Odruchy noworodka

Tuż po urodzeniu pediatra sprawdza, czy dziecko urodziło się zdrowe i ocenia w dziesięciopunktowej skali Apgar. Ale zanim zostaniecie wypisani ze szpitala do domu, noworodka czeka jeszcze drugi sprawdzian. Lekarz oceni, czy ma ono odruchy, które są charakterystyczne dla tego wczesnego okresu życia.

Po co noworodkowi odruchy
Gdy delikatnie dotkniesz prawego policzka dziecka, odwróci główkę w tę stronę. Kiedy czegoś się przestraszy, wyprostuje rączki i nóżki. Robi to mimowolnie: takimi czynnościami nie steruje świadomość. Niektóre z odruchów są właściwie niepotrzebne. To tylko pozostałości po naszych przodkach – były im niezbędne do przeżycia (np. chwytność stóp). Ale są i takie, które pomagają dziecku przystosować się do nowego otoczenia.

W momencie urodzenia układ nerwowy dziecka nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Gdy dzidziuś porusza rączką, nóżką czy główką, to najczęściej robi to automatycznie, bez udziału woli. Nie potrafi jeszcze świadomie ssać piersi, wyciągać rączki po zabawki, uśmiechnąć się czy unosić główki.

Obecność odruchów świadczy o tym, że z mózgiem dziecka wszystko jest w porządku, pracuje tak, jak powinien.

Kiedy odruchy u noworodka znikną
Układ nerwowy dziecka stale się rozwija, dlatego z czasem odruchy przestaną już być mu potrzebne. Muszą zniknąć – właśnie po to, by dziecko mógło decydować, co chce robić, a czego nie: na przykład, że chce teraz wyciągnąć rączkę po zabawkę albo wstać.

Odruchy powinny zanikać w określonym czasie i tak zwykle się dzieje. Ich dłuższe pozostanie może świadczyć np. o nieco wolniejszym rozwoju dziecka, zbyt silnym lub za słabym napięciu mięśniowym. Nie martw się jednak, tylko idź z malcem do pediatry. Jeżeli zauważy coś niepokojącego, wypisze skierowanie do neurologa.

Noworodek lubi ssać
Gdy włożysz dziecku palec do buzi, zacznie go ssać. Dzięki temu odruchowi, który wykształcił się już w życiu płodowym, noworodek potrafi zaspokoić głód. Ale uwaga: maleństwo ssie nie tylko wtedy, gdy jest głodne! To odruch, noworodek będzie więc ssać wszystko, co znajdzie się w jego buzi: smoczek, kołderkę, pieluszkę, a także... twój palec!

Jeśli dziecko ma słaby odruch ssania, jak najszybciej idź z nim do neurologa, a także do logopedy (to konieczne do prawidłowego rozwoju mowy). Ten odruch zanika około trzeciego miesiąca. Potem dziecko ssie już tylko wtedy, gdy chce, bo np. jest głodne, zmęczone, czegoś się przestraszyło.

Noworodek szuka piersi
Gdy delikatnie dotkniesz prawego policzka maleństwa (palcem, brodawką piersiową), odwróci się w tę stronę. Ten odruch pomaga maluszkowi odnaleźć pierś. Odruch zanika w trzecim, czwartym miesiącu.

Noworodek jest silny
Gdy dotkniesz kciukiem wewnętrznej strony dłoni dziecka, ono natychmiast zaciśnie na niej swoją rączkę (nawet bardzo mocno!). Robi to jednak nieświadomie. Gdy coś odwróci jego uwagę, puści twój palec.
Odruch zanika około szóstego miesiąca. To konieczne, by maluszek świadomie nauczył się chwytać zabawkę, otwierać i zamykać dłoń, a podczas raczkowania podpierał się na całej rączce, a nie na piąstce.

[CMS_PAGE_BREAK] Noworodek umie pełznąć
Jeśli położysz dziecko na brzuszku i dotkniesz jego stópki tak, by poczuło, że ma oparcie, wyprostuje ją, a drugą nóżkę zegnie. Gdy to samo zrobisz z drugą stópką, dziecko zacznie pełzać !Odruch zanika do końca trzeciego miesiąca.

Noworodek ma łaskotki
Jeśli dotkniesz palcem wewnętrznej części stópki dziecka, maluszek mocno zaciśnie swoje paluszki.
Odruch wygasa między ósmym a dwunastym miesiącem życia, gdy dziecko zaczyna chodzić.

Noworodek chodzi
Gdy lekarz przytrzyma dziecko tak, by jego stópki dotykały podłoża, podniesie ono najpierw jedną nóżkę i wysunie ją przed siebie, potem drugą. Jakby próbował chodzić! A gdy się poprowadzi noworodka (mocno go podtrzymując), zacznie „maszerować”.
Uwaga: sama nie przeprowadzaj takiego doświadczenia (możesz uszkodzić maluszkowi kręgosłup!). Odruch automatycznego chodzenia najczęściej pojawia się około czwartej doby życia i zanika do trzeciego miesiąca życia. Jeśli nie zaniknie, może to świadczyć o zbyt dużym napięciu mięśniowym.

Noworodek broni się
Połóż dziecko na brzuszku. Palcem narysuj linię wzdłuż kręgosłupa (np. z prawej strony). Dziecko lekko skręci ciało w prawo i podkurczy z tej strony nóżkę.

Ten odruch (Galanta) zanika około czwartego miesiąca. Jeśli utrzymuje się zbyt długo, może świadczyć o tym, że dziecko jest nieco zbyt wiotkie, czyli ma dość słabe napięcie mięśniowe. Z kolei jeżeli napięcie mięśniowe jest zbyt duże, ten odruch może w ogóle nie występować.

Noworodek boi się
Jeśli głośno klaśniesz, coś spadnie ci na podłogę, nagle zadzwoni świdrujący dzwonek do drzwi albo szybko podniesiesz maluszka do góry, ten energicznie wyprostuje rączki i nóżki, a po kilku sekundach zaciśnie piąstki, zegnie rączki i nóżki, przyciągnie je do piersi.
Robił to już w życiu płodowym, mniej więcej od około ósmego miesiąca. W ten sposób reaguje nawet na hałasy słyszalne przez sen! To tzw. odruch Moro. zanika do czwartego miesiąca. Jeśli nie, może to świadczyć o nadwrażliwości lub problemach neurologicznych.

Noworodek jest ciekawy świata
Kiedy zobaczy coś, co go bardzo interesuje z prawej strony, przekręci główkę. Zauważysz jednak, że natychmiast wyprostuje też prawą rączkę i nóżkę! Jakby pokazywał, że właśnie chce sięgnąć po ciekawą zabawkę, która z tej strony się znalazła. Z góry wygląda to, jakby przyjmował pozycję... szermierza. Stąd właśnie obiegowa
nazwa tego odruchu: szermierza. Odruch Zanika do końca trzeciego miesiąca.

konsultacja: dr Grażyna Banaszek, pediatra neurolog, Poradnia ELPIS