Matematyczne zadania geografii niejednemu uczniowi spędzają sen z powiek. Jednak pamiętaj, nie taki wilk straszny, jak go malują! Obliczanie skali jest naprawdę proste, jeśli wiesz, od czego zacząć. Przekonaj się, że nie jest to nic trudnego!
Spis treści:
Skala oznacza stosunek długości odcinka cm na mapie do odległości w terenie w rzeczywistości.
W geografii możemy wyróżnić trzy rodzaje sali na mapie:
skala liczbowa,
skala mianowana,
Skala liczbowa zwana jest także skalą ułamkową. Zapisuje się ją za pomocą dwukropka. Po lewej stronie skali zawsze jest 1, natomiast po prawej stronie wpisywana jest wielkość pomniejszenia odcinka na mapie. W przypadku, gdy dwukropek zastępowany jest linią ułamka, w liczniku zawsze jest 1, natomiast w mianowniku wpisywana jest wartość pomniejszenia.
Przykład:
1: 100 000
Jak odczytujemy?
Jeden do stu tysięcy.
Jak to rozumiemy?
W takiej skali 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm w terenie, czyli 100 km.
Skala mianowana oddziela długość na mapie od rzeczywistej odległości w terenie. Zapis w skali mianowanej wyrażany jest w stosunku 1 cm do rzeczywistej odległości w terenie wyrażonej w dowolnej jednostce.
Przykład:
1 cm - 1 km
Jak to odczytujemy?
1 cm na mapie odpowiada 1 km w terenie lub 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm w terenie.
Jak to rozumiemy?
W takiej skali 1 cm na mapie odpowiada 1 km w rzeczywistości.
Podziałka liniowa do graficzna wersja skali na mapie. Na przedziałce zaznaczone są rzeczywiste odległości w terenie, a żeby obliczyć o ile mapa pomniejsza długość odcinka w rzeczywistości należy zmierzyć linijką odległość pomiędzy poszczególnymi przedziałkami i odnieść je do wartości, na których mapa jest podpisana.
Ze względu na obszar, który przedstawia mapa, skalę można podzielić także na dużą i małą.
Mała skala mapy oznacza, że obszar przedstawiony na mapie obejmuje w rzeczywistości dość sporą ilość terenu, dlatego taka mapa będzie mało dokładna i szczegółowa. Przykładem małej skali może być np. skala liczbowa 1:500 000. Mała skala wyróżnia się dużym mianownikiem.
Duża skala mapy oznacza, że przedstawia o wiele mniejszą powierzchnię terenu na mapie, dzięki czemu jej plan jest będzie o wiele bardziej szczegółowy. Duża skala wyróżnia się małym mianownikiem.
Zadanie 1: Obliczanie odległości w linii prostej
Powierzchnia skali na mapie wynosi 1:100 000. Odległość pomiędzy dwoma miejscowościami na mapie wynosi 2 cm w linii prostej. Oblicz rzeczywistą odległość pomiędzy miejscowościami w terenie.
Rozwiązanie:
Krok 1: Zrozumienie skali
1 cm na mapie wynosi 100 000 cm w rzeczywistości
Krok 2: Zamiana cm na km
1 km to 100 000 cm, więc 1 cm na mapie to 1 km w terenie.
Krok 3: Obliczenie proporcji
1 cm - 1 km
2 cm - x km
Skalę mapy obliczamy metodą "na krzyż", czyli
1*2 / 1 = 2 km
Krok 4: Odpowiedź
Odległość pomiędzy obiema miejscowościami w terenie wynosi 2 km.
Zadanie 2: Obliczanie powierzchni w rzeczywistości
Jezioro na mapie w skali 1:10 000 zajmuje obszar 5 cm2. Oblicz rzeczywistą powierzchnię jeziora.
Rozwiązanie:
Krok 1: Zrozumienie skali liczbowej
1 cm na mapie wynosi 10 000 cm w terenie
Krok 2: Zamiana cm na km
10 000 cm w terenie to 0,1 km w rzeczywistości
Krok 3: Obliczenie proporcji
1 cm – 0,1 km
1 cm 2 – 0,01 km 2
5 cm2 - x km2
Skalę mapy obliczamy metodą na krzyż:
5*0,01/1= 0,5 km2
Krok 4: Odpowiedź
Rzeczywista powierzchnia jeziora wynosi 0,5 km2.
Zadanie 1: Obliczanie skali mianowanej
Oblicz rzeczywistą odległość pomiędzy miastami, jeśli długość odcinka prostego między nimi wynosi 5 cm na mapie, a przyjęta skala mianowana wynosi 1 cm - 3 km.
