Składniki maminego mleka

Mleko mamy jest niesamowite. Dostarcza dziecku składniki niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju, a nawet wspiera jego odporność! To pokarm najlepiej dopasowany do potrzeb niemowlęcia na każdym etapie jego rozwoju. Jak to możliwe?

Z czego składa się mleko mamy?

Pokarm kobiecy to unikalna substancja, która ma niewyobrażalny wpływ na codzienne życie i rozwój niemowlaka. W jego skład wchodzą:

Woda. Stanowi ponad 80% pokarmu, gasi pragnienie maluszka. Najwięcej wody jest na początku karmienia oraz w gorące dni, czyli wtedy, kiedy niemowlę najbardziej jej potrzebuje.

Węglowodany. Główne źródło energii dla rozwijającego się dziecka. Podstawowym węglowodanem w mleku jest cukier mleczny, czyli laktoza.

Tłuszcze. Pokrywają około połowy dziennego zapotrzebowania energetycznego malucha. W mleku mamy występuje DHA - nienasycony kwas tłuszczowy z rodziny omega-3, który wpływa na rozwój mózgu i wzroku dziecka. Jest niezwykle istotny zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia maluszka, kiedy jego wzrost i rozwój są najbardziej intensywne.

HMO (oligosacharydy mleka kobiecego). Wspierają układ odpornościowy dziecka. Sprzyjają rozwojowi w jelicie dziecka „dobrych” bakterii i pomagają eliminować bakterie chorobotwórcze (patogeny), chroniąc je w ten sposób przed infekcjami. Sprzyjają utrzymaniu równowagi w układzie odpornościowym, dzięki czemu mogą zmniejszać ryzyko alergii.

Białko. Podstawowy składnik budulcowy organizmu. Białko mleka kobiecego to białko wysokiej jakości. Inaczej niż w mleku krowim, w mleku kobiecym więcej niż kazeiny jest łatwostrawnych białek serwatkowych. Całkowity poziom białka w pokarmie mamy zmienia się wraz z wiekiem dziecka, dostosowując do jego potrzeb. Wraz z upływem czasu tempo wzrostu dziecka naturalnie stopniowo spada, jednocześnie zmniejsza się więc także zawartość białka w mleku mamy.

Przeciwciała. Chronią niemowlę przed chorobami. Największe ilości tych substancji znajdują się w siarze, tj. mleku wytwarzanym tuż po porodzie. Dzięki temu dziecko od razu po przyjściu na świat dostaje solidny „pakiet odpornościowy”.

Witaminy - są niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów życiowych. Mleko mamy jest bogate w niemal wszystkie witaminy i zawiera je w odpowiednich ilościach. Wyjątki to witaminy D3 i K, ale ich suplementację należy skonsultować z lekarzem.

Składniki mineralne (m.in. magnez, wapń, żelazo, cynk) Ważne dla prawidłowego rozwoju oraz zdrowia malucha. Ich ilość w mleku mamy jest dopasowana do potrzeb, dzięki czemu nie powodują obciążenia nerek maluszka.

Jak zmienia się kobiecy pokarm?

Jak już wspomniano, pierwszym pokarmem, który pojawia się tuż po porodzie, jest siara. To gęste mleko o żółtawej barwie, produkowane zazwyczaj 2-3 dni po porodzie. Zawiera dużą ilość wysokiej jakości białka, immunoglobuliny i inne substancje odpornościowe, a także hormony, enzymy, czynniki wzrostu, witaminy i składniki mineralne. W pierwszej dobie po porodzie noworodek otrzymuje z siarą znaczną ilość oligosacharydów mleka kobiecego (HMO), które stoją na straży odporności malucha, chronią przed alergią i infekcjami. To ważny składnik siary, bo tuż po narodzinach układ odpornościowy dziecka jest jeszcze szczególnie niedojrzały - będzie potrzebował jeszcze sporo czasu, by osiągnąć pełną sprawność.

Mleko przejściowe pojawia się zwykle między 3. a 14. dniem życia dziecka. Stopniowo zwiększa się w nim ilość laktozy, która jest podstawowym węglowodanem mleka. Zwiększa się także ilość tłuszczu, a poziom białka ulega zmniejszeniu. Mleko to ma bardziej wodnistą konsystencję i większą przejrzystość. Zwykle jego pojawieniu się towarzyszy w pierwszych dniach nawał pokarmu.

Wreszcie około 2-3 tygodni po porodzie pojawia się mleko dojrzałe. Charakteryzuje się ono niebieskawym kolorem i przejrzystością. Zawiera o połowę mniej białka niż siara, za to większą ilość węglowodanów. Mleko dojrzałe jest też o wiele bogatsze w tłuszcz niż siara i mleko przejściowe.

Od czego jeszcze zależy skład mleka mamy?

To z czego składa się mleko kobiece, zależy między innymi od sposobu odżywiania się mamy. Jest też jednak wiele innych czynników, które wpływają na pokarm, na przykład:

Czas od początku pojedynczego karmienia. Gdy tylko maluszek zostanie przystawiony do piersi w mleku mamy jest więcej wody i laktozy, żeby zaspokoić pragnienie i pierwszy głód maluszka. W trakcie jedzenia w mleku pojawia się zaś więcej białka i tłuszczu.

Pora dnia. Wieczorem i w nocy w mleku mamy jest więcej nukleotydów i melatoniny, co ma ułatwić dziecku zasypianie i spokojny sen.

Pogoda. W czasie upałów karmiąca mama produkuje większą ilość wodnistego mleka, które pomaga utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu dziecka.

Płeć dziecka. Skład kobiecego mleka zależy również od tego, czy kobieta karmi chłopca, czy dziewczynkę. W mleku mam chłopców jest więcej tłuszczów niż w mleku matek mających córki. Badacze uzasadniają to m.in. różnicami fizjologicznymi – mężczyźni są bardziej umięśnieni i potrzebują więcej tłuszczów i białka.

Wiemy już, że skład mleka kobiecego nie jest stały. Jednak bez względu na zachodzące w nim zmiany, pokarm ten w pełni zaspokaja potrzeby dziecka, dostarczając mu niezbędnych składników odżywczych. Dlatego nie ma wątpliwości, że karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia niemowląt.

Materiał powstał przy współpracy z:

Ważna informacja
W okresie pierwszych 6 miesięcy życia dziecka zalecane jest wyłączne karmienie piersią. Po tym okresie należy rozpocząć wprowadzanie żywności uzupełniającej o odpowiedniej wartości odżywczej przy jednoczesnej kontynuacji karmienia piersią do ukończenia przez dziecko 2 lat i dłużej.