Legalna niania w Polsce – raport rynku niań 2011

Dla wielu rodzin i opiekunek dziecięcych miniony rok upłynął pod znakiem "Ustawy o opiece nad dzieckiem w wieku do lat trzech". Dokument, który wszedł w życie w październiku 2011 roku wprowadził wiele zmian w zasadach zatrudniania niań. Od jesieni nawiązanie współpracy między rodziną a opiekunką miało być łatwiejsze i bardziej dostępne. Czy stało się tak w rzeczywistości?

W Polsce Internet jest jedną z głównych dróg poszukiwania pracy oraz niani. W roku 2011 z w serwisie Niania.pl zarejestrowało się prawie 91 tysięcy osób poszukujących niania lub pracy w zawodzie opiekunki dziecięcej; to ponad 10% więcej niż rok wcześniej. Jakie rodziny najczęściej zatrudniają nianię? Jaka jest charakterystyka statystycznej, polskiej opiekunki? Ile zarabia niania i jak dokładnie wygląda jej praca?

Niania – zawód z przyszłością?
Liczba niań, poszukujących pracy za pośrednictwem Internetu w roku 2011 była 10% wyższa niż rok wcześniej. W serwisie Niania.pl zarejestrowało się aż 57 tysięcy opiekunek z całej Polski. W tym samym czasie prawie 33 tysiące rodzin zamieściły ogłoszenia z propozycją współpracy dla opiekunki do dziecka. To prawie 25% więcej niż w roku 2010. Widać zatem silnie rosnące zainteresowanie rodziców tą formą opieki, natomiast rynek niań powoli zaczyna się stabilizować – ilość opiekunek poszukujących pracy z roku na rok rośnie coraz wolniej.

Czy na rosnącą ilość rodziców, zatrudniających nianię, miała wpływ "Ustawa o opiece nad dzieckiem do lat trzech"? Dane zdają się potwierdzać ten wniosek. Najwięcej ofert pracy zostało zamieszczonych w październiku i listopadzie 2011, a więc tuż po wejściu w życie nowych przepisów. Niania staje się coraz poważniejszą alternatywą dla żłobka czy przedszkola, zaś rozwiązania wprowadzone przez "Ustawę" ułatwiające podejmowanie legalnej współpracy wzmacniają ten trend.

Największe zainteresowanie współpracą z opiekunkami odnotowano w Warszawie – tam liczba rodziców poszukujących niani wzrosła aż o 25% w porównaniu do roku ubiegłego. Pozostałe miasta również osiągnęły wysokie wskaźniki rejestracji ofert pracy: w Krakowie wyższe niż rok temu o ponad 19%, w Poznaniu i Wrocławiu – niemal 18%, zaś w Łodzi – nieco ponad 12%. Co ciekawe, również w mniejszych miejscowościach i wsiach rośnie liczba opiekunek i ofert pracy.

Charakterystyka polskiej niani
Przeciętna opiekunka pochodzi z dużej aglomeracji miejskiej, głownie Warszawy, Krakowa, Poznania, Wrocławia lub Łodzi. Jednak niezwykle szybko rośnie liczba niań z mniejszych miasteczek i obszarów wiejskich. Prawie 91% użytkowników serwisu Niania.pl zarejestrowanych jako opiekunka do dziecka to kobiety. Mężczyźni – nianie to wciąż rzadkość, widać jednak że ich liczba rośnie; w ubiegłym roku stanowili oni 6% wszystkich zarejestrowanych użytkowników poszukujących pracy, w tym zaś jest to już 9%.

Statystyczna polska niania ma 29 lat. Jednak aż 58% opiekunek mieści się w przedziale wiekowym 18-25; wśród nich znajdują się głównie studentki, często uczelni pedagogicznych lub szkół pielęgniarskich. Analiza profili pokazała, że są to najczęściej osoby, dla których praca z dziećmi oprócz źródła zarobku stanowi również ważny element życia zawodowego. W tej grupie znajduje się bardzo wiele niań odnajdujących w pracy wiele satysfakcji, która przenosi się na jakość opieki nad dzieckiem. Pasja, kreatywność oraz energia to cechy sprawiające, że rodziny bardzo chętne decydują się na opiekunkę z tego przedziału wiekowego.
Kolejną kategorię stanowią opiekunki w wieku 25-40 lat. Często są to byłe lub obecne nauczycielki przedszkolne i wczesnoszkolne, poszukujące pracy stałej lub dodatkowego zajęcia. Ukończyły one wiele kursów i szkoleń, posiadają także bogate doświadczenie w opiece nad dziećmi. Stanowią one ponad 20% wszystkich niań, zarejestrowanych w serwisie Niania.pl w roku 2011. [CMS_PAGE_BREAK]
Równie liczna grupa to opiekunki powyżej 40 roku życia. Zazwyczaj są to panie na emeryturze, które wychowały własne dzieci i wnuki, zaś teraz poszukują stałego zajęcia. Dzięki doświadczeniu oraz dyspozycyjności są one bardzo chętnie zatrudniane przez rodziców.