Rozwiązanie:
Krok 1: Zrozumienie skali mapy
1 cm na mapie jest równy 3 km w terenie
Krok 2: Obliczenie proporcji
1 cm - 3 km
5 cm - x km
5*3/1=15 km
Krok 3: Odpowiedź
Odległość pomiędzy miastami wynosi 15 km w linii prostej w terenie.
Oblicz odległość w terenie z punktu A do punktu B, jeśli odległość z punktu A do punktu B wynosi na mapie 5 cm.
Rozwiązanie:
Krok 1: Zamiana podziałki liniowej na mianowaną
1 cm – 7 km
Krok 2: Obliczenie odległości w rzeczywistości
5 cm – x km
X=5*7=35 km
Krok 3: Odpowiedź
Rzeczywista odległość między punktem A i B wynosi 35 km.
Odczytywanie mapy wcale nie musi być trudne. Dowiedz się, jak bez problemu odczytywać wszystkie informacje wraz z ich objaśnieniami. Spis treści: Jakie elementy zawiera legenda mapy? Mapa – legenda, oznaczenia i wyjaśnienie Jakie elementy zawiera legenda mapy? Objaśniający tekst dołączony do legendy mapy zawiera informacje, które posłużyły czytelnemu wykonaniu mapy. Legenda mapy zawiera następujące elementy : tytuł mapy, nazwisko autora, rok wydania, odwzorowanie kartograficzne – informacje o odwzorowaniu kartograficznym to tekst zawierający informacje o matematycznym sposobie określenia dwuwymiarowego przedstawienia powierzchni na mapie, skala mapy, orientacja mapy, źródła do opracowania mapy, znaki kartograficzne występujące na mapie wraz z ich objaśnieniami, skala barw, opis występujących skrótów na mapie. Mapa – legenda, oznaczenia i wyjaśnienie Teoria teorią, lecz każde zagadnienie najłatwiej zrozumieć na przykładzie. Poniżej przygotowaliśmy dla ciebie przykładową legendę mapy. Nie ma na niej takich elementów jak tytuł czy nazwisko autora, gdyż nie odnosi się do żadnego konkretnego planu, lecz dzięki niej możesz nauczyć się prawidłowo odczytywać elementy mapy. Jeśli obok grafiki jest jakiś napis, to oznacza podpis dla danej grafiki. Przykładowo, czerwone linie na mapie oznaczałyby w przypadku tej legendy drogi krajowe, natomiast koperta oznacza miejsce poczty.
Hipoteza mgławicy słonecznej jest najpopularniejszą wersją odpowiedzi na pytanie, jak powstała nasza planeta. Warto jednak wziąć pod uwagę, że jest to jedynie teoria naukowców, która za kilkadziesiąt lat może okazać się fałszem. Nie mniej jednak będzie to najbardziej trafna odpowiedź, jeśli zmierzysz się z takim pytaniem w swoim zadaniu domowym. Spis treści: Jak powstała Ziemia? Wybuch supernowy Powstanie dysku protoplanetarnego Tworzenie się protoplanet Zderzenie protoplanety Ziemi i Księżyca Powstanie Ziemi Kiedy powstało życie na Ziemi? Jak powstała Ziemia? Ziemia powstała z mgławicy słonecznej, która utworzyła się na skutek zapadnięcia się obłoku molekularnego. Wybuch supernowy Prawdopodobnie nieodległa gwiazda zapadła się tworząc supernową. Zapadnięcie się spowodowało wyrzucenie z ogromną prędkością jej zewnętrznych warstw, które spowodowały bardzo silny strumień materii (fala uderzeniowa), która następnie przeszła przez mgławicę słoneczną. To zdarzenie zainicjowało znaczne zagęszczenie się materii i wprawienie jej w ruch obrotowy. Powstanie dysku protoplanetarnego Większość wirującej chmury gazy, pyłu i skał zagęściła się w środku i utworzyła Słońce, natomiast ich resztki stworzyły dysk protoplanetarny . W jego centralnej części szybkość przemiany energii grawitacyjnej w energię cieplną przewyższała szybkość przenoszenia, która była na zewnątrz. Różnica energii cieplnej w centralnej części dysku były powodem znacznego rozgrzania się masy wewnątrz, zaś dalsze zapadanie masy było powodem przemiany wodoru w hel i w ten sposób powstawało Słońce. Tworzenie się protoplanet Na początku dysk materii składał się z miliardów wirujących wokół płynnego rdzenia skał, które z czasem w wyniku zderzeń topiły się ze sobą i...
