Bałaganiarz nie odkłada niczego na miejsce, rozrzuca wokół siebie tysiące drobiazgów, zostawia ubrania gdzie popadnie. Ciągle szuka kluczy, długopisów, świstków z ważnymi informacjami…
Dlaczego taki jest? To cecha wrodzona?
Zobacz także: Zrób porządek z bałaganem - wrzuć go na Facebooka
– Bałaganiarstwo nie jest wrodzoną dysfunkcją w rodzaju dysleksji, która ma podłoże biologiczne. Poza szczególnymi przypadkami, związanymi np. z nadpobudliwością, bałaganiarstwo to po prostu sposób działania: postępuję z przedmiotami w taki, a nie inny sposób, mam takie, a nie inne nawyki – mówi prof. dr hab. Zofia Dołęga, psycholog z Uniwersytetu SWPS.
Czy bałaganiarstwo ma związek z płcią? – Tak, na ogół większymi bałaganiarzami są mężczyźni. Można jednak bez większego ryzyka powiedzieć, że dostrzegana w tym zakresie różnica między kobietami a mężczyznami bierze się z wychowania – mówi psycholog.
– Skłonność do robienia bałaganu (mniej lub bardziej nasilona), ma związek z wiekiem: największymi bałaganiarzami są małe dzieci i nastolatki.
Przeczytaj: Spokojnie, to tylko bałagan
Małe dzieci nie mają instynktownego przeświadczenia, że porządek jest czymś ważnym i pożądanym. Bałaganią, bo bawią się i eksperymentują. Wokół nich cały czas się coś dzieje. Ich bałagan jest twórczy, to właśnie dzięki niemu, a nie dzięki porządkowi, rozwijają kreatywność. Nie wiedzą jeszcze, że porządek ułatwia życie, więc nie przywiązują do niego wagi. To od nas zależy, czy zrobią to w przyszłości.
– Jeśli my, rodzice, uważamy, że porządek jest ważny i konsekwentnie będziemy wpajać to przekonanie dzieciom, one też w końcu uznają, że warto o niego dbać. Jeżeli nie ma dla nas większego znaczenia, nie będzie miał i dla nich – mówi psycholog.
Jeśli chcesz, by twoje dziecko potrafiło zadbać o swoje rzeczy i przestrzeń wokół siebie:
Zastanów się, co dla ciebie oznacza słowo „porządek”. Chodzi ci o to, by w pokoju dziecka panował idealny ład? A może o to, by dało się przejść przez pomieszczenie bez miażdżenia plastikowych autek i potykania się o lalki?
Nie ma tu gotowej odpowiedzi, bo każdy z nas jest inny. Warto jednak wystrzegać się skrajności: pokój, który wygląda jak wysypisko, to kiepski pomysł, jednak nie jest dobrze także wówczas, gdy wszystko musi być ustawione pod linijkę, a utrzymywanie porządku staje się ważniejsze niż cokolwiek innego.
Nadmierny perfekcjonizm, nieustanne dążenie do porządkowania wszystkiego wokół (i zmuszanie do tego innych) bywa sygnałem silnej potrzeby kontrolowania otoczenia, a to już nie jest ani dobre, ani zdrowe.
– Zdarza się, że rodzicom chodzi nie tyle o ład, co o władzę nad dzieckiem: zmuszają je do robienia porządku, rozliczają ze sprzątania, karzą – mówi Zofia Dołęga. – Tak traktowane dziecko sprząta, bo musi, a nie dlatego, że rozumie, dlaczego trzeba to robić. Lepiej przekonywać je, że utrzymywanie porządku ma sens: ułatwia życie, sprawia, że nasze otoczenie jest przyjemniejsze itd.
Jeśli powiesz: „Posprzątaj”, małe dziecko nie będzie wiedziało, o co ci chodzi. Lepiej powiedz: „Pozbieraj autka”, „Włóż klocki do koszyka” itd.
Zamiast popędzać malca albo zrzędzić, pokaż mu, że fajnie coś robić razem. Ucz je współpracy („Pomożesz mi posprzątać przedpokój, a potem ja pomogę ci z zabawkami”), baw się z nim (np. rzucając pluszakami do pudełka), pokazuj, jak sprzątać efektywnie („Jeśli posadzimy misia w ten sposób, nie będzie spadał z półki”).
