Jakie są oceany?

Niemałe zamieszanie w świecie geografii wprowadzają zmiany w klasyfikacji oceanów ustanowione przez IHO (Międzynarodową Organizację Hydrograficzną). W tym artykule odpowiemy, na pytania ile jest oceanów i jak się nazywają, a także podamy wam kilka ciekawostek o oceanicznym świecie.

Spis treści:

1. Ile jest oceanów na świecie?
2. Jakie są oceany na świecie?
3. Oceny – mapa aktualnego podziału
4. Co to ocean? Definicja
   • Czym się różni morze od oceanu?
5. Oceany na powierzchni kuli ziemskiej – krótkie charakterystyki
   • Ocean Spokojny
   • Ocean Atlantycki
   • Ocean Indyjski
   • Ocean Arktyczny
   • Ocean Południowy
6. Oceany a kontynenty
7. Ciekawostki o oceanach

Ile jest oceanów na świecie?

Według aktualnej międzynarodowej kwalifikacji IHO na świecie wyróżniamy pięć oceanów.

Jakie są oceany na świecie?

Oceany na powierzchni kuli ziemskiej według oficjalnej klasyfikacji IHO:

• Ocean Spokojny (Pacyfik, Ocean Wielki),
• Ocean Atlantycki (Atlantyk),
• Ocean Indyjski,
• Ocean Arktyczny (zawierający Morze Arktyczne i Ocean Lodowaty Północny),
• Ocean Południowy.

Oceny – mapa aktualnego podziału

Dlaczego więc odpowiedź na pytanie, ile mamy oceanów, przysparza tak wielu problemów? Sporne jest uznanie piątego oceanu, którym jest Ocean Południowy.

Piąty ocean na powierzchni Ziemi

Do 2000 roku bezsprzecznie większość źródeł podawała, że na kuli ziemskiej mamy trzy oceany: Ocean Spokojny, Ocean Atlantycki i Ocean Indyjski. Po wprowadzeniu nowej klasyfikacji, która obejmowała dodatkowo Ocean Arktyczny i Ocean Południowy, wiele naukowców nie uznawało istnienia Oceanu Południowego.

Dopiero 8 czerwca 2021 roku Narodowa Administracja Oceaniczna i Atmosferyczna i National Geographic Society uznały Ocean Południowy za piąty ocean. Skąd wynikał spór dotyczący tego, czy wody otaczające Antarktydę można uznać za piąty ocean? Z definicji terminu.

Co to ocean? Definicja

Oceany to największe obszary wodne, które mają charakterystyczne zaznaczenie dna oceanicznego. Wyodrębniają je także specyficzne prądy morskie, a ich granice są najczęściej wyznaczane prze linie podmorskich grzbietów lub kontynentów.

Powierzchnie oceanów są rozdzielane według wytycznych IHO, które uwzględniają m.in.:

• występowanie określonych ekosystemów,
• wybrzeża
• naturalnie występujące cieśniny.

Wody Oceanu Południowego mają o wiele niższą temperaturę od oceanów sąsiadujących, a co ważniejsze charakteryzują je bardzo silne prądy, które zapobiegają mieszaniu się zimnych wód Oceanu Południowego z innymi oceanami. Co ważne charakteryzuje je także odmienny ekosystem, co jest zgodne z definicją IHO dotyczącą tego, co można nazwać oceanami.

Według definicji IHO Ocean Południowy wyznaczana jest od brzegów Antarktydy do 60 stopnia szerokości południowej.

Czym różni się morze od oceanu?

Wody oceanów różnią się od mórz głównie pod względem właściwości fizycznych. Przede wszystkim morza są o wiele mniejsze niż oceany. Większość mórz ma także charakter zamknięty i występują pomiędzy oceanami a lądem, natomiast wody oceanów najczęściej są otwarte.

Oceany są także głębsze od mórz, dlatego ich wody mają niższe temperatury.

Morza są jednak bardziej różnorodne biologicznie. Ich zbiorniki są położone bliżej powierzchni Ziemi, więc wszelkie organizmy otrzymują większą ilość promieniowania słonecznego, co sprzyja występowaniu większej ilości zwierząt wodnych.

Oceany na powierzchni kuli ziemskiej – krótkie charakterystyki

Ocean Spokojny

• najstarszy ocean na Ziemi,
• najgłębszy zbiornik wodny na Ziemi – średnia głębokość w Oceanie Spokojnym to 4 280 m p.p.m.,
• największy ocean na powierzchni kuli ziemskiej – jego powierzchnia wynosi 155,6 mln km2,
• na Oceanie Spokojnym występuje największe odkryte zagłębienie dna oceanicznego – Rów Mariański o głębokości około 11 km w głąb Ziemi,
• znajduje się na nim najdłuższa rafa na świecie, tzw. Wielka Rafa Koralowa,
• ze względu na swoją powierzchnię znany jest także jako Ocean Wielki.

