Jak ułożyć dziecko do snu?

Ciałko zwinięte w kłębek, podkurczone, skrzyżowane nóżki i rączki, a kolanka pod brodą – taką pozycję przez ostatnie tygodnie ciąży przyjmuje szykujące się do narodzin dziecko. A po przyjściu na świat wszystko się zmienia. Płaski materacyk sporego łóżeczka zastępuje przytulny, ciasny kącik, jaki maluch miał do dyspozycji w brzuchu mamy. Jak pomóc mu odnaleźć się w nowej rzeczywistości? Jak go ułożyć, by było mu wygodnie i bezpiecznie? Przez pierwsze miesiące decyzja należy do ciebie, bo starsze niemowlę będzie już próbowało ułożyć się samo. O rady poprosiliśmy pediatrę neonatologa.

Dlaczego małym dzieciom zaleca się spanie na plecach?
To wygodna i bardzo bezpieczna pozycja do snu dla maleństwa. W ten sposób można układać je i na czas drzemek w ciągu dnia, i podczas nocnego odpoczynku. Są jednak sytuacje, w których trzeba jej unikać, np. przy dysplazji stawów biodrowych – wtedy lekarz zaleca częste układanie malca w pozycji żabki (na brzuszku z szeroko rozstawionymi nóżkami). W pierwszym kwartale życia dziecko z bioderkowym problemem nie powinno też leżeć na boku.
Zapamiętaj: Jeżeli maluszek leży zawsze tylko na plecach, nie może ćwiczyć nowych ważnych umiejętności, np. podpierania górnych partii ciała na rączkach czy samodzielnego dźwigania główki.

Czy noworodkowi jest wygodnie bez poduszki?
Małe dzieci powinny leżeć bez poduszki, na równym i odpowiedniej grubości materacu. Im jest twardszy, tym lepiej dla małego kręgosłupa. Natomiast rodzaj wypełnienia (sprężyny, pianka, włókno kokosowe albo gryczane) jest już w tym wypadku sprawą drugorzędną. Płaską poduszeczkę można podkładać pod główkę, dopiero gdy maluch skończy pół roku. Jednak jeśli po jedzeniu zdarza mu się sporo ulać, poduszka przyda się wcześniej – włóż ją pod materac, żeby główka z ramionkami były ułożone nieco wyżej niż reszta ciała. Aby stworzyć niewielką różnicę poziomów, od wezgłowia można też podstawić coś pod nogi łóżeczka.
Zapamiętaj: Tułów i głowa dziecka muszą być utrzymane w prostej linii. Głowa nie może np. dotykać brodą klatki piersiowej lub być odchylona do tyłu.
[CMS_PAGE_BREAK]

Czy noworodek może spać na brzuszku?
Lepiej nie układać tak dziecka do snu. Maluch może mieć trudności z oddychaniem, ugniata sobie przeponę, może wtulić nosek w materacyk. Francuskie badania wskazują, że ta pozycja nie gwarantuje bezpieczeństwa małym dzieciom. Aż siedmiokrotnie rośnie w tym przypadku ryzyko wystąpienia zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS). W krajach, w których przeprowadzono kampanie informujące o tym rodziców, liczba przypadków SIDS znacznie zmalała. Na brzuszku powinnaś układać dziecko, gdy nie śpi. Ma wtedy szansę poznawania świata, próbuje podnosić głowę (to sprzyja rozwojowi mięśni grzbietu).
Zapamiętaj: Jednorazowo maleńkie dziecko nie powinno bez przerwy leżeć na brzuszku dłużej niż 15 min. Czas ten należy też skracać, gdy maluszek płacze, bo ta pozycja mu się wyjątkowo nie podoba.

Kiedy układa się dziecko na boczku?
Ta pozycja polecana bywa do drzemki w ciągu dnia, ale tylko wtedy, kiedy masz możliwość cały czas pilnować małego śpioszka. Nawet takie nieporadne maleństwo może bowiem samo przekręcić się z boczku na brzuszek. Problem polega na tym, że zmiana pozycji w odwrotnym kierunku jest w tym wieku niemożliwa. Tę umiejętność opanowują dzieci dopiero około 5–6. miesiąca życia. Na boku można śmiało ułożyć maluszka, któremu zdarza się sporo ulewać po jedzeniu (dzięki temu się nie zachłyśnie). Niektórzy lekarze zalecają również podparcie plecków dziecka wałkiem ze zwiniętego ręcznika lub koca – możesz go jednak stosować jedynie do czasu, gdy maluszek skończy trzy miesiące.
Zapamiętaj: Ze względu na ryzyko spłaszczenia główki z jednej strony maluszek powinien być układany raz na jednym boku, raz na drugim – nie zawsze na tym samym. Powinnaś zmieniać ułożenie dziecka, także kiedy leży na pleckach (układaj je główką raz w jedną stronę łóżeczka, raz w drugą), by w chwilach, gdy nie śpi, nie przechylało główki tylko w jednym kierunku.

Co robić, gdy maluszek nie lubi zasypiać na plecach?
Pozwól mu usnąć w innej pozycji, a kiedy już śpi wystarczająco mocno, przekręć go na plecki. Dopóki tego nie zrobisz, nie zostawiaj go samego. Niektóre dzieci bardzo lubią być ciasno opatulone (nazywa się to spowijaniem). To przypomina im pobyt w łonie mamy, gdzie nie miały zbytniej swobody ruchów. Spróbuj więc opatulić maluszka w kocyk albo rożek.
Zapamiętaj: Nie spowijaj dziecka, gdy w pokoju, w którym śpi, jest bardzo ciepło. Przegrzewanie jest uznawane za jeden z czynników sprzyjających zaburzeniom oddychania u niemowląt.

Konsultacja merytoryczna

Prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich

Specjalistka neonatologii i chorób płuc, Konsultant Krajowy w dziedzinie neonatologii, ponadto konsultantka w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie oraz członkini Rady Naukowej IPCZD. Jej głównymi kierunkami zainteresowań są wczesne uszkodzenia mózgu, ich ewolucja kliniczna i wpływ na rozwój