Chcemy by nasze dzieci były grzeczne i mądre. Wymagamy od nich, by zachowywały się przyzwoicie i odpowiednio do sytuacji. I bardzo dobrze, bo od kogo się tego wszystkiego nauczą, jeśli nie od nas? Wychowując je, ucząc nowych rzeczy i rozmawiając z nimi, musimy jednak pamiętać, że dzieci nie są małymi dorosłymi.
– 3-4 latek nie ma takiej koordynacji jak my, dorośli. Ma prawo nie radzić sobie z ubieraniem i strącać łokciem kubek, bo dopiero się uczy planować ruchy – tłumaczy Beata Płażewska, psycholożka.
Na niektóre z nich (np. głośne albo niespodziewane dźwięki) może reagować nadmiernie, a inne – ignorować (np. nie przeszkadza mu, że ma buzię upapraną dżemem i okruszkami).
Nie możemy wymagać od dziecka, by zapamiętywało tak szybko jak my, bo zwyczajnie nie jest w stanie tego zrobić. Jego pamięć dopiero się rozwija. Dziecko ma swoje sposoby na to, by się z czymś dobrze zapoznać, właśnie dlatego prosi, by czytać mu wciąż tę samą bajkę.
Nawet 5-6-latek uważa jeszcze, że wiele rzeczy dzieje się specjalnie dla niego lub jemu na złość.
– Uważa na przykład, ż słońce świeci po to, żeby mógł wyjść na plac zabaw, a deszcz pada, by zepsuć mu humor – tłumaczy psycholog. – Trudno mu zrozumieć cudzy punkt widzenia oraz to, że inni ludzie mogą widzieć lub czuć inaczej lub nie wiedzieć tego, co on. Jeśli posadzisz naprzeciw 3-4 latka misia i zapytasz, co ten miś widzi, maluch opowie o tym, co sam może dostrzec!
Kilkulatkowi trudno zrozumieć, że ktoś lubi to, czego on nie cierpi i odwrotnie. Uważa też, że coś się wydarzyło dlatego, że ono tego chciało. – To może rodzić kłopoty, bo jeśli np. młodsza siostra złamie rękę, może myśleć, że to przez niego, bo był na siostrę zły – uprzedza Beata Płażewska.
Uwaga!
Dziecięcy egocentryzm jest etapem w rozwoju, nie ma nic wspólnego z egoizmem.
Gdy 3-4-latek opowiada, jak z jamnikiem tropił złodziei wycieraczek, święcie wierzy w swoje słowa. Nie potrafi dostrzec granicy między faktami a tym, co zapamiętał np. z bajek.
– Opowieści tego typu nie są kłamstwem i nie wolno za nie karać – mówi Beata Płażewska.
Uważa na przykład, że ludzie, których widzimy w telewizji, widzą także nas. Jeśli czegoś nie rozumie albo nie dosłyszy, może „dośpiewać” sobie własną wersję i trudno je przekonać, że nie ma racji. Np. zastanawia się, kim jest Znut („Kłamiesz jak z nut”).
Polecamy: Świat według dziecka.Tego się na pewno nie spodziewałaś!
Wiele dzieci boi się na przykład odpływu w wannie i trudno je przekonać, że się w nim nie zmieszczą (a więc, że nie jest dla nich zagrożeniem). Lista dziecięcych strachów jest długa i mogą się na niej znaleźć naprawdę dziwne rzeczy, włącznie ze słowem „ogromna” w wierszu o lokomotywie.
Dlatego nie wolno mówić dziecku w złości rzeczy w rodzaju: „Jesteś niegrzeczny, nie kocham cię już”, bo uwierzy.
Dziecięca logika bywa bardzo interesująca. – Pewna dziewczynka powiedziała mi, że mama jest większa od taty, bo jest od niego starsza – opowiada Beata Płażewska – Uznała, że bycie starszym z definicji oznacza wyższy wzrost.
Słowa: „Przyjdę po ciebie o godz. 13” nic dla przedszkolaka nie znaczą. Lepiej powiedzieć „Będę po obiedzie”.
Rozumuje na zasadzie: „Więcej monet równa się więcej pieniędzy”.
