Szczepienie przeciw HPV: dostępne szczepionki, skuteczność, cena

Szczepienie przeciw HPV zapobiega zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego, który przenosi się najczęściej drogą płciową. Udowodniono, że wirus HPV może przyczyniać się do rozwoju raka szyjki macicy u kobiet, dlatego szczepienie to zaleca się najczęściej dziewczynkom. Mężczyźni też mogą zarazić się HPV, a konsekwencje mogą być groźne nie tylko dla nich, ale i dla zdrowia ich partnerek. Niezwykle istotne jest, aby szczepionka została podana u młodych dzieci, jeszcze przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej.

Spis treści:

1. Szczepienie przeciw HPV
2. Szczepienie przeciw HPV - rodzaje szczepionek
3. Rak szyjki macicy: dla kogo szczepionka?
4. HPV: kiedy podaje się szczepionkę?
5. Jak wygląda szczepienie na raka szyjki macicy?
6. Szczepionka HPV: jak długo działa?
7. Szczepienie przeciw HPV: przeciwwskazania
8. Szczepienie przeciw HPV - niepożądane odczyny poszczepienne
9. Cena szczepionki przeciw HPV

Przed czym chroni szczepienie przeciw HPV?

HPV to wirus brodawczaka ludzkiego. Dzięki szczepieniom przeciw wirusowi HPV można w dużej mierze zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy, który jest drugim pod względem zapadalności nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce, późno rozpoznawanym i źle rokującym. Szczepienie przeciw HPV chroni przed:

• nowotworami narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy)
• nowotworami odbytu
• stanem przedrakowym szyjki macicy
• brodawkami narządów płciowych (kłykcinami kończystymi).

Ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy po całym cyklu szczepienia jest mniejsze o 70 proc., ryzyko rozwoju brodawek narządów płciowych o 90 proc.

Uwaga! Szczepionka nie zastępuje badań profilaktycznych ani nie chroni przed innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Szczepienie przeciw HPV - rodzaje szczepionek

W Polsce dostępne są trzy szczepionki przeciw HPV:

1. szczepionka dwuwalentna przeciw typom HPV-16 i HPV-18. Można nią szczepić kobiety oraz dziewczynki powyżej 9 lat (zalecany wiek 11-12 lat).
2. szczepionka czterowalentna przeciw typom HPV 16, HPV-18, HPV-6 i HPV-11. Można nią szczepić kobiety i dziewczynki powyżej 9 lat (zalecany wiek 11-12 lat) oraz mężczyzn i chłopców powyżej 9 lat (zalecany wiek 11-12 lat).
3. szczepionka dziewięciowalentna przeciw typom HPV 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 oraz HPV 6 i 11. Można nią szczepić kobiety oraz dziewczynki powyżej 9 lat (zalecany wiek 11-12 lat) oraz mężczyzn i chłopców powyżej 9 lat (zalecany wiek 11-12 lat).

Rak szyjki macicy: dla kogo szczepionka?

Szczepionka znajduje się w kalendarzu szczepień zalecanych dla dziewczynek i chłopców wieku 11-12 lat. Można ją też stosować w pierwszych latach po rozpoczęciu życia seksualnego, jednak uważa się, że najlepszym momentem na podanie szczepionki HPV jest wiek ok.12 lat, przed rozpoczęciem współżycia. Szczepionka nie służy do leczenia zmian wywołanych zakażeniem HPV, które już istnieją w momencie szczepienia.

HPV kiedy podaje się szczepionkę?

Szczepienia są zalecane:

• dziewczynkom w wieku 11-12 lat
• dziewczętom w wieku 13-26 lat, które nie zostały wcześniej zaszczepione
• chłopcom w wieku 11-12 lat.

Jak wygląda szczepienie na raka szyjki macicy?

Szczepienie polega na wykonaniu domięśniowego zastrzyku. W przypadku szczepionki dwuwalentnej cykl szczepień składa się z 3 dawek (druga dawka po miesiącu od pierwszej, trzecia – po pół roku). W przypadku szczepionki czterowalentnej także konieczne są trzy dawki (druga 2 miesiące po pierwszej, trzecia – po pół roku). Schemat szczepień w przypadku szczepionki dziewięciowalentnej jest taki sam jak w przypadku czterowalentnej.

Szczepionka HPV - jak długo działa?

Realne obserwacje długofalowej odporności nadal są badane. Dotychczasowe badania wykazały, że u 98% zaszczepionych nastolatek i młodych kobiet (w wieku 15-25 lat) obecne były przeciwciała HPV-16 i HPV-18 w okresie ponad 7 lat po podaniu szczepionki dwuwalentnej (cały cykl). Stężenie to utrzymywało się nadal na wysokim poziomie, aż do 11 razy wyższym niż po naturalnym zakażeniu wirusem. Na podstawie analiz z zastosowaniem modelu matematycznego określa się, że podobnie wysokie stężenie przeciwciał może utrzymać się nawet 50 lat. Obecnie nie ma więc wskazań do podawania dawek przypominających.

Szczepienie przeciw HPV - kto nie powinien się szczepić?

Osoby, które nie powinny być szczepione przeciw HPV, to:

• dziewczynki poniżej 9 lat
• osoby z uczuleniem na którykolwiek ze składników szczepionki
• osoby w trakcie infekcji z wysoką gorączką
• kobiety w ciąży.

Decyzję o zaszczepieniu zawsze należy podejmować po rozmowie z lekarzem.

Szczepienie przeciw HPV - niepożądane odczyny poszczepienne

Jak po każdej szczepionce, także po szczepionce przeciw HPV mogą wystąpić niepożądane odczyny poszczepienne (NOP). Po szczepionce przeciw HPV zwykle są to odczyny miejscowe (ból, zaczerwienienie, obrzęk, świąd).

Jeśli chodzi o odczyny ogólne, to najczęściej występują: zmęczenie, ból głowy i mięśni. Rzadziej występowały: nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, świąd skóry, wysypka, pokrzywka, zawroty głowy.

Objawy są krótkotrwałe i zwykle mijają po 2-3 dniach. Agencje Bezpieczeństwa Leków - amerykańska i europejska: FDA i EMEA – wydały opinię o bezpieczeństwie szczepionek przeciw HPV.

HPV szczepionka - cena

Szczepienie przeciw HPV jest odpłatne. Pojedyncza dawka szczepionki kosztuje ok. 390-500 zł, a zastrzyk trzeba podać trzykrotnie. Niektóre samorządy w ramach programów promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotne finansują szczepienia przeciw HPV. Ich listę możesz sprawdzić na tej mapie.

Zobacz też:

• Najnowszy raport na temat bezpieczeństwa szczepionek przeciw HPV
• Po co szczepić chłopców przeciw wirusowi HPV? Przecież nie mają macicy!
• Szczepienia przeciw HPV znajdą się w kalendarzu szczepień obowiązkowych

Konsultacja merytoryczna

dr Paweł Grzesiowski

Pediatra, immunolog, prezes Fundacji „Instytut Profilaktyki Zakażeń”, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19, autor wielu publikacji na temat profilaktyki, immunologii i szczepień