Jak obliczyć przyrost naturalny?
Matematyczne zadania z demografii wcale nie muszą być trudne. Dowiedz się, jak obliczyć przyrost naturalny i rozwiązuj zadania na geografii w mgnieniu oka.
Przyrost naturalny jest bardzo ważnym wskaźnikiem, który dowodzi tzw. zastępowalności pokoleń. Od wskaźnika przyrostu naturalnego zależą m.in. działania wdrażane na poziomie gospodarki kraju, które mogą zachęcać bądź zniechęcać do wielodzietności.
Spis treści:
- Co to jest przyrost naturalny?
- Jak obliczyć przyrost naturalny?
- Co to jest współczynnik przyrostu naturalnego?
- Jak obliczyć współczynnik przyrostu naturalnego?
- Przyrost naturalny a przyrost rzeczywisty
Co to jest przyrost naturalny?
Przyrost naturalny to różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych i liczbą zgonów. W przypadku, gdy liczba urodzeń przewyższa liczbę zgonów, to mamy do czynienia z dodatnim przyrostem naturalnym. Jeśli natomiast współczynnik zgonów jest wyższy niż współczynniki urodzeń, to świadczy to o ujemnym przyroście naturalnym.
Obserwacje demografów sugerują, że wielkość przyrostu naturalnego w dużej mierze zależy od stopnia rozwoju gospodarczego danego kraju. Z reguły im wyższy poziom rozwoju państwa, tym niższy wskaźnik przyrostu naturalnego jest notowany.
Zazwyczaj wysokim wskaźnikiem przyrostu naturalnego cechują się państwa słabo rozwinięte. Można więc powiedzieć, że im niższy przyrost naturalny, tym wyższy poziom rozwoju gospodarczego w danym kraju możemy zaobserwować.
Zobacz także
Jak obliczyć przyrost naturalny?
Wzór na przyrost naturalny jest naprawdę bardzo prosty. Wystarczy odjąć od liczby żywych urodzeń liczbę zgonów. Wartość, którą otrzymamy, to wartość przyrostu naturalnego dla danego regionu bądź kraju.
Obliczanie przyrostu naturalnego – zadania
Oblicz przyrost naturalny dla gminy Pszczyna, w której w 2019 urodziło się 960 dzieci, a zmarło 1290 osób.
Rozwiązanie:
U= 960 osób
Z= 1290 osób
Pn= 960-1290= -330
Odpowiedź: Przyrost naturalny w Pszczynie jest wartością ujemną i wynosi 330.
Co to jest współczynnik przyrostu naturalnego?
Współczynnik przyrostu naturalnego to inaczej stopa przyrostu naturalnego, która świadczy o przyroście bądź ubytku naturalnym na danym terenie.
Jak obliczyć współczynnik przyrostu naturalnego?
Współczynnik przyrostu naturalnego obliczany jest za pomocą wzoru, w którym przyrost naturalny dzielony jest przez liczbę ludności, a następnie mnożony przez 1000 promili.
Współczynnik przyrostu naturalnego – wzór
lub inaczej: Sp= (U-Z)/N*1000 ‰, gdyż Pn= U -Z (poprzedni wzór na przyrost naturalny)
Obliczanie współczynnika przyrostu naturalnego – zadania
Zadanie 1: Oblicz współczynnik przyrostu naturalnego w Polsce w 2018, jeśli liczba urodzeń wyniosła 388 tysięcy, a liczba zgonów 414 tysięcy. Liczba ludności w Polsce szacowana jest na 37 970 000 osób.
U- 388 000 osób
Z- 414 000 osób
N -37 970 000 osób
Rozwiązanie:
Sp= (U-Z)/N*1000 ‰
Sp= (388 000-414 000)/37 970 000 * 1000 ‰= (-26 000)/37 970 000 * 1000 ‰ = -0,68 ‰
Odpowiedź: W 2018 roku współczynnik przyrostu naturalnego w Polsce był ujemny i wynosił około -0,68 ‰.
Zadanie 2: Gminę Zielonki zamieszkuje 23 690 mieszkańców. W 2020 roku urodziło się tam 260 dzieci, a współczynnik przyrostu naturalnego wyniósł około 0,93 ‰. Ile osób zmarło w 2020 roku w gminie Zielonki?
N - 23 690 mieszkańców
U - 260 osób
Sp - 0,93 ‰
Rozwiązanie:
Sp=Pn/N*1000
Sp=(U-Z)/N*1000 / /1000 (obustronnie dzielimy przez 1000)
Sp/1000=(U-Z)/N /*N (obustronnie mnożymy razy N)
(Sp*N)/1000=U-Z / -U (obustronnie odejmujemy U)
-U +[(Sp*N)/1000]=Z / *(-1) (obustronnie mnożymy razy (-1)
U-(Sp*N)/1000= Z
Podstawiamy dane
260- (0,93*23690)/1000=238
Odpowiedź: W gminie Zielonki w 2020 roku zmarło 238 osób.
Przyrost naturalny a przyrost rzeczywisty
Przyrost naturalny różni się od przyrostu rzeczywistego tym, że nie jest w nim ujęte saldo migracji, które również wpływa na ogólną liczbę ludności.
Przyrost rzeczywisty jest sumą przyrostu naturalnego i salda migracji. Znając saldo migracji oraz przyrost naturalny możemy dość łatwo obliczyć przyrost rzeczywisty.
Przyrost rzeczywisty – wzór
PR = PN + SM
PR – przyrost rzeczywisty
PN – przyrost naturalny
SM – saldo migracji
Obliczanie przyrostu naturalnego na podstawie salda migracji i przyrostu rzeczywistego
Zadanie 1: Oblicz przyrost naturalny w pewnym mieście, w którym saldo migracji wynosi 2400 osób, a przyrost rzeczywisty - 12 900 osób.
Rozwiązanie:
PR = PN + SM
PN= PR-SM
PN= -12 900-2400= - 15 300 osób
Odpowiedź: Przyrost naturalny w tym mieście wynosi -15 300 osób.