Łysienie plackowate u dziecka – przyczyny, leczenie, rokowania
Łysienie plackowate u dzieci i młodzieży zdarza się najczęściej. Jest to przewlekła niezakaźna choroba o podłożu zapalnym – w otoczeniu mieszków włosowych toczy się nieswoisty stan zapalny. Do dzisiaj nie wiadomo, co leży u podłoża tej choroby.
Łysienie plackowate u dziecka objawia się obszarami pozbawionymi włosów w obrębie skóry głowy, ale może dotyczyć też innych owłosionych części ciała. Choroba nie ma wpływu na ogólny stan zdrowia dziecka, ale może niekorzystnie wpływać na jego samopoczucie psychiczne. Dlatego ważne jest, aby w razie potrzeby dziecko otrzymało pomoc psychologiczną.
Przyczyny łysienia plackowatego u dzieci
Jak dotąd nie udało się jednoznacznie ustalić przyczyn łysienia plackowatego u dzieci. Istnieją jednak trzy teorie, które mogą tłumaczyć miejscowe wypadanie włosów:
- Przyczyna psychogenna – w stanach wysokiego napięcia emocjonalnego może dochodzić do zaburzeń w pracy układu immunologicznego, które u niektórych dzieci i dorosłych może sprzyjać powstawaniu nacieków wokół mieszków włosowych (tzw. rój pszczół). Takimi sytuacjami w życiu dziecka może być początek przedszkola, szkoły, problemy szkolne lub w rodzinie, śmierć w rodzinie, inne choroby lub zabiegi operacyjne, czyli krótko mówiąc stres.
- Przyczyna autoimmunologiczna – nieprawidłowo działający układ odpornościowy jest czynnikiem, który wywołuje stany zapalne w okolicy mieszków włosowych. Łysienie plackowate u dziecka może być wtedy tylko jednym z objawów obok innych, np. zaburzeń pracy tarczycy.
- Przyczyna genetyczna – aż u 20% osób, u których występuje łysienie plackowate, ma w wywiadzie podobne przypadki w rodzinie.
Rodzaje łysienia plackowatego
Ze względu na obszar objęty chorobą wyróżnia się cztery typy łysienia plackowatego u dzieci:
Łysienie plackowate
Objawia się pojedynczymi lub wieloma obszarami na owłosionej skórze głowy, które przestają być pokryte włosami. Obszary te mają okrągły lub owalny kształt. Na obrzeżach wyłysień znajdują się często krótkie, ułamane włosy, tzw włosy wykrzyknikowe.
Łysienie wężykowate
Włosów zaczyna ubywać od granicy między owłosioną a nieowłosioną skórą głowy. W skrajnym przypadku u dziecka może pozostać jedynie kępka włosów na czubku głowy – tzw. lwia grzywa.
Łysienie plackowate całkowite
Jego skutkiem jest całkowita utrata włosów na głowie, co dotyczy także brwi i rzęs.
Łysienie plackowate uogólnione
Przebiega z utrata owłosienia na głowie i na innych częściach ciała. Jest to najcięższa postać łysienia plackowatego.
Większość dzieci z łysieniem plackowatym choruje na ograniczoną postać choroby – łysienie dotyczy mniej niż 50 proc. owłosionej skóry głowy.
Rozpoznanie łysienia plackowatego u dziecka jest dość łatwe, choć czasami wymaga odróżnienia od innych chorób, m.in. grzybicy skóry głowy, na którą dość często zapadają dzieci w wieku 4-7 lat, trichotillomanii (niepohamowane wyrywanie sobie włosów), łysienia telogenowego (po wystąpieniu czynnika szkodliwego), łysienia ograniczonego po miejscowych zakażeniach (grzybem, bakteriami). Diagnoza stawiana jest na podstawie wywiadu, przebiegu choroby, stanu klinicznego, a czasami wymaga wykonania dodatkowych badań, np. biopsji skóry i badania histopatologicznego, badania mykologicznego (badania włosa), hormonów tarczycy czy w kierunku tocznia rumieniowatego. Wykluczenie innych przyczyn łysienia plackowatego pozwala ostatecznie postawić właściwą diagnozę.
Czasami objawy podobne do łysienia plackowatego daje choroba pasożytnicza – nużyca, czyli zarażenie nużeńcem. Daje jednak ona objawy dodatkowe, które nie występują przy łysieniu plackowatym u dzieci: rumień, wypryski, grudki, krostki, wągry, zaskórniki, stan zapalny wokół ust, zapalenie spojówek, jęczmień, zapalenie gruczołu łojowego. Nużyca jest chorobą zakaźną.
Czy łysienie plackowate można wyleczyć?
W leczeniu dzieci dużą rolę może odgrywać pomoc psychologiczna, zwłaszcza wtedy, gdy przyczyną łysienia plackowatego u dziecka jest stres. Jeśli przyczyny utraty włosów są inne, podejmuje się inne działania, choć warto wspomnieć, że aż u 80 proc pacjentów choroba ustępuje samoistnie, zwłaszcza u tych, u których zaobserwowano niewielkie i trwające krócej niż rok ogniska łysienia.
Leczenie łysienia plackowatego nie jest łatwe. Najgorsze rokowania dotyczą dzieci oraz odmiany choroby zwanej łysieniem wężykowatym, a także wtedy, gdy u dziecka obserwuje się także atopowe zapalenie skóry. Całkowite wyleczenie jest też bardzo trudne w przypadkach łysienia całkowitego oraz uogólnionego.
Sposoby na łysienie plackowate u dzieci
W terapii osób dorosłych można zastosować szerszy arsenał terapeutyczny. U dzieci raczej nie wykonuje się np. fototerapii oraz mezoterapii. Najczęściej stosuje się miejscowo środki drażniące skórę w celu poprawy jej ukrwienia: preparaty GKS oraz minoksydylu, nalewkę z polikarpiną oraz maści, np. z cygnoliną, których nie stosuje się na okolice oczu. W leczeniu ogólnym można stosować immunoterapię DPCP i miejscową terapię preparatem z ditranolem lub penicylinę prokainową (tylko u dzieci powyżej 2. roku życia) w zastrzykach przez 14-30 dni. We wspomaganiu działania antystresowego stosuje się też hydroksyzynę u dzieci. Odrost włosów wspomaga się podawaniem preparatów witaminowych, laseroterapią, krioterapią, a u starszych dzieci można podjąć próbę fototerapii (promieniowanie UVB o określonej długości fali) lub fotochemioterapii (metodą PUVA).
Źródło: wiadomoscidermatologiczne.pl, dermatologia-praktyczna.pl
Sprawdź też: