
Jak pokazują badania, wzorce odpowiedzi immunologicznej kształtują się we wczesnym okresie życia. W programowaniu tej odpowiedzi istotną rolę odgrywa mikrobiota jelitowa2. Około 70-80% komórek układu odpornościowego znajduje się właśnie w jelitach1, a na kształtowanie się mikrobioty w okresie pierwszych 1000 dni życia dziecka wpływa wiele czynników. Jak dbać o prawidłową mikrobiotę u dziecka? I czy istnieje sposób na zmniejszenie ryzyka rozwoju alergii? – odpowiadają prof. Elżbieta Jarocka-Cyrta i dr hab. Andrea Horvath w ramach akcji „MIKRObiota – WIELKI wpływ na przyszłość”, której inicjatorem jest Fundacja Nutricia.
Kto jest w grupie ryzyka alergii pokarmowej?
Termin mikrobiota określa mikroorganizmy (przede wszystkim bakterie) zasiedlające organizm człowieka, w tym głównie, ale nie wyłącznie przewód pokarmowy. Jelita i ich mikrobiota odgrywają kluczową rolę w rozwoju i funkcjonowaniu układu immunologicznego3.
Proces dojrzewania układu odpornościowego jelit zależy w dużej mierze od rodzaju drobnoustrojów, czasu kolonizacji oraz sposobu karmienia dziecka. Wiele badań wskazuje na powiązania pomiędzy zaburzeniami równowagi mikrobioty przewodu pokarmowego (dysbiozą) a ryzykiem wystąpienia chorób alergicznych.
Dysbioza u noworodka może być wywołana nieprawidłową kolonizacją przewodu pokarmowego poprzez poród drogą cesarskiego cięcia, karmienie sztuczne, a także stosowanie antybiotykoterapii przez matkę w ciąży oraz u dziecka w pierwszych miesiącach życia.
O wystąpieniu alergii na pokarm decydują także czynniki genetyczne. Rozpoznanie alergii u rodziców bądź u rodzeństwa jest czynnikiem ryzyka wystąpienia alergii na pokarmy u dziecka – dodaje prof. Elżbieta Jarocka-Cyrta.
Aby ocenić ryzyko wystąpienia alergii na pokarmy należy zadać następujące pytania:
- Czy ktoś z najbliższej rodziny dziecka (rodzice, rodzeństwo) ma rozpoznaną alergię?
- Czy w trakcie ciąży mama musiała stosować antybiotykoterapię?
- Czy ciąża zakończyła się przez cesarskie cięcie?
- Czy dziecko po urodzeniu karmione było w sposób mieszany lub wyłącznie mieszanką modyfikowaną?
- Czy dziecko przyjmowało antybiotyki we wczesnym okresie życia?
W przypadku odpowiedzi „tak” na jedno lub więcej stwierdzeń ryzyko zaburzeń mikrobioty przewodu pokarmowego u dziecka – a co za tym idzie ryzyko alergii – wzrasta. Możesz wówczas poprosić lekarza o wskazanie najlepiej dopasowanej do potrzeb Twojego dziecka mieszanki modyfikowanej.
Jak dbać o prawidłową mikrobiotę w okresie 1000 pierwszych dni życia i obniżyć ryzyko wystąpienia alergii?
Obniżenie ryzyka alergii możliwe jest poprzez przywrócenie prawidłowej mikrobioty jelit. Badania wykazały, że mikrobiota dzieci, które rozwiną w przyszłości choroby alergiczne, w porównaniu z mikrobiotą zdrowych rówieśników, charakteryzuje się mniejszą bioróżnorodnością4. Dobrym sposobem na przywrócenie prawidłowej bioróżnorodności mikrobioty jelitowej jest odpowiedni sposób żywienia dziecka, zwłaszcza przez 1000 pierwszych dni życia, czyli od poczęcia przez pierwsze trzy lata. Jest to okres najintensywniejszego rozwoju i wzrostu dziecka, który ma fundamentalne znaczenie dla jego zdrowia teraz i w dorosłym życiu.
Mleko matki zdecydowanie stanowi najlepszy pokarm dla niemowlęcia. Zawiera ono składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka a także składniki immunomodulujące, np. przeciwciała, które chronią je przed chorobami. Ponadto mleko matki w naturalny sposób kształtuje prawidłową mikrobiotę jelit niemowlęcia i tym samym wspiera rozwój układu immunologicznego.
Przy wyborze mleka modyfikowanego lekarz powinien kierować się jego składem. Może brać pod uwagę m.in zawartość bakterii, w tym tych z rodzaju Bifidobacterium – najczęściej izolowanych z jelit zdrowych niemowląt i obecnych w mleku matki5, 6.