Ocean Atlantycki

• drugi największy ocean na świecie – jego powierzchnia 91 mln km2 obejmuje około 20% naszej planety,
• średnia głębokość wody wynosi 3 595 m, a najgłębszym punktem jest Puerto Rico – 9 219 m,
• leży on między kontynentami Afryki, Europy, Ameryki Północnej, Ameryki Południowej i Antarktydy.

Ocean Indyjski

• jeden z najmłodszych oceanów,
• trzeci pod kątem wielkości wodny zbiornik na Ziemi – jego powierzchni (wliczając Morze Czerwone i Zatokę Perską) wynosi 73 mln km2,
• jego średnia głębokość wynosi 3890 m, a najgłębszy punkt to Rów Sundajski, który osiąga 7258 m p.p.m.,
• jego północna część cechuje się stosunkowo wysoką temperaturą wody, której średnia wynosi 17 °C,
• granice oceanu Indyjskiego wyznaczają południki 20° i 147° E,
• sąsiaduje od z:
  • północ – Azja,
  • zachód – Półwysep Arabski i Afryka,
  • wschód – Australia, Półwysep Malajski i wyspy Sundajskie,
  • południe – Antarktyda.

Ocean Arktyczny

• najmłodszy ocean na powierzchni kuli ziemskiej,
• najmniejszy ocean na Ziemi – jego powierzchnia to zaledwie 14 mln km2, dlatego niegdyś uważany był za część Oceanu Atlantyckiego,
• najpłytszy ocean, którego średnia głębokość wynosi zaledwie 1 225 m,
• rozciąga się wokół bieguna północnego i ze wszystkich stron otoczony jest masami lodowymi,
• znajduje się na półkuli północnej.

Ocean Południowy

• jego powierzchnia wynosi 20 mln km2,
• średnia głębokość Oceanu Południowego to 4500 m,
• jego granicę wyznacza tzw. Strefa Konwergencji Arktycznej, czyli wąski pas wód powierzchniowych, gdzie zimne wody z Arktyki zbliżają się do ciepłych wód z północy,
• łączy się z oceanami: Atlantyckim, Indyjskim i Spokojnym.

Oceany a kontynenty

Jakie oceany oblewają Afrykę?

Na południowym zachodzie Afrykę oblewa Ocean Atlantycki, a od południowego wschodu Ocean Indyjski.

Jakie oceany oblewają Azję?

Od wschodu Azję oblewa Ocean Spokojny, od południa Indyjski, północnego zachodu Atlantyk, a od północy Ocean Arktyczny.

Jakie oceany oblewają Australię?

Australię oblewają wody Oceanu Indyjskiego (od południowego wschodu) oraz Oceanu Atlantyckiego (od południowego zachodu).

Jakie oceany oblewają Amerykę Południową?

Ameryka Południowa graniczy od wschodu z Atlantyckim Oceanem, a od zachodu ze Oceanem Spokojnym.

Jakie oceany oblewają Amerykę Północną?

Amerykę Północną oblewa od wschodu Ocean Atlantycki, od zachodu Pacyfik, a od północy Ocean Arktyczny.

Ciekawostki o oceanach

Jaki procent Ziemi pokrywają oceany?

Wody słone pokrywają aż 70,8% powierzchni kuli ziemskiej.

Ile procent oceanu jest odkryte / zbadane?

Według naukowców zaledwie 5% wód oceanów zostało zbadanych.

Który ocean jest największy?

Największy ocean na kuli ziemskiej to Ocean Spokojny. Obszar powierzchni Oceanu Spokojnego wynosi 155,6 mln km2. Pacyfik zajmuje aż 30% całej powierzchni naszej planety.

Jak głęboki jest ocean?

Średnia głębokość wód oceanów wynosi około 3,7 km.

Który ocean jest najgłębszy?

Pacyfik to najgłębszy ocean na naszej planecie. Jego średnia głębokość to 4,2 km, a jego najgłębszym rejonem jest Rów Mariański. Jego głębokość sięga 11 km w głąb ziemi.

Czy morze jest częścią oceanu?

Tak. Morza uważane są za część oceanów, które oddzielone są progiem morskim, brzegami kontynentów bądź wyspami.

Do jakiego oceanu przynależy Morze Bałtyckie?

Morze Bałtyckie jest częścią Oceanu Atlantyckiego. Jest to stosunkowo nowy zbiornik wodny na Atlantyku, gdyż ma zaledwie 12 tysięcy lat.