Jeśli chcesz nauczyć dziecko, że talerzyki odnosi się do zmywarki, dbaj o to, by robiło to stale, a nie tylko od czasu do czasu.
Popędzaniem, strofowaniem i wytykaniem błędów niczego nie uzyskasz. Więcej osiągniesz, chwaląc wysiłek i doceniając starania.
Ucz dziecko, by dbało o ład w kluczowych miejscach, np. na stoliku do rysowania, w plecaczku, na półce z kolekcją jego ulubionych przedmiotów.
Nawet jeśli nauczysz dziecko dbania o porządek, prawdopodobnie i tak będzie bałaganiło jako nastolatek.
– To dlatego, że nastolatki mają własną koncepcję porządku, dążą do autonomii i budują swoją prywatność – tłumaczy psycholożka. – „Ochrona” bałaganu to dla nich często narzędzie walki z realną albo wyobrażoną kontrolą ze strony dorosłych.
Dlatego nie krzycz i nie urządzaj awantur. Im bardziej będziesz naciskać w sprawie porządku, tym trudniej ci będzie cokolwiek uzyskać.
Sprawdź, co to znaczy "grzeczne dziecko" - wywiad z Supernianią
Praktyczne umiejętności Nastolatki o dwóch lewych rękach nie biorą się znikąd. Prawda jest taka, że to my, rodzice, wychowujemy dzieci i to, jakimi ludźmi się staną, w dużej mierze zależy od nas. Jeśli nie chcesz, by twoje dziecko wyrosło na kogoś, kto nie potrafi zrobić sobie kolacji, potyka się o stosy ubrań i oczekuje, że wszyscy będą wokół niego skakać, zadbaj o to już teraz. Naprawdę warto! Dobre nawyki Dziecko, które ma obowiązki, nabiera dobrych nawyków . Gdy podrośnie, nie będzie musiało lawirować między stojącymi na podłodze brudnymi kubkami. Nie zastanawiając się nad tym, będzie po prostu odnosiło je do kuchni i wkładało do zmywarki. Nie będzie traktowało wielu obowiązków jak uciążliwych czynności, które trzeba wykonywać codziennie, tylko jak naturalne konsekwencje różnych zdarzeń (wypiłem kakao, więc kubek trzeba umyć, bo inaczej za chwilę nie będzie czystych naczyń i zapanuje nieporządek ). Czytaj też: Obowiązki przedszkolaka – jak zachęcić kilkulatka do pomagania w domu? Samodzielność Nauczycielki przedszkolne alarmują, że nie jest z tym najlepiej. Dzieci nie potrafią radzić sobie z ubieraniem , utrzymywaniem porządku wokół siebie, czasem nawet z jedzeniem. Wszystko dlatego, że są stale wyręczane. Kilkulatek, który ma obowiązki, staje się bardziej zaradny (a więc i pewny siebie ), potrafi zadbać o siebie i swoje otoczenie. Samodzielność dziecka przynosi korzyści także tobie – masz więcej czasu dla siebie, jesteś spokojniejsza, nie musisz ciągle dziecko upominać, strofować, wygłaszać mu kazań. Odpowiedzialność Dziecko, które ma obowiązki, uczy się tego, że od niego zależy coś ważnego: „Jeśli nie naleję wody do psiej miski, Scooby nie będzie miał co pić”. Uczy się także tego, że i ono powinno dawać coś od siebie, działać dla...
