Świat w małych rączkach

Niemowlę poznaje otoczenie głównie za pomocą rąk. Przeczytaj, jak rozwija się sprawność dłoni dziecka.

W pierwszych tygodniach życia dziecko poznaje świat poprzez dotyk i obserwację. Początkowo widzi obraz troszkę zamazany, który z czasem wyostrza się, pojawiają się kontury. Jeżeli chcesz, by maluszek doskonalił zmysł wzroku, zawieś mu nad główką kolorową karuzelę z przyczepionymi figurkami – elementy poruszające się w takt muzyki stymulują koordynację wzrokowo-ruchową. Podobną rolę może też spełniać kolorowa pozytywka zawieszona na boku łóżeczka czy wielobarwna makatka złożona z wyraźnych płaszczyzn.

Dotyk, smak i węch
Dziecko rozpoczyna poznawanie świata od swoich rąk – porusza nimi, bierze je do buzi. Następne etapy to próby chwytania przedmiotów (około trzeciego-piątego miesiąca całą dłonią, w szóstym-siódmym miesiącu chwytem nożycowym, czyli przeciwstawiając kciuk pozostałym palcom, a gdy ma osiem miesięcy, próbuje chwytu pęsetowego – bierze drobny przedmiot kciukiem i palcem wskazującym). Następnie przychodzi czas przekładania ich z ręki do ręki, rzucania i podążania za nimi wzrokiem. Kiedy przedmioty są już maluchowi „posłuszne”, wówczas zaczyna zabawę – buduje z nich pierwsze wieże i pociągi.
Poznawanie świata odbywa się nie tylko za pomocą dotyku, ale także smaku i węchu. Niemal każdy przedmiot, który znajdzie się w rękach dziecka, wędruje do buzi. Trafiają tam często palce malucha – zazwyczaj wówczas, gdy jest z czegoś zadowolony lub czuje się niepewnie. Oblizywanie i ssanie własnych paluszków dostarcza różnorodnych wrażeń, sprawia dużą przyjemność i pozwala uporać się z niepokojem. „Oswajanie” przedmiotów przez dziecko polega także na poznawaniu ich stałości (klocek nie jest większy, gdy do niego podchodzimy bliżej) i trwałości (istnieje nawet wówczas, gdy go nie widać). Tę informację dzieci przyswajają sobie około dwunastego-czternastego miesiąca życia.

Wybierz dobre zabawki
Dobór odpowiednich zabawek pomaga maluchowi w poznawaniu świata. Ważne jest, aby były one wykonane z nietoksycznych materiałów, miękkie, lekkie i kolorowe. Poszczególne części nie mogą być zbyt małe, gdyż istnieje ryzyko połknięcia ich przez malca. Jeśli wybierzesz zabawki plastikowe, musisz uważać, by ich brzegi nie były ostre (podobnie uważnie trzeba obejrzeć zabawki drewniane). Zanim dasz je dziecku do zabawy, umyj je w ciepłej wodzie („kąpiele” zabawek dobrze jest urządzać co kilka dni). Co jakiś czas warto też wymieniać zabawki (te schowane pokażesz maluchowi za kilka dni – będą traktowane podobnie jak nowe).
[CMS_PAGE_BREAK]
Nauka koordynacji
Od oglądania do układania – w ciągu pierwszego roku życia dziecko uczy się panowania nad przedmiotami znajdującymi się w jego otoczeniu.
Obserwacja – umożliwia lokalizację i identyfikację obiektu z różnej odległości.
Uderzanie, dotykanie – w pierwszych tygodniach mimowolne, później celowe. Dzięki tym czynnościom niemowlę uświadamia sobie związek między ruchem ręki a dotknięciem przedmiotu.
Sięganie, chwytanie – maluszek uczy się kontrolować przedramię, a następnie dłoń; łączy obserwację z wrażeniami dotykowymi.
Rzucanie, chowanie, układanie – malec zaczyna świadomie posługiwać się przedmiotami, łączy koordynację oko-ręka z wyobraźnią.

Zabawy, które uczą
Zabawa jest doskonałą okazją do usprawnienia koordynacji wzrokowo-ruchowej dziecka.
Chwytanie — głaszcz i masuj wewnętrzną stronę dłoni maluszka, zachęcaj do chwytania przedmiotów, które dajesz mu do rączki.
Sięganie — przywiąż nad jego głową lub na bocznej ścianie łóżeczka kolorowe zabawki, aby zachęcać dziecko do ich chwytania. Umieść je w odpowiedniej odległości. Jeśli będą zbyt blisko, ograniczysz maluchowi pole widzenia, a jeśli zbyt daleko, dziecko zniechęci się i nie będzie chciało po nie sięgać.
Przekładanie i rzucanie — daj maluchowi duże pudło lub kolorową skrzynię, do której będzie mógł wrzucać zabawki o różnych kształtach. Wkładanie i wyjmowanie to ulubione zajęcia dziecka pod koniec pierwszego roku życia.
Chowanie — baw się z malcem w ukrywanie przedmiotów – kolorowy klocek możesz przykryć pieluszką, schować pod poduszką lub zamknąć w dłoni. Dziecko podczas takiej zabawy będzie się uczyć, że przedmiot nie przestaje istnieć, gdy znika z pola widzenia.
Usprawnianie paluszków — wszystkie zabawy "paluszkowe", np. „Sroczka”, „Idzie kominiarz po drabinie”, usprawniają małe rączki. Warto taki trening przeprowadzać codziennie.

Jak rozwija się sprawność dłoni dziecka:
Pierwszy miesiąc — dłoń cały czas pozostaje zaciśnięta; rozginaj i zginaj jego paluszki, dawaj do chwytania swoje palce.
Drugi miesiąc — samodzielnie zamyka i otwiera piąstkę, ćwiczy dłoń; prowokuj maluszka do dotykania i chwytania Twojej twarzy, palca, grzechotki.
Trzeci – piąty miesiąc — chwyta przedmioty całą dłonią; podawaj mu do zabawy przedmioty o różnej fakturze.
szósty – siódmy miesiąc — próbuje przeciwstawiać kciuk pozostałym palcom; dawaj mu rzeczy, które zmieszczą się między jego kciukiem a pozostałymi paluszkami.
Ósmy – dziewiąty miesiąc — chwyta przedmioty kciukiem i palcem wskazującym; proponuj mu jak najwięcej zabaw wymagających chwytania niewielkich przedmiotów.
Dzisiąty – dwunasty miesiąc — próbuje ustawiać jeden przedmiot na drugim; pokazuj dziecku, jak buduje się wieże, mostki, pociągi, ucz je manipulacji przestrzennej.

Monika Górecka-Czuryłło