. Niekiedy dziecko dostaje do domu listę ćwiczeń do wykonania, czasem jest kierowane na specjalistyczne zajęcia lub do logopedy czy neurologa. Możesz się zgłosić do poradni psychologiczno-pedagogicznej.Jeśli psycholog zaleci ćwiczenia, dziecko musi wykonywać je systematycznie - to bardzo ważne. Wychodźcie często na plac zabaw. Maluch powinien dużo biegać, wspinać się na drabinki, jeździć na rowerze. W zimie zabieraj go na ślizgawkę na łyżwy i do sali zabaw. Bawcie się też w domu: niech dziecko skacze po łóżku, wspina się na oparcie sofy, czołga pod krzesłami. Nie każ mu chodzić grzecznie koło ciebie, jeśli woli iść po krawężniku albo podjeździe dla wózków – on wie, co robi, taka spontaniczna aktywność to najlepsza terapia.
Zapisz dziecko na zajęcia poprawiające koordynację, pływanie, taniec. Nie wyręczaj dziecka. Nie ubieraj go, nie karm, nie zapinaj za niego guzików. Niech ma okazję ćwiczyć paluszki. Nawet jeśli to dla ciebie trudne, cierpliwie czekaj, aż poradzi sobie z zadaniem.

Czytaj też: Jaki temperament ma twoje dziecko? - 3 typy charakteru