Ospa w ciąży – czy jest groźna, czy można się zaszczepić?
Ospa w ciąży to zagrożenie powikłaniami. Nie dość, że ciężarne ciężej przechodzą chorobę, to istnieje możliwość przedostania się wirusa przez łożysko do płodu. Jeśli dojdzie do zachorowania, jego przebieg i konsekwencje zależą od etapu ciąży i czasu rozpoczęcia leczenia.
- Maria Nielsen
Ospa wietrzna w ciąży rozwija się u 3 ciężarnych na każde 1000 ciąż. To niewielki odsetek, lecz choroba dla kobiet spodziewających się dziecka może być bardzo groźna, podobnie dla ich dzieci. Dlatego najlepiej jest porozmawiać z lekarzem jeszcze przed zajściem w ciążę i w razie potrzeby zaszczepić się przeciwko ospie wietrznej jeszcze przed poczęciem dziecka. Zabieg ten pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania i powikłań u dziecka.
Spis treści:
- Ospa wietrzna w ciąży
- Czy ospa jest groźna w ciąży?
- Leczenie ospy w ciąży
- Ospa wietrzna u starszego dziecka a ciąża
- Czy w ciąży można zaszczepić się na ospę?
Ospa wietrzna w ciąży
Ciężarne najczęściej zakażają się wirusem ospy wietrznej od dzieci. Jeśli ospa się rozwija, początkowo pojawia się osłabienie, podwyższona temperatura ciała, ból głowy i brzucha. Po 2-3 dniach na skórze występują charakterystyczne zmiany – wysypka, która najpierw przyjmuje postać plamek, później grudek, pęcherzyków z surowiczym płynem, a w końcu strupków. Czasami w przebiegu ospy u ciężarnych może pojawić się kaszel. Ospa u dorosłych przebiega podobnie jak u dzieci, ale jej powikłania mogą być poważniejsze.
Okres inkubacji ospy, czyli czasu od kontaktu z ospą w ciąży do wystąpienia objawów wynosi 10-21 dni, średnio 14 dni. Od pojawienia się na ciele plamek do zaschnięcia pęcherzyków i odpadnięcia strupków mija 10-12 dni.
Przechorowanie ospy sprawia, że jej wirus pozostaje w organizmie w stanie uśpionym. Rzadko dochodzi do ponownej pełnoobjawowej ospy, ale może wystąpić półpasiec.
Zobacz także
Czy ospa jest groźna w ciąży?
Niestety ospa wietrzna stanowi zagrożenie zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Ponieważ ciężarne ciężej przechodzą ospę, są narażone na powikłania, z których najczęstszym jest zapalenie płuc.
Wirus ospy może przenikać przez łożysko do płodu. Jeśli tak się stanie, konsekwencje mogą być poważne. Największe zagrożenie niesie ospa między 13. a 20. tygodniem ciąży. Może wtedy doprowadzić do tzw. ospy wrodzonej: powstania wad rozwojowych, zaburzeń układu nerwowego dziecka, deformacji kończyn, bliznowców, uszkodzenia narządu wzroku, zaburzeń czynności jelit i zwieracza pęcherza moczowego. Śmiertelność w ciągu pierwszych miesięcy życia wśród dzieci z ospą wrodzoną wynosi ok. 30 proc. Zakażenie wirusem ospy po 28. tygodniu ciąży nie powoduje już ospy wrodzonej.
Bardzo niebezpieczna może być też ospa w okresie połogu. Zachorowanie w tym czasie może doprowadzić do zakażeń bakteryjnych, sepsy, zapalenia nerek czy wątroby, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz małopłytkowości. Dotyczy to zarówno matki, jak i jej dziecka.
Leczenie ospy w ciąży
Ciężarne, które zachorują na ospę lub są w grupie wysokiego ryzyka (mają kontakt z osobą chorą, nie przechodziły ospy w dzieciństwie i nie były przeciw niej szczepione), jak najszybciej powinny zostać poddane terapii. Stosuje się leki przeciwwirusowe, które hamują namnażanie się wirusa. Na zmiany skórne stosuje się leki przeciwświądowe (antyhistaminowe) oraz kąpiele w roztworze nadmanganianu potasu.
Jeśli do zakażenia doszło w III trymestrze ciąży, noworodkowi podaje się immunoglobuliny przeciwko ospie i półpaścowi.
Ospa wietrzna u starszego dziecka a ciąża
Większość ciężarnych przechodziła ospę w dzieciństwie, a to w dużym stopniu chroni przed ponownym zachorowaniem. Największe ryzyko jest u ciężarnych, które nie przechodziły ospy i nie zostały na nią zaszczepione. Do zakażenia dochodzi najczęściej w drodze kontaktu z chorym domownikiem, a więc np. starszym dzieckiem.
Ryzyko zakażenia jest największe w przypadku kontaktu twarzą w twarz co najmniej przez 5 minut z osobą będącą źródłem zakażenia, przebywania z taką osobą w jednym pomieszczeniu co najmniej przez godzinę lub pobytu z zakaźnym pacjentem na tej samej sali szpitalnej.
Jeśli ciężarna wie, że nie przechodziła ospy, nie była na nią szczepiona, a jej starsze dziecko zachoruje na tę chorobę, powinna niezwłocznie skontaktować się ze swoim lekarzem niezależnie od tego, w którym jest trymestrze ciąży.
Czy w ciąży można zaszczepić się na ospę?
Niestety nie. Szczepionka przeciwko ospie wietrznej jest szczepionką żywą (zawiera żywego, choć pozbawionego zjadliwości wirusa), a takich ciężarnym podawać nie można.
Najlepiej jest zaszczepić się jeszcze przed planowaną ciążą. W Polsce zalecane są szczepienia dla ciężarnych przeciw: różyczce, odrze, śwince, ospie wietrznej, krztuścowi, WZW B oraz grypie. Po przyjęciu szczepionki przeciwko ospie zaleca się zaczekać z zachodzeniem w ciążę minimum miesiąc.
Niezaszczepiona ciężarna, która ma starsze dziecko, powinna zaszczepić je przeciwko ospie wietrznej, aby w ten sposób ochronić siebie i płód przed konsekwencjami ewentualnego zakażenia. Choć szczepi się szczepionką żywą nie zanotowano przypadków przeniesienia wirusa ospy zawartego w szczepionce z osoby zaszczepionej na inną.
Przeczytaj też: