Pisanki na ludowo

W Polsce tradycja zdobienia jaj znana jest od ponad 1000 lat, nie zawsze była więc łączona z obchodami świąt Wielkiej Nocy. Jajko, jako symbol nowego życia i odradzania się natury, niosło za sobą różnorodne znaczenia magiczne, miało przynosić szczęście – wkładano je pod próg budowanej chaty, zakopywano na polu. Wraz z tradycją Wielkanocną malowane jajka stały się nieodłącznym elementem obchodów tego święta.

Zdobieniem jajek zajmowały się dawniej tylko kobiety. Zbierały się w jednej izbie, do której wzbraniano wstępu innym, zwłaszcza mężczyznom. Gdy któryś z nich przypadkiem czy celowo wszedł do wnętrza, kobiety wypędzały go i zacierały ślady po intruzie spluwając ukradkiem lub rzucając za siebie odrobinę soli. Tych pisanek wykonywano dawniej olbrzymie ilości. Aleksander Jackowski w „Polskiej Sztuce Ludowej” wspomina: „kobiety ze Śląska Opolskiego, których prace zdumiewają precyzją i pięknem, opowiadały mi w latach siedemdziesiątych, że teraz zdobią 40-50 jajek, ale przed wojną i kilka lat po niej przygotowywały co roku 400-500 pisanek, ofiarowując koszyczki z nimi w podarunku rodzinie, krewnym”. Przy takich ilościach artystki, uzyskawszy niebywałą wprawę w wielkanocnym rzemiośle, były w stanie uzyskać niesamowite efekty dekoracyjne.
Dziś nikt nie zdobi już na Wielkanoc takiej ilości jajek, najczęściej używamy też sztucznych barwników, flamastrów czy naklejek. Tradycyjne metody zdobienia są niezwykle trudne, a by uzyskać satysfakcjonujące efekty potrzeba wielu lat prób i doświadczeń. Wciąż jednak wielu twórców ludowych kultywuje tradycje rodzinne i wykonuje zdobione batikowo pisanki, wyskrobywane kraszanki czy wydmuszki oklejane wycinankami oraz rdzeniem sitowia.

Wyroby tego typu znalazły dla siebie miejsce w internetowej Galerii LudowoMi.pl. Można wyszukać w niej tradycyjne, niepowtarzalne pisanki ręcznie malowane we wzory kaszubskie o wiosennych barwach, kraszanki – barwione wydmuszki, na których wydrapano misterne wzory czy kacze jaja łowickie, szczelnie opatulone wielobarwną, filigranową wycinanką. Nie brakuje również pisanek malowanych we wzory sannickie czy opolskie, wykonanych znanymi od lat, przekazywanymi z pokolenia na pokolenie metodami. Inspiracje ludowością płyną też dalej – do projektantów dizajnu. LudowoMi.pl oferuje także zadziwiające ażurowe, wycinane wydmuszki gęsich jaj, filcowe nakładki na jajka na miękko, dziergane pisanki z kolorowej włóczki, czy jajka we wzory kurpiowskie, zdobione techniką batiku pochodzącą z Jawy… Zarówno wielbiciele tradycji, jak i pięknej nowoczesności znajdą tu coś dla siebie!