Jeżeli dziecko znajduje się w grupie ryzyka wystąpienia alergii pokarmowej, warto pamiętać o poniższych wskazówkach:
- Karm piersią jak najdłużej, a wyłączne karmienie piersią stosuj przez pierwsze 6 miesięcy życia.
- Jeśli karmienie piersią jest niemożliwe, po konsultacji z lekarzem możesz zastosować mleko o obniżonej alergenności tzw. mieszankę hipoalergiczną (HA).
- Wprowadzanie produktów uzupełniających rozpocznij nie wcześniej, niż po ukończeniu przez dziecko 17. tygodnia życia i nie później niż w 26. tygodniu życia.
- Pamiętaj, że nie ma wskazań do modyfikacji schematu żywienia w trakcie rozszerzania diety Twojego dziecka i unikania jakichkolwiek produktów, w tym tych potencjalnie alergizujących.
- W razie niepokojących objawów pojawiających się po spożyciu nowych pokarmów skontaktuj się z lekarzem opiekującym się Twoim dzieckiem.
Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami u dzieci z alergią na pokarmy lub z grupy wysokiego ryzyka wystąpienia chorób alergicznych ogólne zasady rozszerzania diety nie powinny odbiegać od tych stosowanych u dzieci zdrowych. Nie ma uzasadnienia naukowego dla opóźniania wprowadzania jakichkolwiek produktów, w tym produktów tzw. potencjalnie alergizujących (np. jaj, mleka, ryb, soi, pszenicy) o ile wcześniej dziecko nie zademonstrowało po ich spożyciu objawów mogących sugerować ich nietolerancję.
Jeśli dziecko w 1 roku życia nie może być karmione mlekiem matki, po rozpoznaniu alergii na białka mleka krowiego powinno otrzymać preparaty, jedynie o udowodnionej skuteczności i bezpieczeństwie – dodaje Prof. Elżbieta Jarocka-Cyrta. Warto w tej sprawie wówczas zasięgnąć opinii lekarza.
Akcja edukacyjna „MIKRObiota – WIELKI wpływ na przyszłość” ma na celu edukację i budowanie świadomości roli mikrobioty jelitowej w prewencji i leczeniu alergii pokarmowej. Szczegółowe informacje na jej temat znajdziesz na stronie fundacjanutricia.pl.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o prawidłowym żywieniu dziecka w okresie 1000 pierwszych dni, wejdź na stronę 1000dni.pl/.
***
Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najbardziej optymalnym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowanym dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
1/* Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 6, 349–354
2 Rola modyfikacji mikrobioty w zapobieganiu chorobom alergicznym i ich leczeniu”, Standardy Medyczne/Pediatria, 2020
3 West CE et al. J Allergy Clin Immunol, 2015; 135: 3-13.
4 „Rola modyfikacji mikrobioty w zapobieganiu chorobom alergicznym i ich leczeniu”, Standardy Medyczne/Pediatria, 2020
5 Oozeer R. et al., Intestinal microbiology in early life: specifi c prebiotics can have similar functionalities as human-milk oligosaccharides, Am J Clin Nutr, 2013; 98 (suppl): 561S–71S.
6 Martin R. et al., Appl Environ Microbiol, 2009; 75(4): 965–9.
Artykuł powstał we współpracy z Fundacją Nutricia

Faktem jest, że elektroniczny system rejestracji na szczepienia nie działa. Nie mogą z niego skorzystać nie tylko osoby, które chciałyby się zapisać na szczepienie przeciwko COVID-19 , ale i lekarze, którzy powinni kwalifikować do szczepienia zapisane na dzisiaj osoby i wpisywać wykonane szczepienie do systemu. Przestał działać po tym, jak zaczął wysyłać skierowanie na szczepienia do zgłoszonych chętnych w wieku 40-59 lat. I tu wersje zdarzeń zaczynają się rozjeżdżać. Wersja oficjalna: to celowe. Nie, to awaria systemu W nocy ze środy na czwartek system zaczął umożliwiać zapisy na szczepienia osób w wieku 40-59 lat, które w styczniu wyraziły chęć zaszczepienia się i generował terminy na kwiecień, mimo że uprzednio zapowiadano, że osoby w tym wieku będą szczepione nie wcześniej niż w drugiej połowie maja. W czwartek rano system przestał działać. Sytuację tę Michał Dworczyk początkowo tłumaczył, że był to skutek zwolnienia tempa szczepień osób starszych, więc udostępniono terminy osobom młodszym. Później poinformował, że doszło do „usterki’’ , która sprawiła, że były rejestrowane osoby w wieku 40-59 lat i w związku z tym rejestracja został wstrzymana. „Po usunięciu usterki, do każdej osoby w wieku 40-59 lat, która otrzymała termin na kwiecień, zadzwoni automat lub konsultant, proponując termin w drugiej połowie maja’’ – zapowiedział Dworczyk. Wersja opozycji: ktoś popełnił błąd Magdalena Filiks, posłanka na sejm RP, twierdzi natomiast, że w wyniku ludzkiego błędu, system został otwarty i umożliwił wystawianie skierowań na szczepienia każdemu w wieku 40-59 lat, kto zgłosił się do systemu, niezależnie od tego, kiedy dokonał zgłoszenia – w styczniu czy wczoraj. Ludzie ci, a było ich tysiące, otrzymali termin szczepienia w kwietniu, o czym byli informowani smsem, drogą telefoniczną lub sami...

