Salmonella – co to, czym grozi zakażenie salmonellą?

Salmonella co roku wywołuje około 10 tysięcy przypadków salmonellozy i liczba ta z roku na rok rośnie. Większość zachorowań przebiega dość łagodnie, jednak część chorych ląduje w szpitalu. Najczęstszym źródłem zakażenia są jaja i produkty z nich przygotowywane oraz mięso drobiowe. Większość bakterii z rodzaju salmonella jest antybiotykooporna.

Spis treści:

• Co to jest salmonella?
• Objawy salmonelli
• Czy salmonella jest śmiertelna?
• Diagnozowanie zatrucia salmonellą
• Zapobieganie salmonelli

Co to jest salmonella?

Salmonella to bakterie gram-ujemne, które wywołują choroby przewodu pokarmowego u ludzi. Do rodzaju salmonella należą:

• Salmonella typhi – wywołuje dur brzuszny
• Salmonella paratyphi – wywołuje rzekomy dur brzuszny
• Salmonella bongori – wywołuje zakażenie niedurowe
• Salmonella enterica – wywołuje zakażenie niedurowe
• Salmonella enteriditis, Salmonella typhimurium, Salmonella Virchov, Salmonella hadar, – wywołują zakażenie niedurowe, powodują najwięcej zakażeń w Polsce.

Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową – bardzo często poprzez spożycie skażonych jaj, nieprzegotowanej wody lub niedogotowanego mięsa drobiowego, a także przez skażone salmonellą pokarmy – sosy, zanieczyszczone warzywa, owoce morza, ciasta ze śmietaną, lody.

Salmonelle durowe powodują zakażenia ogólnoustrojowe, natomiast niedurowe – ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy. Zakażenie bakterią Salmonella nosi nazwę salmonellozy.

Objawy salmonelli

Czas jaki upływa od zakażenia salmonellą do wystąpienia pierwszych objawów wynosi 6-48 godzin. Następnie pojawiają się objawy salmonelli:

• nudności
• wymioty
• bóle brzucha
• gorączka do 39 stopni
• biegunka – bez śladów krwi, wodnista, rzadko w kale pojawia się krew lub śluz.

Czasami zdarza się, że zakażony człowiek staje się bezobjawowym nosicielem salmonelli i jest potencjalnym źródłem zakażenia.

Czy salmonella jest śmiertelna?

Większość zakażonych przechodzi salmonellozę dość łagodnie. Choroba samoistnie się ogranicza i jej objawy ustępują w ciągu 3-7 dni. Nasilone wymioty i biegunka mogą jednak prowadzić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych. Dlatego salmonella u dzieci, ze względu na ich niską masę ciała, może być groźna, ponieważ maluchy są bardziej od dorosłych podatne na odwodnienie. W przebiegu zakażenia salmonellą u dzieci mogą pojawić się: zaburzenia świadomości, zawroty głowy, senność. Po zaobserwowaniu tych objawów trzeba szybko zabrać dziecko do lekarza.

Czasami zatrucie salmonellą przybiera postać uogólnioną i przechodzi w postać septyczną salmonellozy. W grupie ryzyka są małe dzieci, osoby z zaburzeniami odporności i w podeszłym wieku. Septyczna postać salmonellozy wywołuje znaczące pogorszenie stanu ogólnego chorego, rozsianą bakteriemię, odwodnienie i niebezpieczne spadki ciśnienia tętniczego krwi. Stan ten wymaga leczenia w warunkach szpitalnych, gdyż zagraża życiu.

Salmonella może także doprowadzić do zakażenia układu moczowego, gardła, płuc, trzustki, zapalenia opon mózgowych. Dlatego w przypadku wystąpienia dodatkowych nietypowych objawów i dolegliwości, bezzwłocznie należy skontaktować się z lekarzem.

Diagnozowanie zatrucia salmonellą

Postawienie diagnozy na podstawie samych objawów nie jest możliwe. Dlatego konieczne jest wykonanie badań kału – zwykle pobiera się trzy próbki w odstępie doby. W laboratorium wykonuje się posiew z kału i identyfikuje obecne w nim bakterie. Wykrycie bakterii salmonella potwierdza salmonellozę.

Czasami przeprowadza się też badania serologiczne z krwi. Wtedy bada się, czy krew zawiera specyficzne przeciwciała skierowane przeciwko bakteriom salmonella. W zależności od stężeń poszczególnych klas immunoglobulin (IgM, IgG, IgA) możliwe jest oszacowanie jak dawno doszło do zakażenia salmonellą.

Zapobieganie salmonelli

Zapobieganie zakażeniu bakterią salmonella polega na zachowaniu higieny i przepisów sanitarnych w produkcji żywności i w gastronomii. Bardzo istotne jest częste mycie rąk, zwłaszcza po kontakcie z produktami, które niosą najwyższe ryzyko zakażenia: jajka, mięso drobiowe, owoce, warzywa. Ogromnie ważne jest też prawidłowe przechowywanie żywności i prawidłowa obróbka termiczna.

To, co w warunkach domowych można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia salmonellą to:

• przechowywanie produktów z tendencją do szybkiego psucia się w lodówce
• właściwa obróbka termiczna żywności, która eliminuje bakterie
• oddzielne przechowywanie w lodówce jaj i mięsa (oddzielne półki)
• częste i dokładne mycie i dezynfekcja blatów w kuchni
• niestosowanie powtórnego zamrażania żywności
• unikanie produktów spożywczych z niesprawdzonych źródeł.

Profilaktyka jest najważniejszym czynnikiem zmniejszającym ryzyko zachorowania na salmonellozę i ciężkiego jej przebiegu.

Zobacz także:

• Jak się leczy zatrucia salmonellą?
• Jak uniknąć zakażenia salmonellą?
• Wymioty u dziecka – 5 najczęstszych przyczyn