Porozrzucane zabawki , plamy z jogurtu i mleka, zniszczone książki – przechodzą przez to wszyscy rodzice. Jedni radzą sobie z tym lepiej, inni... potrzebują drobnej pomocy. Gotowe do dzieła? Sprzątamy! Zabawki i akcesoria Tutaj zasada jest prosta – im mniej, tym lepiej. Przyjrzyj się dokładnie wszystkim dziecięcym gadżetom, które posiadasz. Oceń, których tak naprawdę potrzebujesz i używasz. Czy na pewno są ci niezbędne 4 grzebyczki, popsuta karuzelka, 30 smoczków, 2 laktatory? Zostaw tylko te rzeczy, które faktycznie Ci służą na danym etapie. Resztę oddaj, schowaj – jeżeli nadadzą się na przyszłość – lub wyrzuć. To samo zrób z zabawkami. Zostaw tylko te, którym dziecko się bawi. Zabawki, do których dziecko jeszcze nie dorosło, spakuj i schowaj. Wyjmiesz je, kiedy dziecko będzie odpowiednio duże. Sprawne zabawki, którymi maluch już się nie bawi, oddaj młodszym dzieciom. Jeżeli takich nie znasz, zanieś je do pobliskiego domu samotnej matki, ośrodka pomocy społecznej. Zabawki zepsute, połamane i takie, których na pewno nie da się naprawić, wyrzuć. Ubranka Za małe ubranka, które nie są zniszczone, spakuj i podaj dalej (chyba, że planujesz kolejne dziecko). Zniszczone wrzuć do kubła PCK. Za duże schowaj na górnej półce i raz na miesiąc sprawdzaj, czy któreś już się nadaje. W szafie dziecka zostaw tylko te ubranka, których właśnie używasz. Plamy, plamy, plamy Bałagan , który dziecko robi przy jedzeniu to prawdziwa próba cierpliwości dla rodzica. Zwłaszcza, jeśli zdecydowałaś się je karmić metodą BLW . Tu, niestety, nie ma mądrych. Trzeba przeczekać ten etap i na bieżąco sprzątać to, co dziecko nabrudzi. W pobliżu krzesełka dziecka połóż zapas czystych ścierek i paczkę mokrych chusteczek. Będzie Ci łatwiej rozprawiać się z brudem na bieżąco. Zwróć uwagę na brudne rączki, które lubią zostawiać...
Twoje dziecko NIE JEST niegrzeczne , gdy: ... wierci się, biega i zagląda we wszystkie kąty. Rozpiera je energia i naprawdę trudno mu usiedzieć w miejscu. Ruch jest mu potrzebny jak powietrze. Wszystkie dzieci mają kłopot z grzecznym siedzeniem w miejscu, jednak niektóre w ogóle nie są w stanie tego robić. To kwestia temperamentu. Nasza rada: Zadbaj o to, by dziecko mogło się wybiegać, wyskakać i wyszaleć. Spokojny spacer za rączkę czy grzeczne siedzenie na ławeczce w parku to dla niego tortury! Polecamy także: Co to znaczy "grzeczne dziecko"? Wywiad z Supernianią. ... zadaje setki pytań. Ciągłe "A po co?", "A dlaczego?" może być męczące, jednak dziecko pyta, bo chce wiedzieć, uczyć się i rozwijać. Nasza rada: Staraj się nie zbywać malucha i cierpliwie odpowiadaj nawet na najdziwniejsze jego pytania. Najciekawsze zapisuj. Za kilka lat wrócisz do nich z ogromną przyjemnością! Ucz dziecko (ostrzegamy: łatwo nie będzie), że nie wszystkie pytania wypada zadawać na głos. Te w rodzaju "Mamo, a dlaczego ta pani ma wąsy?" mogą ranić. ... rozkłada zabawki na czynniki pierwsze. Robi to, bo jest dociekliwe i chce wiedzieć, jak działają. Nasza rada: Doceniaj ciekawość dziecka. Kupuj mu zabawki, które można składać i rozkładać. Rozmawiaj z nim o tym, jak działają różne przedmioty, przeprowadzajcie razem proste eksperymenty. ... wraca z podwórka brudne. Pamiętasz? Maluchy dzielą się na czyste i szczęśliwe. Nasza rada: Pozwalaj się dziecku brudzić. Niech dotyka różnych rzeczy, eksperymentuje z wodą z kałuży, a nawet czołga się wokół piaskownicy. Trudno poznawać świat siedząc grzecznie na ławce i uważając na spódniczkę czy spodenki. Sprawdź dlaczego warto pokochać plac zabaw ... spada mu z widelca marchewka, podczas jedzenia robi wokół siebie bałagan. Nie da się jeść elegancko bez...
