Co to jest parafia?

Definicji słowa „parafia” można doszukać się zarówno w słownikach języka polskiego, jak i Prawie Kanonicznym. Czy wytłumaczenia tego pojęcia różnią się od siebie? Przekonaj się, czytając poniższy tekst.

Spis treści:

1. Czym jest parafia?
2. Definicja parafii w świetle Prawa Kanonicznego
3. Historia parafii w Polsce
4. Jakie są zadania parafii?
5. Pod co podlega parafia?
6. Ile jest parafii w Polsce?

Czym jest parafia?

Słowo parafia pochodzi z łacińskiego paroecia, co oznacza miejsce sąsiednie. Jest to podstawowa jednostka organizacyjna Kościoła.

Do elementów konstytutywnych każdej parafii zaliczane są:

• określona wspólnota wiernych,
• kierownictwo prezbitera – zazwyczaj jest to proboszcz, który jest zwierzchnikiem parafii, Proboszcz mianowany jest przez biskupa diecezjalnego. Obejmuje on pasterską pieczę nad członkami wspólnoty. W tym zadaniu powinni pomagać inni księża wikariusze.
• relację przynależności do Kościoła – określana jest poprzez posłuszeństwo zwierzchnika parafii wobec biskupa diecezjalnego.

Centralnym ośrodkiem życia parafii jest kościół parafialny.

Definicja parafii w świetle Prawa Kanonicznego

Dokładną definicję tego, co to jest parafia, możemy znaleźć w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku.

Według kan. 515 § 1 „Parafia jest określoną wspólnotą wiernych, utworzoną na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi.”

Co więcej, znajdziemy w nim także podział parafii (kan. 518) na:

• parafie terytorialne – parafia, która obejmuje wiernych wyznań chrześcijańskich zebranych na danym terytorium,
• parafie personalne – parafia, która została utworzona z racji języka, obrządku bądź narodowości wiernych.

Historia parafii w Polsce

Powstanie instytucji parafii wiąże się z rozwojem terenów wiejskich i rozprzestrzenieniem chrześcijaństwa. Wraz ze wzrostem wiernych na terenach wiejskich zaczęły powstawać tzw. parafie wiejskie. Zazwyczaj obejmowały one kilka bądź kilkanaście wsi. Takie tereny wiejskie były własnością ziemską jednego właściciela, który na ogół był świecki.

Każda parafia wymagała od posiadaczy ziem tzw. dziesięciny, co było obowiązkowym świadczeniem pieniężnym bądź rzeczowym. Prawo to wynikało z soboru laterańskiego w 1215 roku. Nieskładanie dziesięciny było traktowane jako grzech ciężki.

Z początku granice pomiędzy parafiami nie były jasno określone. Sytuację zmienił dopiero sobór trydencki, który rozkazał zwierzchnikom Kościoła jasne wyznaczenie granic parafii.

Od czasów soboru trydenckiego obowiązywała także prezenta, czyli kanoniczne prawo przedstawiania kandydata na najwyższy urząd kościelny w parafii (proboszcza). W średniowiecznej Polsce prawo do prezenty miał każdy władca ziem lub właściciel wsi (kolator).

Z czasem w katolickich parafiach powstawały tzw. konfraternie, czyli bractwa religijne. Ich zadaniem była działalność dobroczynna i pomoc członkom wspólnoty wiernych. Najczęściej konfraternie zajmowały się nawet zarządzaniem majątkiem parafii.

Jakie są zadania parafii?

Głównym zadaniem każdej parafii jest misja nauczycielska Kościoła. Zgodnie z nakazem Chrystusa Kościół powinien pełnić posłannictwo nauczania. Dokładne wytyczne dotyczące tego, jakie zadania mają parafie zawiera Kodeks Prawa Kanonicznego. Według niego proboszcz w ciągu całego roku poprzez homilię powinien przestawiać normy życia chrześcijańskiego i głosić tajemnicę wiary.

Parafie powinny wychodzić ze słowem Bożym nie tylko do wierzących, lecz także tych, którzy wyznają inną wiarę bądź są niepraktykujący/niewierzący (kan. 771 § 1 i § 2).

Zgodne z kan. 773 Prawa Kanonicznego parafia wraz z jej zwierzchnikiem powinna dołożyć starań, aby katecheza była „pierwszorzędną częścią wychowania wiernych”.

Pod co podlega parafia?

Hierarchia Kościoła jest bardzo wyraźnie ustalona i to właśnie ona określa, pod co podlega parafia.

Grupa kilku parafii tworzy dekanat, czyli wikariat rejonowy. Jego zwierzchnikiem jest dziekan. Dekanaty są częściami diecezji na czele których stoi biskup. Diecezje podlegają pod metropolię, którą kieruje metropolita. Metropolie zaś są podległe Konferencji Episkopatu, która zrzesza wszystkich biskupów kraju.

Na czele Kościoła i wszystkich biskupów jest papież.

Ile jest parafii w Polsce?

Według oficjalnych danych przedstawionych na stronie internetowej Konferencji Episkopatu Polski, w naszym kraju istnieje obecnie 10 114 parafii.