Średnie doświadczenie zawodowe polskiej opiekunki to 26 miesięcy. Jest ona przygotowana do pracy zarówno z niemowlętami, jak i dziećmi w wieku przedszkolnym i starszymi. Swoją wiedzę uzupełnia podczas kursów zawodowych i psychologicznych.

U kogo pracują nianie?
Wśród autorów ofert pracy dla niani jest coraz więcej... ojców. Mężczyźni z roku na rok częściej biorą czynny udział w poszukiwaniach i wyborze opiekunki. W 2010 roku stanowili oni zaledwie 20% zarejestrowanych jako "rodzic" użytkowników, w 2011 było ich już ponad 36%. Mimo, że matki nadal stanowią bardziej liczną grupę użytkowników poszukujących niani, na przebieg rozmów kwalifikacyjnych oraz ostateczną decyzję mają już wpływ obie strony.
Rodziny poszukują zazwyczaj niani na cały etat, czyli 8 – 10 godzin dziennie. Jest to czas uwzględniający dojazd i powrót rodziców dziecka z pracy. Model au pair, czyli niani mieszkającej na stałe przy rodzinie, nadal nie jest zbyt popularny w Polsce: w ubiegłym roku wybrało go niewiele ponad 2% pracodawców. Często zdarzają się natomiast oferty pracy na pół etatu i dorywczej: każda z opcji wybierana jest przez około 15% użytkowników. Rodzice, których dzieci uczęszczają do przedszkola lub żłobka również chętnie korzystają z okazjonalnych usług niani wieczorami lub w weekendy.
Najwięcej rodzin decyduje się na powierzenie niani niemowlaka. Aż 45% ofert współpracy dotyczy dzieci w przedziale wiekowym 1-12 miesięcy. Niemal równie liczne (35%) są oferty dotyczące dzieci w wieku 1-3 lata, które z różnych przyczyn nie uczęszczają do żłobka lub przedszkola. Nieco mniej popularna jest opieka nad dziećmi w wieku starszym przedszkolnym (3-6 lat) – jest ich tylko 13% spośród wszystkich ofert pracy. Najmniej, bo tylko 7% ogłoszeń dotyczy pracy z dziećmi powyżej 6 roku życia.

Finanse i obowiązki
Średnie wynagrodzenie polskiej niani to 8,92 zł za godzinę. Przy 8 godzinach pracy dziennie statystyczna polska opiekunka, posiadająca ponad dwuletnie doświadczenie, otrzymuje miesięcznie wynagrodzenie w wysokości 1427 zł.
Jest ono średnią oczekiwań opiekunek oraz stawek oferowanych przez rodziców w ofertach pracy. Analizy pokazały, że kwoty te różnią się miedzy sobą. Stawka za godzinę pracy oferowana przez rodziców jest zazwyczaj wyższa, niż oczekiwana przez opiekunki i kształtuje się na poziomie 9,73 zł. Uśredniona kwota, jaką sugerują nianie, to 8,12 zł/h.

Najwyższe wynagrodzenie otrzymują nianie pracujące w Warszawie. Ich miesięczna pensja średnio wynosi 1823 złote przy stawce 11,4 złote za godzinę pracy. W pozostałych miastach jest nieco niższa – przeciętnie około 1400 zł.
W zakres obowiązków niani wchodzą przede wszystkim czynności związane z opieką i wychowaniem dziecka. Nianie nie ograniczają się do czynności opiekuńczo – higienicznych. Oprócz karmienia, przewijania, kąpania oraz spacerów zwracają także baczną uwagę na prawidłowy rozwój psychomotoryczny, emocjonalny, poznawczy i społeczny powierzonych im maluchów.

Podsumowanie
Rok 2011 był niewątpliwie bardzo korzystny dla niań. Rosnące trudności z zapisaniem dziecka do żłobka lub przedszkola spowodowały, że rodzice zaczęli coraz chętniej korzystać z alternatywnych form opieki, takich jak klubiki dziecięce czy właśnie opiekunki. Wprowadzona w październiku "Ustawa o opiece nad dzieckiem w wieku do lat trzech" przyniosła rodzinom i nianiom dodatkowe benefity, takie jak składki ZUS opłacone z budżetu państwa, możliwość uwzględnienia przepracowanych lat podczas naliczania emerytury oraz przede wszystkim łatwość legalizacji zatrudnienia.
W związku z rosnącym zainteresowaniem ich działalnością, w 2011 roku nianie miały większą szansę na znalezienie satysfakcjonującej pracy, zaś średnia stawka godzinowa wzrosła z 8,73 zł do 8,92 zł.
Wszystko wskazuje na to, że ten pozytywny trend utrzyma się również w przyszłym roku. Nianie, nie tylko z dużych miast ale również mniejszych miejscowości, mogą liczyć na rosnące zapotrzebowanie na ich usługi.