Pneumokoki: dlaczego szczepienia są obowiązkowe

Najczęstsze choroby powodowane przez pneumokoki to zapalenie ucha środkowego, zatok lub zapalenie płuc – często są to powikłania po przeciągającej się infekcji wirusowej. Najbardziej niebezpieczna sytuacja jest wtedy, gdy pneumokoki przenikną do krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego. Mogą wtedy spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych o ciężkim przebiegu oraz zakażenie całego organizmu, czyli sepsę (posocznicę).

Pneumokoki: różnica miedzy nimi a innymi bakteriami

Pneumokoki to tzw. bakterie otoczkowe. Mają specjalną otoczkę chroniącą je przed układem odpornościowym. Dlatego w początkowej fazie zakażenia u dziecka nie widać takich objawów choroby, jak wysoka gorączka czy wybroczyny (świadczą o sepsie). Silne objawy pojawiają się wtedy, gdy zakażenie pneumokokowe już się rozwinęło. Trudniej je wtedy pokonać.

Pneumokoki a antybiotyki

W leczeniu chorób spowodowanych przez pneumokoki, stosuje się antybiotyki. Nie zawsze są one jednak skuteczne. Coraz częściej zdarza się, że pneumokoki stają się coraz bardziej oporne na antybiotyki. Wzrasta ilość serotypów pneumokoków opornych na antybiotyki. A to oznacza, że jeśli dziecko zarazi się takim serotypem pneumokoków, to antybiotyk może nie zadziałać, mimo stosowanego leczenia. Badania w Polsce pokazały, że oporność pneumokoków na penicylinę i jej pochodne występuje w 14 proc. szczepów pneumokoków u chorych z zakażeniem inwazyjnym.

Pneumokoki – szczepienia

Szczepienie dziecka przeciw pneumokokom nie ma sensu, bo większość dzieci jest nosicielami tych bakterii - twierdzą przeciwnicy szczepień. Pediatrzy jednak ponad 10 lat w Polsce walczyli o to, by szczepionka przeciw pneumokokom była bezpłatna (czyli znalazła się w obowiązkowym kalendarzu szczepień).

Chociaż rzeczywiście zakażenia pneumokokami są powszechne u dzieci i nie powodują niepokojących objawów, to jednak przy osłabieniu organizmu, np. po przebyciu grypy, przeziębienia, może rozwinąć się choroba. Szczepienie jest jedynym sposobem, by dziecko przed tym uchronić - twierdzą pediatrzy.

Czy szczepionka przeciw pneumokokom chroni przed zachowaniem?

Nie ma szczepionek, które chroniłyby w 100 proc. przed chorobami. Jest ponad 90 typów (tzw. serotypów) pneumokoków, tak więc, żeby zabezpieczyć dziecko w 100 proc., trzeba by stworzyć szczepionkę chroniącą przed wszystkimi serotypami. Na razie nie jest to możliwe. Zdecydowaną większość groźnych zakażeń wywołują jednak tylko niektóre serotypy. Te najbardziej agresywne serotypy znajdują się w składzie szczepionek przeciw pneumokokom dostępnych w Polsce.

Czytaj też: Czym różnią się preparaty szczepionki przeciw pneumokokom?

Obowiązek szczepienia przeciw pneumokokom

Do końca 2016 r. szczepionka przeciw pneumokokom była bezpłatna tylko dla wcześniaków, dzieci urodzonych z niską masą ciała i dzieci z grup ryzyka. Pediatrzy z Pediatrycznego Zespołu ds Szczepień Ochronnych przy Ministerstwie Zdrowia od lat walczyli o to, by szczepionka przeciw pneumokokom była bezpłatna dla wszystkich nowo narodzonych dzieci. Po to, by szczepionka była bezpłatna - według prawa obowiązującego w Polsce - musi się ona znaleźć w tzw. kalendarzu szczepień obowiązkowych. Szczepionka bezpłatna musi więc według prawa być jednocześnie obowiązkowa. I tak jest od 2017 roku. Sczepienia przeciw pneumokom są w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Podaje się je w 2. i 4. miesiącu życia, a trzecią dawkę między 13. a 15. miesiącem życia dziecka.

Czytaj też:

• Kalendarz szczepień obowiązkowych na 2020 rok
• Co trzeba wiedzieć o szczepieniu przeciw pneumokokom [WIDEO]