Skoki rozwojowe w 1. roku życia - poznaj je!

Rozwój dziecka to ciągła przeplatanka etapów spokoju z okresami burzy i naporu. Podczas tych pierwszych dziecko stopniowo gromadzi nowe umiejętności. W trakcie tych drugich w widoczny sposób się zmienia: swoje zachowanie czy upodobania. To właśnie te zmiany nazywane są skokami rozwojowymi.

Skoki rozwojowe przyjdą same

Niemowlę rozwija się samo. Nie można "nauczyć" go np. kojarzenia faktów, mowy, lepszej pamięci czy raczkowania. Te skoki rozwojowe przychodzą bez niczyjej pomocy, jeśli tylko dziecko ma dobre warunki do rozwoju:

• Jest otoczone czułością i troską,
• Ma zapewnioną swobodę ruchu,
• Jest zdrowe
• Stawiane są przed nim nowe wyzwania (na miarę jego możliwości).

Co ważne, skoki rozwojowe często poprzedzone są zmianą w zachowaniu dziecka. Nawet jeśli nie jest ono łatwe do zniesienia (płacz, lęk, marudzenie itd.), wynika z coraz lepszych zdolności myślenia i postrzegania świata przez dziecko, więc w gruncie rzeczy jest czymś pozytywnym.

Największe skoki rozwojowe:

• 5–6. tydzień życia To czas pierwszego uśmiechu i pierwszych radości na widok mamy. Dziecko wyraźnie zaczyna okazywać, że jest istotą społeczną i do pełni szczęścia potrzebuje obecności stałego opiekuna.
• 2–3. miesiąc życia W tym okresie zaczyna kształtować się rytm snu i czuwania dziecka. Niemowlę powoli przyzwyczaja się też do domowych rytuałów.
  Czytaj więcej, co dzieje się w 3. miesiącu życia dziecka.
• 5–6. miesiąc życia Dziecko odkrywa mowę! Zaczyna świadomie gaworzyć, bawić się dźwiękami, powtarzać sylaby. Będzie "mówił" i czekał na twoją odpowiedź.
• 7–8. miesiąc życia To trudny etap lęku przed obcymi ludźmi i większych protestów przed rozstaniem z mamą (lub innym stałym opiekunem). Kryzys może utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy.
• 10–12. miesiąc życia Dziecko coraz lepiej rozumie proste polecenia i łączy słowa z rzeczami oraz czynnościami. Zaczyna badać też związek między przyczyną a skutkiem – a to podstawy logicznego myślenia.

Skoki rozwojowe mogą się opóźniać

Podane wyżej daty wynikają ze statystyk i są wyłącznie orientacyjne. Nawet najwięksi eksperci od psychologii dziecka nie są w stanie dokładnie określić, kiedy niemowlę powinno osiągnąć kolejny skok rozwojowy. Tempo nabywania nowych umiejętności zależy m.in. od temperamentu dziecka, dlatego nie ma sensu porównywanie jednego dziecka do rówieśników.
Dopiero, gdy jego zachowanie wyraźnie odbiega od normy (np. dziecko nie nawiązuje żadnego kontaktu z rodzicami), może to świadczyć o nieprawidłowym rozwoju. Częściej jednak bywa, że tzw. regres w rozwoju (cofnięcie się) jest reakcją, np. na stres (po szpitalu, po powrocie mamy do pracy itd), i wystarczy trochę poczekać, by wszystko wróciło do normy.
Zdarza się też, że dziecko zapomina o wcześniej nabytej umiejętności, bo całą jego uwagę zaprząta coś nowego (często np. dzieci, które dopiero co nauczyły się chodzić, przestają z wrażenia mówić na jakiś czas).

Ważny skok rozwojowy: kryzys 8. miesiąca

Fałszywym regresem, a w istocie wielkim skokiem rozwojowym jest tzw. kryzys separacyjny, który pojawia się około 8. miesiąca życia. Niemowlę znów zaczyna dużo płakać, domagać noszenia, tulenia – i po raz pierwszy w życiu zaczyna wyraźnie okazywać lęk przed obcymi ludźmi. Ciesz się z tego! Lęki świadczą o rozwoju pamięci, myślenia i więzi między wami. Po kilku miesiącach dziecko zacznie zdobywać się na odwagę i oddalać na większe dystanse. Te ćwiczenia niezależności osiągną swoje apogeum około rok po kryzysie 8. miesiąca – kiedy nadejdzie okres kolejnego dużego skoku rozwojowego, tzw. buntu dwulatka.

Obejrzyj film: Co to jest bunt dwulatka?

konsultacja: dr Julita Wojciechowska, psycholog, pracuje w Instytucie Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu