Przedszkole waldorfskie: co to jest? Założenia i opinie

Przedszkole waldorfskie to nie jest zwykła placówka na wzór przedszkola państwowego. W przedszkolu waldorfskim dzieci są traktowane na równi z dorosłymi, a nauczyciele starają się rozwijać jednocześnie ich ciało, psychikę i duchowość. Niebagatelne znaczenie ma wspieranie zainteresowań dzieci, nie ma przy tym podręczników, a naukę czerpie się z doświadczeń. Wyjaśniamy główne założenia przedszkola waldorfskiego.

Co to jest przedszkole waldorfskie?

Przedszkole waldorfskie to miejsce, w którym największy nacisk kładzie się na holistyczny rozwój dzieci: ich ciało, psychikę i ducha. Zadaniem nauczycieli jest wspieranie indywidualizmu podopiecznych – to dorosły ma podążać za dzieckiem, nie może mu niczego narzucać, tylko ma się koncentrować na jego zainteresowaniach i procesie rozwojowym.

W przedszkolu waldorfskim dzieci uczą się poprzez doświadczenie, a nie z podręczników. Co więcej, nie ma jednego odgórnie narzuconego programu nauczania dla wszystkich dzieci. Zamiast tego nauczyciele, obserwując postępy dzieci, opracowują programy dopasowane do każdego malucha osobno. Często tworzy się też grupy mieszane pod względem wieku dzieci, dzięki czemu maluchy mają szansę rozwijać swoje kompetencje społeczne.

W filozofii waldorfskiej ogromną wagę przywiązuje się do poczucia bezpieczeństwa dzieci. Maluszki mają czuć się pewnie, więc każdy dzień ma swój niezmienny plan. Jednocześnie dzieci są przyzwyczajane do cykliczności całego roku wyznaczanej przez pory roku i powtarzalne święta.

Motto pedagogiki waldorfskiej brzmi: „Dziecko przyjąć w głębokim szacunku, wychować w miłości i pozwolić mu odejść wolnym”.

Założenia przedszkola waldorfskiego:

• dziecko traktuje się jak niepowtarzalną jednostkę, na równi z osobą dorosłą;
• dziecko uczy się całym ciałem, a nie tylko głową;
• nauczyciel dostosowuje się do tempa rozwoju dziecka;
• nauczyciel tworzy program nauki dostosowany do potrzeb każdego dziecka z osobna;
• nauczyciel wspiera zainteresowania dziecka, nie narzuca mu własnych upodobań;
• dzieci nie korzystają z książek, uczą się przez doświadczenie i twórczą zabawę, np. wykonując drobne prace ręczne (w tym np. uczą się pielęgnacji ogrodu, obróbki drewna, sprzątania itp.);
• nauczyciele rozwijają zdolności artystyczne dzieci poprzez zajęcia ze śpiewu, malarstwa, gry na instrumentach itp.;
• dzieci mają nieustanny kontakt z naturą (wychodzą na dwór bez względu na pogodę);
• każdy dzień w przedszkolu ma ustalony stały rytm, te same zabawy i zajęcia.

Popularną zabawką w przedszkolach waldorfskich jest tzw. lalka waldorfska. To lalka wykonana z naturalnych materiałów na wzór człowieka, w stonowanych kolorach i o neutralnej mimice. Lalka ma uczyć dziecko odpowiedzialności, pobudzać wyobraźnię i rozwijać wrażliwość.

Nazwa przedszkola waldorfskiego pochodzi od pierwszej szkoły dla dzieci robotników (z niem.: Freie Waldorfschule). Założył ją w 1919 roku Rudolf Steiner, austriacki filozof, badacz kultury i literatury (to dlatego placówki te nazywa się też czasem steinerowskimi). Steiner był człowiekiem wrażliwym na potrzeby jednostki, uważał, że dzieci mają prawo rozwijać się we własnym tempie i zgodnie z własnymi zainteresowaniami.

Przedszkola waldorfskie w Polsce

Przedszkola waldorfskie istnieją także w Polsce. Obecnie na terenie kraju działa 9 takich placówek dla młodszych dzieci oraz 6 szkół waldorfskich dla starszych. Do tego można doliczyć jeszcze 11 przedszkoli działających z inspiracji pedagogiki waldorfskiej.

Na całym świecie funkcjonuje ok. 2000 przedszkoli i ponad 1000 szkół waldorfskich. Filozofia steinerowska stała się fundamentem, na którym oparto system oświaty w Finlandii uznawany dziś za jeden z najlepszych modeli edukacji na świecie.

Przedszkole waldorfskie: opinie

Rodzice, których dzieci chodzą do przedszkoli waldorfskich, mają najczęściej bardzo dobre opinie na temat tego typu placówek. Chwalą indywidulane podejście nauczycieli do każdego dziecka, podążanie za maluchami i brak zbyt wielu zajęć dodatkowych.

Wielu podkreśla także, że wbrew niektórym opiniom przedszkola waldorfskie nie są wcale placówkami dla dzieci niedostosowanych społecznie. Podkreślają, że to dzięki pochyleniu się nad każdym dzieckiem i spokojnemu zaopiekowaniu się każdym z nich maluszki lepiej radzą sobie z emocjami.

Oto wybrane opinie o przedszkolach waldorfskich opublikowane na forach dla rodziców:

• „Moje dziecko chodzi do przedszkola z elementami pedagogiki waldorfskiej i jest ok. Podoba mi się rytm dnia, mało zajęć dodatkowych, spokojne podejście do dzieci. I bynajmniej nie jest to przedszkole dla 'niedostosowanych'. W grupie mojego dziecka jest 2 rozrabiaków, ale panie bardzo fajnie sobie z nimi radzą. Jest dużo zajęć plastycznych i gospodarskich, dzieci same pieką chlebek, kroją owoce, robią kompoty na zimę itp. Nie ma oglądania bajek na wideo, nie ma też krzyków na dzieci. Oczywiście, bardzo wiele zależy od konkretnych pań opiekunek, ale generalnie jest to przedszkole bardzo przyjazne dla dzieci”;
• „Mój syn został po dwóch dniach usunięty z przedszkola niepublicznego za to, że nie jest uosobieniem spokoju i często pokazuje pazurki. Pani dyrektor stwierdziła, że 'zagraża bezpieczeństwu innych dzieci i swojemu'. Teraz syn jest w przedszkolu waldorfskim i jest to najcudowniejsze miejsce, do jakiego mógł trafić. Okazało się, że wcale nie jest złym dzieckiem, a tym bardziej zagrażającym komukolwiek, bo 'ciocie' po prostu się nim zajmują, a nie piją kawę. Polecam wszystkim, tam dzieci są naprawdę szczęśliwe”;
• „Polecam bardzo, zwłaszcza tym, którzy szukają ciepłego, bezpiecznego miejsca, w którym ich dziecko będzie mogło się bawić, bo zabawa w tym wieku jest najważniejszą aktywnością dziecka, która kształtuje i rozwija zdrowego człowieka”.

Źródło: Związek Szkół i Przedszkoli Waldorfskich w Polsce

Zobacz też:

• Przedszkole publiczne czy prywatne? Jakie wybrać? Fakty i mity o przedszkolach
• Zabawki Montessori – w niczym nie przypominają tradycyjnych zabawek [Przegląd]
• „Zabawa jest pracą dziecka” – żłobek wg Marii Montessori