– Gdy zamiast dziesięciu złotówek damy dziecku dziesięciozłotowy banknot, zdenerwuje się, że ma teraz mniej pieniędzy niż wcześniej – opowiada Beata Płażewska.
Dla niego niełatwe czasem relacje między dorosłymi to czarna magia.
– Rozmawiałam kiedyś z 6-letnią dziewczynką, której rodzice się rozwiedli. Uważała, że najlepiej by było, gdyby wszyscy – tata, mama i nowy partner mamy – zamieszkali razem. Jedynym problemem, jaki była w stanie dostrzec, był fakt, że stół w jej domu jest za mały – opowiada psycholożka.
A to oznacza, że w mgnieniu oka może zmieniać mu się nastrój. Może wpaść z euforii w rozpacz i odwrotnie. – To dlatego, że u dzieci brak jeszcze równowagi między procesami pobudzania i hamowania. Trudniej im niż nam, dorosłym, samodzielnie się uspokoić, wyciszyć przed snem itd.
Nie wiedzą na przykład, że są pytania, których nie wypada zadawać publicznie. Stąd liczne gafy i zachowania, które sprawiają, że mamy ochotę zapaść się ze wstydu pod ziemię.
Nie jest w stanie spokojnie usiedzieć w miejscu, bo energia dosłownie je rozsadza. Nie możemy więc wymagać od niego, by grzecznie szło przy nas podczas spaceru albo siedziało przy stole, nie wiercąc się i nie machając nogami. Nie jest w stanie!
Różnic między dorosłym i dzieckiem jest oczywiście znacznie więcej, jednak wniosek jest jeden: zanim zaczniemy wymagać od dziecka, by coś robiło lub czegoś nie robiło, zastanówmy się, czy na tym etapie rozwoju jest w ogóle zdolne sprostać naszym wymaganiom.
Polecamy także: O co pytają przedszkolaki?
Byłoby świetnie, gdyby wszyscy rozumieli się w pół słowa i mieli sobie do powiedzenia wyłącznie miłe rzeczy. Nic z tego. Dzieci kłócą się o zabawki, o słodycze. Dorośli o teściową, która jak zwykle wiedziała lepiej. O pieniądze (że znowu ich brakuje). Rodzice kłócą się o wychowanie dziecka... Ta lista mogłaby być bardzo długa. Czasem trzeba się pokłócić Czy kłótni da się w ogóle uniknąć? Właściwie tak – jesteśmy dorośli, wiec możemy udawać, że wszystko jest OK. Tylko że to nie jest dobry pomysł. – Zamiatanie emocji pod dywan nie przynosi nic dobrego. Złość na partnera rośnie tak długo, aż w końcu przestaje się w nas mieścić, a wtedy może wybuchnąć z ogromną siłą. Lepiej więc sprzeczać się na bieżąco – ostrzega psycholożka Beata Płażewska. To lepsze także dla dzieci, które niczym czułe urządzenia wyczuwają napięcie między rodzicami. A więc zdrowo się czasem pokłócić. Ale czy koniecznie przy dziecku? – Lepiej nie, bo kłótnia rodziców jest dla malca jak trzęsienie ziemi. Mama i tata są dla niego najważniejsi. Jeśli się kłócą, malec traci grunt pod nogami – mówi psycholożka. Oczywiście kłótnia kłótni nierówna. Sprzeczka zakończona przeprosinami i pogodzeniem się to nie tragedia, trzeba wystrzegać się awantur. Oto na co absolutnie nie wolno sobie pozwalać przy malcu. Krzyki. Dziecko się ich po prostu boi. Gdy dorośli się kłócą, dzieci na ogół milkną. Właśnie dlatego, że są przerażone. Trzaskanie drzwiami, rzucanie talerzami. Dzieci potwornie boją się gwałtownych ruchów, głośnych dźwięków i wszelkich przejawów agresji. Obrażanie, szydzenie, przyklejanie etykietek. To także forma agresji. Groźby. W czasie kłótni ludzie mówią rzeczy, których wcale nie myślą. Dziecko rozumie je dosłownie. Jeśli powiesz partnerowi: „Wyrzucę ci te klamoty przez okno!”, ono...
