Krótkowzroczność u dzieci: objawy, rodzaje i leczenie. Czy krótkowzroczność może się cofnąć?

Krótkowzroczność u dzieci to powszechna wada. Oko u zdrowego dziecka widzi dobrze zarówno z bliska, jak i z daleka dzięki zdolności do akomodacji. U krótkowidza jest inaczej: oddalony obraz staje się dla niego niewyraźny i rozmazany. Wyjaśniamy, jakie objawy daje krótkowzroczność u dzieci, jak ją zahamować i czy wada może się cofnąć.

Krótkowzroczność u dzieci

Krótkowzroczność jest to wada wzroku, która utrudnia funkcjonowanie dzieciom np. w szkole, kiedy nie widzą tego, co nauczyciel napisał na tablicy, lub podczas zabawy, bo obraz, który jest dalej, rozmazuje się. Krótkowidz bardzo dobrze widzi z bliska i nie ma problemu z rozczytaniem nawet drobnego druczku, ale im coś jest dalej, tym ostrość widzenia się pogarsza.

Okuliści wyróżniają trzy rodzaje krótkowzroczności:

• niską (do -3 dioptrii),
• średnią (między -3 a -8 dioptrii),
• wysoką (powyżej). W przypadku wysokiej krótkowzroczności pojawiają się zmiany w siatkówce, które przede wszystkim mogą prowadzić do jej odwarstwienia lub do zmian zwyrodnieniowych w plamce siatkówki, i wpływać znacząco na obniżenie czynności wzrokowych dziecka.

Krótkowzroczność u dzieci: przyczyny

Wśród przyczyn krótkowzroczności niebagatelną rolę odgrywają geny. Jest to wada wzroku, którą dziedziczymy po przodkach. Jeśli ty lub twoi rodzice jesteście krótkowidzami, ryzyko, że twoje dzieci również będą miały tę dolegliwość, wzrasta aż 6-krotnie.

Obecnie jednak krótkowzroczność bardzo często powstaje na skutek nieodpowiedniego trybu życia. Do powstawania tej wady wzroku przyczyniają się:

• długie siedzenie przed ekranem (telewizor, laptop, tablet);
• brak odpowiedniej dawki ruchu na świeżym powietrzu;
• ciągłe przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach i patrzenie na rzeczy, które są blisko (oko odpoczywa, gdy jesteśmy na zewnątrz i patrzymy w dal).

Najnowsze badania azjatyckich naukowców dały przerażające wyniki: w porównaniu z latami 2015-2019 w 2020 roku krótkowzroczność występowała 3 razy częściej u dzieci w wieku 6 lat, 2 razy częściej u dzieci w wieku 7 lat i 1,4 razy częściej u dzieci w wieku 8 lat. W Polsce nawet połowa dzieci w wieku szkolnym może zmagać się z krótkowzrocznością, brakuje jednak okulistycznych badań przesiewowych oraz obowiązkowych badań u okulisty.

Krótkowzroczność u dzieci: objawy

Po czym poznać, że dziecko jest krótkowidzem? W młodszym wieku bez badań trudno to stwierdzić, natomiast gdy dziecko wkracza w wiek szkolny, może wykonywać pewne czynności, które świadczą o tym, że dużo ostrzej widzi z bliska, niż z daleka. Objawy to:

• zbyt mocne pochylanie się nad zeszytem lub książką;
• zbyt bliskie przysuwanie ekranu komputera;
• częste mruganie oczu;
• częste pocieranie oczu;
• częste bóle pleców i głowy;
• mrużenie oczu w czasie patrzenia w dal.

Krótkowzroczność u dzieci: leczenie

Pierwszym etapem leczenia krótkowzroczności u dziecka jest zbadanie jego ostrości widzenia u okulisty. Należy wykonać badanie na każde oko osobno, ponieważ wada wzroku może być różna w obu oczach. Po zdiagnozowaniu stopnia krótkowzroczności lekarz dobiera odpowiednie soczewki korygujące (obustronnie wklęsłe). Następnie należy wybrać dziecku okulary lub soczewki kontaktowe (wybór między jednymi a drugimi uzależniony jest nie tylko od komfortu i wieku dziecka, lecz także od wilgotności oka i tego, czy dziecko nie choruje np. na alergię, która wyklucza możliwość noszenia soczewek kontaktowych).

Ważne! Jeśli u dziecka wystąpiła krótkowzroczność, nie można jej cofnąć. To wada postępująca, która może się pogłębiać, warto jednak robić wszystko, by ją zahamować i skorygować. Noszenie odpowiednio dobranych okularów jest niezbędne.

Jak zapobiec krótkowzroczności u dziecka? Ważne jest:

• dobre oświetlenie przy czytaniu,
• robienie przerw po 5-10 minut po każdych 30-45 minutach pracy wzrokowej (czytania, gry na komputerze itp.),
• zachowywanie dystansu do czytania minimum 30 cm od oczu,
• ustawienie monitora komputera minimum 50 cm od oczu,
• wczesne chodzenie spać,
• codzienna aktywność na świeżym powietrzu

Dieta także odgrywa niemałą rolę w zapobieganiu i leczeniu krótkowzroczności. Postaraj się, aby dziecko jadło różnorodnie i aby w jego jadłospisie znalazły się:

• witamina A (marchew, pomidory, warzywa liściaste),
• witamina C (cytrusy, natka pietruszki, papryka, kiwi),
• witamina E (orzechy, oleje roślinne, pestki dyni),
• cynk (ryby, jaja),
• miedź (orzechy, awokado),
• mangan (fasola, groch),
• selen (ryby morskie, kiełki pszenicy, czosnek, cebula).

Bibliografia:
Jiaxing Wang, Ying Li, David C. Musch, Nan Wei, Xiaoli Qi, Gang Ding, Xue Li, Jing Li, Linlin Song, Ying Zhang, Yuxian Ning, Xiaoyu Zeng, Ning Hua, Shuo Li, Xuehan Qian: Progression of Myopia in School-Aged Children After COVID-19 Home Confinement. JAMA Ophthalmol. 2021; doi:10.1001/jamaophthalmol.2020.6239

Zobacz też:

• Co wiesz o rozwoju wzroku u dziecka? Sprawdź się!
• Domowe sposoby na zapalenie spojówek u dzieci
• Lekarze alarmują: badajmy wzrok u niemowląt

Konsultacja merytoryczna

prof. dr hab. n. med. Mirosława Grałek

Wybitna okulistka dziecięca, pracuje na Oddziale Okulistyki Dziecięcej Uniwersyteckiego Centrum Pediatrii im. M. Konopnickiej SP ZOZ Centralny Szpital Kliniczny UM w Łodzi