Gazy u noworodka pojawiają się najczęściej wskutek niedojrzałości układu pokarmowego dziecka, ale to nie jedyna ich przyczyna. Niezależnie od tego, czy gazom towarzyszy jedynie nieprzyjemny zapach, czy również bolesne wzdęcia, najpierw należy dociec przyczyny dyskomfortu, by móc skutecznie rozwiązać problem. Przyczyny gazów u noworodka mogą być różne, ale nie zależą od pokarmów, jakie spożywa matka. Zależą za to od wieku i stanu zdrowia dziecka. Spis treści: Gazy u noworodka Gazy u noworodka – objawy Gazy u noworodka – przyczyny Leczenie gazów u noworodka Gazy u noworodka karmionego piersią Gazy u noworodka Gazy u noworodka powstają wskutek działania bakterii beztlenowych, które powodują fermentację jedzenia w jelitach . W procesie tym powstają gazy, np. metan, dwutlenek węgla i wodór. Wypełniają one jelita, powodując wzdęcie brzucha. Jeśli odchodzą samoistnie, powodują mniej dolegliwości. Gdy dziecko nie puszcza gazów, gromadzą się one, nasilając dolegliwości i wywołując dokuczliwy ból brzucha. Z czasem gazy u noworodka nie powstają już w dużej ilości i przestają dokuczać dziecku. Dzieje się tak dlatego, że jelita dziecka zaczynają zasiedlać korzystne bakterie, które wypierają z jelit bakterie wywołujące fermentację beztlenową. Gazy u noworodka – objawy Gromadzące się gazy u noworodka powodują, że brzuszek malucha staje się wzdęty i twardy . Słuchać w nim przelewanie się, dziecko może ulewać, może mu się odbijać, może mieć biegunkę. Najbardziej jednak dziecku dokuczają wtedy bóle brzucha. Śmierdzące gazy oraz wzdęcia mogą towarzyszyć wypróżnieniom lub pojawiać się niezależnie od nich. Noworodek cierpiący na gazy jest niespokojny, często płacze i nie udaje się go uspokoić ani zmianą pieluszki, ani wzięciem na ręce. Maluszek zaciska piąstki i podkurcza nóżki, czerwienieje na...

Nie ma jednego ściśle określonego terminu, kiedy dziecko zaczyna mówić, ale są szerokie normy, w których powinno to nastąpić. Warto wiedzieć, czego nie należy przegapić i jak wspierać dziecko w rozwoju mowy. Rozwój mowy rozpoczyna się już od pierwszych tygodni życia, a dziecko osłuchuje się z językiem jeszcze w okresie życia płodowego! To właśnie wtedy kształtują się też narządy mowy. Rozwój mowy dziecka zależy zarówno od czynników biologicznych, jak i od czynników społecznych. To znaczy, że istotny wpływ na to, kiedy dziecko zaczyna mówić, mają rodzice i inne osoby znajdujące się w jego otoczeniu. Powinni oni mówić do dziecka dużo i często, używając różnorodnych słów. Wsparcie nauki mowy jest ważne, ale mimo treningu mówienia na pierwsze słowa malucha trzeba cierpliwie poczekać. Sprawdź, kiedy dzieci zaczynają mówić. Poznaj normy dotyczące etapów rozwoju mowy. Upewnij się, czy nie czekasz na pierwsze słowa zbyt długo. Z naszego tekstu dowiesz się też, kiedy warto poprosić o pomoc specjalistę. Spis treści: Kiedy dziecko zaczyna mówić? – etapy rozwoju mowy Opóźnienia w rozwoju mowy – jak rozpoznać? Pierwsze próby mówienia okres melodii Dziecko mówi pierwsze słowa – okres wyrazu Dziecko zaczyna mówić pełnymi zdaniami – okres zdania Kiedy dziecko zaczyna mówić mama lub tata Kiedy dziecko zaczyna mówić – etapy rozwoju mowy Rozwój mowy przebiega w kilku etapach, które noszą nazwy: okres melodii – do końca 1. roku życia okres wyrazu – do końca 2. roku życia okres zdania – do końca 3. roku życia U normalnie rozwijającego się dziecka etapy te mogą ulegać przesunięciu nawet o około pół roku. I jest to traktowane jako norma . Pierwsze słowa dziecko zwykle wypowiada między 10 a 18 miesiącem życia...