Chcesz, by tegoroczne święta były jak z bajki: z choinką po sufit, wspaniałymi prezentami, kolędami oraz zachwyconym tym wszystkim dzieckiem? Ale czy można zorganizować wymarzone Boże Narodzenie , gdy w domu jest niemowlak? – Tak, jeśli tylko nie będziemy oczekiwać Świąt idealnych, takich jak w reklamie kawy czy na zdjęciach w kolorowych magazynach, weźmiemy pod uwagę możliwości maluszka, przymkniemy oko na drobiazgi i skupimy się na tym, co nam i naszym bliskim sprawia radość – mówi Beata Płażewska, psycholożka . Podpowiadamy, o czym musisz pamiętać! Co zrobić, by Święta były udane? Nie rób wszystkiego sama Skup się na tym, co najważniejsze Ustalcie wcześniej, jak i gdzie spędzacie święta Zadbaj o dobry nastrój Bądź wyrozumiała dla maluszka Reaguj na potrzeby maluszka Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka Ważne zasady na pierwsze święta z niemowlakiem Co zrobić, by Święta były udane? Wszyscy mamy jakieś wyobrażenia o świętach. Wynieśliśmy je z dzieciństwa, z książek, filmów, niektórzy z nas zbudowali je z marzeń o tym, czego im brakowało. – Czasem tak bardzo chcemy, by rzeczywistość sprostała tym pięknym wizjom, że zbyt dużo od siebie wymagamy : lepimy po nocach pierogi, sprzątamy wszystko włącznie z piwnicą, wydajemy fortunę na jedzenie i prezenty. W efekcie jesteśmy podminowani i tak zmęczeni, że gdy te wyczekane święta wreszcie nadchodzą, nie mamy siły się nimi cieszyć – mówi psycholożka. Czy w takim razie zwiększymy szanse na udane Święta , jeśli podamy byle co i zostawimy pod kanapą koty kurzu? – Nie w tym rzecz – mówi Beata Płażewska. – Po prostu warto uświadomić sobie, że nic nie musimy . Nie musimy gotować jak babcia Zosia, wygrać konkursu na najbardziej czyste okna w okolicy ani piec pierniczków w kształcie reniferów, tylko...
Nie czarujmy się: nasze słodkie słoneczka dają nam czasem popalić. Marudzą , krzyczą, a czasem nawet urządzają publiczny show z wianuszkiem widzów (to specjalność zbuntowanych dwulatków ). To, jak się zachowuje małe dziecko , zależy od wielu rzeczy, m.in. od jego temperamentu . Zdarza się jednak, że sami (oczywiście niechcący) prowokujemy je do rozrabiania . W jaki sposób? Nie bierzemy pod uwagę możliwości dziecka… …i na przykład zabieramy je do galerii handlowej albo marketu budowlanego, gdzie odwiedzamy kilkanaście działów i w każdym oglądamy po kilkanaście rzeczy. Albo wybieramy się z Wrocławia nad morze i chcemy pokonać trasę z jedną jedyną krótką przerwą na siusiu w okolicach Piły. Takie przykłady można mnożyć bez końca. – Widzę czasem takich poukładanych, świetnie radzących sobie w życiu dorosłych, którzy oczekują, że dziecko będzie ich kopią: zachowa się jak należy w samochodzie czy restauracji, spokojnie wysiedzi trzy godziny na imieninach u cioci itd. Nic z tego. Małe dziecko nie może spełnić tych oczekiwań, nawet jeśli będzie się bardzo starało. Dlaczego? Bo jest dzieckiem. Nie jest w stanie usiedzieć długo w jednym miejscu, jest niecierpliwe, szybciej się męczy, potrzebuje więcej ruchu – mówi Beata Płażewska, psycholożka dziecięca. …ani jego potrzeb Zabieranie gdzieś zmęczonego , niewyspanego, niewybieganego dziecka to jak strzał w stopę: nie zachowa się tak, jak sobie tego życzymy, bo będzie domagało się zaspokojenia swoich potrzeb. Nie będzie wiedziało, o co dokładnie mu chodzi, nie powie np.: „Tato, chcę się przespać”. Po prostu zacznie szaleć. Ulegamy dla świętego spokoju 2-, 3- dziecko błyskawicznie się uczy. Jeśli zauważy, że by osiągnąć swój cel (np. dostać upragnioną zabawkę), wystarczy rzucić się na podłogę, z pewnością...
