Pierwsze ważne badania noworodka

Badania, jakim poddawane są noworodki, nie są skomplikowane ani męczące. Ważne, by wykonać je w odpowiednim czasie i zgodnie z zaleceniami lekarza, który opiekuje się dzieckiem.

Badanie noworodka
Zanim dziecko razem z mamą zostanie wypisany do domu, lekarze muszą się upewnić, że jego zdrowiu nic nie grozi.

Badania noworodka zaraz po narodzinach
Pierwsze badania dziecko przechodzi na sali porodowej. Jest ważone i mierzone. Potem lekarz dokładnie ogląda noworodka. Obserwuje, jak porusza rączkami i nóżkami, czy jego ciało nie jest zbyt napięte lub wiotkie. Słucha, jak pracuje serce, sprawdza tętno i oddech. Uciskając brzuszek, ocenia wielkość narządów wewnętrznych. Sprawdza ciemiączka. Dzięki ich istnieniu kości czaszki mogą się swobodnie rozrastać, wraz z rozwojem mózgu dziecka.
Następnie lekarz ocenia wszystkie odruchy fizjologiczne dziecka, barwę skóry, oddech i reakcje na bodźce. Wszystkie te oceny zapisuje, a części z nich przypisuje odpowiednią punktację według skali Apgar. Jeśli malec otrzyma od 7 do 10 punktów, to znaczy, że urodził się w dobrym stanie. Przez następnych kilka miesięcy jest to punktem odniesienia dla pediatry, który będzie kontrolował jego rozwój.

Badania noworodka w drugiej i trzeciej dobie życia
Ponownie osłuchuje się serce i płuca, bada oczy, uszy, nos oraz jamę ustną dziecka. Lekarz wstępnie sprawdza drożność układu pokarmowego (pyta, czy dziecko zrobiło kupkę) i ruchomość stawów biodrowych. Zapewne skieruje malucha na wykonanie badania ultrasonograficznego stawów biodrowych, ponieważ jest to najpewniejszy sposób wykluczenia rozwojowej dysplazji.

Badania przesiewowe u noworodka
Ponieważ istnieje wiele poważnych schorzeń, których nie można wykryć podczas rutynowego badania lekarskiego, wszystkie dzieci w pierwszych dniach po urodzeniu poddawane są badaniom przesiewowym. Mają one pomóc we wczesnym wykryciu niektórych wrodzonych wad rozwojowych noworodka. To umożliwia szybkie rozpoczęcie leczenia.
W ramach tych badań sprawdza się dziecku słuch. Aparat diagnostyczny przypomina słuchawkę telefonu. Dziecko powinno zostać zbadane przed wypisem, ale nie wcześniej niż w drugiej dobie życia (wcześniej przewód słuchowy może być np. zatkany mazią płodową, więc wynik nie byłby miarodajny). Badanie jest zupełnie nieszkodliwe i bezbolesne. Wykonuje się je zwykle podczas snu. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, badanie powtarza się następnego dnia. Personel oddziału upewnia się też, czy coś może wskazywać na ryzyko uszkodzenia słuchu (na przykład czynniki genetyczne lub związane z przebytą w ciąży infekcją wywołaną przez wirus cytomegalii).
Badaniom przesiewowym poddawane są też wcześniaki. W 4., 8., 12. tygodniu życia sprawdza się ich wzrok (potem badania powtarza się w razie potrzeby). Mają one wykryć retinopatię oraz inne wady wzroku. W ramach badań przesiewowych pobrane zostaną próbki krwi, by wykluczyć groźne choroby metaboliczne.

Badania noworodka przed wypisem
Lekarz opiekujący się dzieckiem omówi informacje zapisane w jego książeczce zdrowia, przekaże Ci kartę szczepień, którą będziesz musiała zanieść do poradni D. Jeżeli cokolwiek go zaniepokoi, otrzymasz skierowanie do specjalisty, np. neurologa, okulisty czy laryngologa.

Badania noworodka po powrocie do domu
Lekarz w czasie pierwszej wizyty przeprowadza ponownie test Apgar, aby ocenić, czy stan zdrowia dziecka jest dobry. Poza tym osłuchuje uważnie płuca i serce, ogląda gardło, bada brzuch, sprawdza ruchomość nóżek w stawach biodrowych, wypytuje mamę o apetyt oraz zachowanie dziecka. Żółtaczka fizjologiczna może się utrzymywać u noworodka do końca pierwszego miesiąca życia. Jeśli nie ustępuje do tego czasu, lekarz kieruje dziecko na badania diagnozujące pracę wątroby.

Badania noworodka w poradni D
W szóstym tygodniu życia przychodzi czas na pierwszą wizytę u lekarza. Noworodek jest ważony – przyrost masy ciała wskazuje, czy prawidłowo je. Lekarz, korzystając z siatek centylowych, ocenia proporcje jego ciała, bada też główkę, osłuchuje serce i płuca. Wszystkie słyszalne dodatkowo w tym okresie szmery, poza prawidłowymi, mogą świadczyć o zaburzeniach w budowie i funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego lub płucnego.
Te same badania czekają dziecko podczas kolejnych wizyt kontrolnych. Jeżeli cokolwiek zaniepokoi lekarza, da mamie skierowanie np. do:
- alergologa – jeżeli lekarza zaniepokoją plamki, krostki, podrażnienia na skórze;
- kardiologa – gdy przy osłuchiwaniu serca ujawniły się podejrzane szmery;
- ortopedy – jeśli pierwsze USG stawów biodrowych wykazało nieprawidłowości lub niedostateczny rozwój panewek biodrowych; dziecko ma asymetrycznie ułożone fałdki na udach, nieprawidłowo układa stópki;
- neurologa – gdy mięśnie dziecka są zbyt wiotkie lub za mocno napięte, malec nie nabywa właściwych dla jego wieku umiejętności, m.in. nie trzyma główki;
- laboratorium – kiedy maluszek często łapie infekcje albo niewystarczająco przybiera na wadze.

Najwięcej uwagi lekarz poświęci głowie; zmierzy jej obwód, wielkość ciemiączek, sprawdzi twardość kości czaszki: zbyt szybkie zarastanie ciemiączek lub odwrotnie rozchodzenie się szwów kostnych może świadczyć o bardzo poważnych schorzeniach. Za miękkie kości, nieznaczne spłaszczenie i nie zarastanie ciemiączek natomiast świadczy o krzywicy u dziecka.