Jak nauczyć dziecko konstruktywnie wyrażać swoje emocje?

Gniew, smutek, rozczarowanie czy złość to emocje tak samo jak radość czy zadowolenie, jednak znacznie trudniej sobie z nimi poradzić. Choć pewnie bardzo byśmy chcieli, to niestety nie uda nam się wyeliminować ich całkowicie ani z naszego życia, ani z życia naszych dzieci, możemy jednak nauczyć maluchy, jak wyrażać je w konstruktywny sposób.

Jak oswoić emocje?

1. Rozmawiaj z dzieckiem. Pierwszym krokiem do tego, by konstruktywnie wyrazić swoje emocje, jest rozpoznanie, co tak naprawdę czujemy. Dla kilkulatka może być to nie lada wyzwanie, bo maluch czasem nie zna nawet jeszcze słowa, by nazwać to, co czuje. Dlatego rozmawiaj z dzieckiem o jego wewnętrznych przeżyciach i zachęcaj, by o nich opowiadało za pomocą takich słów, jakie zna. Jeśli widzisz, że maluch ma problem z nazwaniem jakiejś emocji, możesz mu pomóc, pytając: „A kiedy ostatnio tak się czułeś?”. Jeśli maluch opisze sytuację, w której odczuwało podobne emocje, będziesz mogła podpowiedzieć mu właściwe słowo.

2. Daj dziecku prawo do wyrażania emocji. Nie oczekuj, że Twoja pociecha będzie zawsze grzeczna, miła i uśmiechnięta. Dziecko to mały człowiek i jak każdy ma prawo do odczuwania różnych emocji – czasem może być smutne, złe czy rozczarowane i nie ma w tym nic złego. Nie mów więc nigdy zdań typu: „Dziewczynki nie powinny się tak złościć” albo „Chłopcy nie płaczą i się nie smucą”. Takie komunikaty mogą spowodować, że dziecko zacznie wszystkie emocje kumulować w sobie, a to nie jest korzystne dla zdrowia psychicznego. Nie ukrywaj także swoich emocji. Mów przy dziecku o tym, co czujesz i nazywaj te stany, np. „Jestem szczęśliwa, ponieważ…”; „Jestem zła, bo…”. Dzięki temu maluch nauczy się, że o emocjach trzeba rozmawiać i nie należy się ich wstydzić.

3. Przećwicz z dzieckiem wyrażanie emocji. Pomoże Wam w tym zestaw LEGO® DUPLO® „Moje pierwsze emocje”. Wraz z dzieckiem układamy postacie, pokazując i nazywając emocje prezentowane na ich twarzach. Następnie łączymy daną przykrą emocję z klockiem przedstawiającym pasujący przedmiot, opowiadając np.: „zobacz, chłopiec jest zezłoszczony, bo ma dziurawą piłkę”, „to dziecko jest smutne, bo upadł mu lód” itp. Następnie pokazujemy przyjemne uczucia z odpowiednimi obrazkami, mówiąc: „spójrz tutaj, chłopiec jest zadowolony bo może bawić się piłką” itp. Biorąc pod uwagę naturalną u dzieci chęć do zabawy, wygłupów i aktywności możemy wzbogacić zabawę o dodanie ekspresji. Gdy pokazujemy emocje na postaciach, pokażmy dziecku własną twarzą jak wyrażamy daną emocję. Zachęćmy dziecko do tego samego, np.: „spójrz, tak wygląda ktoś, kto jest zmęczony. Wtedy ziewa. Teraz my będziemy ziewać, szeroko i głośno” , „a tak wygląda radość. Jak ty się potrafisz śmiać?” W tej zabawie świetnie sprawdzi się lustro, w którym maluch może obserwować opiekuna i siebie zmagającego się z emocjami.

4. Wyjaśnij, że nasze zachowanie może skrzywdzić innych. Wytłumacz dziecku, że ma prawo do każdej emocji, ale sposób jej wyrażenia powinien być taki, by nie krzywdził innych. Nawet jeśli jesteśmy na kogoś rozgniewani, nie możemy tej osoby uderzyć czy obrzucić obelgami, bo to mogłoby ją zranić, a ponadto nie najlepiej świadczyłoby o naszym wychowaniu. Możecie wspólnie zastanowić się nad tym, w jaki sposób dać upust różnym emocjom (np. kopiąc piłkę czy rysując to, co nas zdenerwowało), a także spróbować stworzyć listę zachowań zakazanych (np. bicie, kopanie innych, krzyczenie czy obrażanie kogoś).

5. Daj dobry przykład. Pamiętaj, że dla dziecka jesteś pierwszym i najważniejszym wzorem wszystkich zachowań, dlatego zwróć uwagę na to, w jaki sposób sama wyrażasz emocje. Jeśli będąc zła na swoją pociechę, krzyczysz, rzucasz przedmiotami, szarpiesz dziecko albo obrażasz je, nie licz na to, że maluch będzie potrafił uporać się z podobnymi emocjami w inny sposób.

Więcej: LEGO DUPLO