Sepsa - czym jest, co ją powoduje, jak ją leczyć?

Co to jest sepsa?

Sepsa, zwana też posocznicą, nie jest chorobą - jest ogólnym zakażeniem całego organizmu. Jest to nagła i gwałtowna reakcja organizmu na zakażenie wirusowe, bakteryjne lub grzybicze. Zbyt późno zdiagnozowana lub źle leczona może zakończyć się śmiercią.
Sepsa może dotknąć każdego, a na dodatek na sepsę nie można się zaszczepić. Z powodu sepsy (ale nie na sepsę) można umrzeć w ciągu nawet kilkunastu godzin.

Dowiedz się więcej: Objawy sepsy u dzieci

Co wywołuje sepsę?

Jej przyczyną jest najczęściej infekcja bakteriami z grupy pneumokoków lub meningokoków. W Polsce i Europie najczęściej występują meningokoki grupy B i C. Jest ich kilka rodzajów. Żyją u nas w gardle i w nosie. Szacuje się, że ich nosicielami jest jedna piąta Polaków. W zamkniętych środowiskach jednak dużo więcej. Bakterie mogą żyć w nas miesiącami, nie dając żadnych objawów. Przenoszą się drogą kropelkową, czyli podczas kichania lub kaszlu, przy pocałunku, piciu z tego samego naczynia. Najłatwiej zarazić się nimi zimą i na wiosnę, gdy kaszlemy i kichamy znacznie częściej.

Chorobę mogą wywoływać także inne bakterie, wirusy i grzyby, które przedostają się do krwi i rozsiewają się po całym organizmie, dając gwałtowne objawy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową i przez bezpośredni kontakt, np. picie z jednej butelki.

Czytaj też: Rotawirusy - objawy zakażenia

Jakie są objawy sepsy?

Wczesne objawy sepsy przypominają banalną infekcję dróg oddechowych czy problemy żołądkowo-jelitowe. Gdy zakażenie przechodzi do krwi, następuje gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia dziecka i występują:

- bardzo wysoka temperatura, powyżej 38,5°C, która nie spada po lekach przeciwgorączkowych;
- światłowstręt, dreszcze, pocenie się;
- apatia, dziecko nie interesuje się otoczeniem, słabo reaguje na bodźce, dużo śpi, nie chce jeść, wymiotuje, ma sztywny kark;
- wysypka w postaci wybroczyn. Początkowo pojawiają się małe ciemnoczerwone kropeczki różnej wielkości. Czasem zlewają się w większe plamy, które nie znikają po uciśnięciu.

Czytaj też: Grypa - 5 charakterystycznych objawów

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie?

Nie wszyscy, którzy złapią meningokoka, zachorują. U niektórych wywoła on zapalenie opon mózgowych, zapalenie gardła, płuc, ucha czy stawów. Najbardziej narażone na sepsę są osoby o obniżonej odporności takie, które niedawno chorowały, leczyły się antybiotykami, przeżywają stres, są osłabione.

Grupą o podwyższonym ryzyku są nastolatki. Bywają w dużych grupach, chodzą na dyskoteki, a te ostatnie są środowiskiem sprzyjającym szerzeniu się bakterii. Oprócz nastolatków często chorują żołnierze. Trafiają do koszar z różnych stron Polski. Są nosicielami różnych szczepów bakterii, które mieszają się ze sobą, mutują, stają się coraz zjadliwsze. Szerzą się przez kichanie, kasłanie, te same ręczniki, sztućce.

Łatwym łupem meningokoków padają też małe dzieci. W trzecim miesiącu życia tracą odporność, którą zawdzięczały matce. W miarę bezpieczne są dopiero sześciolatki a wcześniej bardzo wiele dzieci choruje, zwłaszcza tych, które miały kontakt ze szpitalem. Tu spotyka się bowiem najgroźniejsze szczepy mikroorganizmów oporne na leczenie antybiotykami, zahartowane w bojach, wymieniające się między sobą genami, co pozwala im lepiej się bronić przed arsenałem środków, którymi dysponują lekarze.
Czytaj też: Dlaczego warto rodzić naturalnie?

Jak leczy się sepsę?

Chory z podejrzeniem posocznicy musi być leczony w szpitalu, bo wymaga specjalistycznej opieki. Wybór kuracji zależy od przebiegu choroby i rodzaju drobnoustroju, który ją wywołał. Konieczne zwykle jest podawanie antybiotyku, który niszczy bakterie. Niestety, zdarza się, że posocznicę wywołują bakterie oporne na antybiotyki i w takim przypadku rokowanie jest złe.

Od wydolności układu odpornościowego zależy, czy bakterie we krwi doprowadzą do uogólnionej infekcji o charakterze sepsy. Rozpoczęcie leczenia w pierwszym stadium choroby daje znacznie lepsze rokowania, dlatego tak ważna jest znajomość objawów. Gdy tylko się pojawią, jak najszybciej trzeba przewieźć dziecko do szpitala.

Czytaj też: 6 pytań o witaminę D

Czy da się uniknąć sepsy?

Nie ma jednej szczepionki przeciw sepsie, bo nie opracowano dotychczas jednej szczepionki przeciw wszystkim bakteriom. Spośród dostępnych na rynku szczepionek antybakteryjnych można wymienić i polecić szczepionki:

- haemophilus influenzae typu B (HiB) – obowiązkowe (bezpłatne) dla niemowląt, a jeśli chcesz zaszczepić starsze dziecko powyżej roku, potrzebna jest 1 dawka, cena: ok. 45 zł;
- pneumokoki – szczepienie zalecane (płatne) dla niemowląt od 6 tyg do 6 msca życia - 4 dawki, dla niemowlat w wieku 7-11 mscy 3 dawki, dzieci w wieku 12-23 miesięcy – 2 dawki, dzieci od 2-5lat - jedna dawka(dotyczy jedynie szczepionki 13-walentnej). Cena za jedną dawkę szczepionki pneumokokowej wynosi 200–350 zł.
- meningokoki – szczepienie zalecane (płatne); dla niemowląt 3 dawki, 1 dawka dla dzieci powyżej roku, cena: 120–160 zł.

Warto pomyśleć o szczepieniu szczególnie wtedy, jeśli dziecko ma o obniżoną odporność organizmu, przyjmuje leki immunosupresyjne albo cierpi na chorobę przewlekłą.

Czytaj też: Zapalenie oskrzeli - przyczyny, przebieg i leczenie