Ogólnopolski Tydzień Karmienia Piersią to doskonała okazja, by przypomnieć o roli karmienia piersią w rozwoju dziecka w trakcie kluczowego okresu 1000 pierwszych dni jego życia. To okres od poczęcia przez pierwsze lata życia, który ma wpływ na zdrowie teraz i w przyszłości. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka oraz jego kontynuację w trakcie rozszerzenia diety nawet do 2. roku życia lub dłużej, jeśli chcą tego mama i dziecko. Częściowe i krótsze karmienie piersią też jest korzystne - każda kropla pokarmu mamy jest ważna.

Karmienie piersią nie zawsze przebiega jednak zgodnie z planem, który ustalało się w trakcie ciąży. Okazuje się, że wiele mam napotyka różne wyzwania związane z tym sposobem karmienia. Każda z nich jest jednak bohaterką, kierującą się miłością i troską o własne dziecko oraz chęcią dostarczenia maleństwu tego, czego najbardziej potrzebuje. Mamy zasługują na szczególny podziw, a ich osobiste historie mogą być świetnym przykładem, jak poradzić sobie w początkowym okresie po narodzinach dziecka.

Trudne początki

Wiele historii wywołuje we mnie myśl „byłam tam” – mówi Diana, 35 lat , mama półrocznej córeczki. Moja przygoda z karmieniem piersią zaczęła się od braku pokarmu i dokarmiania mlekiem modyfikowanym. Później nastąpił nawał pokarmu, który w różnych odsłonach towarzyszył mi przez kolejne 3 miesiące. Córka mimo to nie przybierała odpowiednio na wadze. W końcu umówiłam konsultację z doradczynią laktacyjną. Rozwiązaniem okazała się zmiana pozycji karmienia. Karmię piersią do teraz i cieszę się, że się nie poddałam.

Badania pokazują¹, że trudności z karmieniem piersią mogą się pojawić u każdej świeżo upieczonej mamy. Jedynie 12% karmiących mam nie spotkało się z żadnymi wyzwaniami. Warto szukać pomocy i rozwiązań, np. konsultując się z certyfikowanymi doradczyniami laktacyjnymi czy położnymi. O tej możliwości wie aż 90% mam, z czego 37% wskazuje doradczynie laktacyjne jako autorytet w zakresie karmienia piersią. Jak zauważa znaczna grupa ankietowanych mam (32%), ważna jest edukacja w zakresie potencjalnych problemów z karmieniem jeszcze na etapie ciąży, np. w szkołach rodzenia.

Najważniejszym wnioskiem z badań jest jednak fakt, że aż 83% Polek oczekujących dziecka chce karmić piersią, niezależnie od własnych doświadczeń czy informacji z najbliższego otoczenia.

Gdy brakuje pokarmu…

Po urodzeniu trójki dzieci mogę śmiało powiedzieć, że karmienie piersią wymaga cierpliwości - mówi Zosia, lat 31. Przy każdym z dzieci brakowało mi pokarmu i musiałam dokarmiać je mlekiem modyfikowanym. Traktowałam to jako swoją porażkę, przede wszystkim myśląc o zdrowiu dzieci, ale też dlatego, że stereotypowo przyjmuje się, iż kobieta powinna wytrwać jak najdłużej karmiąc piersią. Mimo to, decydujący był fakt, że dzieci były najedzone dopiero po butelce z mlekiem modyfikowanym.

Kobiecy pokarm w pełni zaspokaja zapotrzebowanie dziecka na wszystkie składniki odżywcze do szóstego miesiąca życia. Oprócz cennego białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin i składników mineralnych zawiera także żywe komórki probiotyczne, oligosacharydy wspierające tworzenie się prawidłowego składu mikrobioty jelitowej oraz inne czynniki zapobiegające infekcjom.

Jak pokazują badania, w pierwszych dniach życia większość noworodków jest karmiona mlekiem matki, z czego 62,7% wyłącznie piersią. Karmienie mieszane, czyli łączenie karmienie piersią z podawaniem mleka modyfikowanego, jest stosowane nawet u 29% noworodków². Niezależnie od przyczyn, dla których dieta dziecka musi być uzupełniona o mleko modyfikowane, pamiętajmy, aby dobierać je wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Do kiedy karmić malucha?

Moja „mleczna droga” była wręcz modelowa. Od pierwszego przystawienia, synek ciągnął mocno pierś. Okres hiperlaktacji zbiegł się akurat z czasem dużych upałów, więc mój syn dużo jadł, a ja dzięki temu nie doświadczyłam żadnych problemów z obolałymi piersiami. Karmiłam do 10 miesiąca, po czym synek sam się odstawił gdy w diecie większy udział stanowiły pokarmy stałe - mówi Patrycja, lat 27, mama rocznego Stasia.

W najnowszych zaleceniach żywienia niemowląt z 2021 r., opracowanych przez Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia, możemy przeczytać, że należy karmić wyłącznie piersią przez 6 miesięcy życia dziecka, ale częściowe lub krótsze karmienie piersią również jest korzystne³. Jednocześnie nie ma żadnej określonej górnej granicy ani żadnego terminu, w którym należy zakończyć karmienie piersią. Może ono trwać tak długo, jak zdecydują o tym mama i jej dziecko.

Należy jednak pamiętać, że po skończeniu przez niemowlę pierwszego półrocza, samo mleko mamy nie zaspokoi już wszystkich potrzeb jego organizmu. Organizm maluszka potrzebować będzie większej ilości energii oraz składników pokarmowych, takich jak białko, żelazo, cynk, witaminy A, D i E oraz pierwiastki śladowe. Dlatego też zalecane jest rozszerzanie diety dziecka pomiędzy 17. a 26. tygodniem życia, jednak moment wprowadzania pokarmów uzupełniających zawsze należy dostosować do umiejętności jedzenia niemowlęcia.

¹ Wyniki dotyczą matek dzieci w wieku 0-36 miesięcy oraz kobiet w pierwszej ciąży. Badanie przeprowadzone dla programu edukacyjnego „1000 pierwszych dni dla zdrowia” na grupie 3461 mam i kobiet w ciąży.

²Kułaga Z. Raport końcowy z projektu badawczego „Przeprowadzenie kompleksowych badań epidemiologicznych dotyczących sposobu żywienia i stanu odżywienia (…)”, Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa 2021.

³Szajewska H., Zasady żywienia niemowląt. Zasady Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/ Pediatria 2021.