Meningokoki to grupa bakterii o różnych serogrupach, czyli gatunkach. W Polsce występują serogrupy A, B, C, Y i W, a najczęstsza to z „grupa B”– odpowiadała za ok. 55% potwierdzonych przypadków w 2020r¹. Rodzice najczęściej słyszeli o szczepionce przeciwko tej serogrupie, gdyż w poprzednich latach wyemitowano wiele reklam poświęconych meningokokom B i ukazały się liczne artykuły w prasie dla rodziców. Słyszeli np. w telewizji, że zapalenie opon mózgowych potrafi doprowadzić do zgonu dziecka w ciągu 24 godzin od pojawiania się pierwszych objawów – co potwierdzam. Jako przykład podam Anglię, gdzie w latach 2008-2015 65% zgonów wywołanych przez meningokoki miało miejsce w tym oknie czasowym². Taki piorunujący przebieg choroby, na początku z niejednoznacznymi objawami, np. sennością czy gorączką, powoduje, że ta choroba jest wyjątkowo groźna. Największe szanse na przeżycie mają te osoby, które otrzymują specjalistyczną opiekę w bardzo krótkim czasie. Dzięki wspomnianym akcjom informacyjnym zwiększono wyszczepialność w naszym kraju. W efekcie widzimy spadek zachorowań z roku na rok¹.
Niestety, statystyki KOROUN* (monitoruje m.in. epidemiologię bakteryjnych zakażeń ośrodkowego układu nerwowego w Polsce) pokazują niepokojący trend – coraz większy udział innych serogrup meningokoków w potwierdzonych zakażeniach, szczególnie serogrupy ‘W’. W 2014r. odpowiadała ona za ok. 2% potwierdzonych zakażeń w naszym kraju, natomiast w 2020r. wskaźnik ten był już na poziomie 19%¹. Dlaczego jest to znaczące? Meningokoki serogrupy ‘W’ mają tendencję do wywoływania nietypowego przebiegu choroby, z wyższą śmiertelnością niż pozostałe meningokoki. W badaniu z Niderlandów oszacowano, że ta serogrupa odpowiadała za 68% wszystkich zgonów wywołanych przez meningokoki w latach 2015-2018³.

Zaszczepienie dziecka przeciwko wszystkim występującym w Polsce typom meningokoków daje mu największy poziom bezpieczeństwa, ale to nie jest jedyna grupa pacjentów, którą chcemy zabezpieczyć. Nie u każdego, kto miałby kontakt z tą bakterią, pojawi się ostra choroba.

Często stajemy się nosicielami tego patogenu, który bytuje w naszych drogach oddechowych nie wywołując choroby. Nie bada się zdrowych osób pod kątem nosicielstwa meningokoków. Będąc nosicielem, na pierwszy rzut oka zdrowa osoba może przenieść bakterię na dziecko lub osobę w podeszłym wieku, z ryzykiem wywołania ostrej choroby. Grupy wiekowe, w których jest największe prawdopodobieństwo zarażenia innych, to nastolatkowie i młodzi dorośli. Dane naukowe z całego świata pokazują, że szczepiąc te grupy, zmniejsza się nosicielstwo tej bakterii, co w efekcie redukuje ryzyko zarażenia nieuodpornionej osoby.

Podsumowując, zachęcam do szczepienia przeciwko wszystkim serogrupom meningokoków, i to nie tylko u najmłodszych, ale także pozostałych członków rodziny. Ponadto u osób wcześniej nieszczepionych, bez względu na wiek, można równocześnie podać obie szczepionki przeciwko grupom B oraz ACWY w celu ochrony nie tylko osoby szczepionej, ale i także innych w otoczeniu.

KOROUN* - Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego

autor: dr Okruciński

Bibliografia:
1. Dane z KOROUN 2020, opublikowane 24.03.2021, koroun.nil.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/Inwazyjna-choroba-meningokokowa-IChM-w-Polsce-w-2020-roku.pdf dostęp 05.2021
2. Beebeejaun K, Parikh SR, Campbell H, Gray S, Borrow R, Ramsay ME, Ladhani SN. Invasive meningococcal disease: Timing and cause of death in England, 2008-2015. J Infect. 2020 Mar;80(3):286-290. doi: 10.1016/j.jinf.2019.12.008. Epub 2020 Jan 2. PMID: 31904388.
3. Loenenbach AD, van der Ende A, de Melker HE, Sanders EAM, Knol MJ. The Clinical Picture and Severity of Invasive Meningococcal Disease Serogroup W Compared With Other Serogroups in the Netherlands, 2015-2018. Clin Infect Dis. 2020 May 6;70(10):2036-2044. doi: 10.1093/cid/ciz578. PMID: 31556938; PMCID: PMC7201410.

Artykuł sponsorowany przez Pfizer Polska Sp. z o.o.
PP-NIM-POL-0090