Co skutecznie leczy AZS? Wyjaśnia dermatolog dr Szmurło [WYWIAD]

Dr n. med. Andrzej Szmurło jest dermatologiem i wenerologiem, zajmuje się leczeniem trądziku, chorób alergicznych, w tym atopowego zapalenia skóry. Przez wiele lat pracował w Klinice Dermatologicznej Akademii Medycznej w Warszawie (dziś WUM), potem w Klinice Dermatologii CSK MSWiA w Warszawie. Pracuje w klinice Nova Derm.

Jak często niemowlęta i małe dzieci mają atopowe zapalenie skóry?

Ok. 20 proc. dzieci ma objawy atopowego zapalenia skóry. U najmłodszych dzieci jest pewien problem z postawieniem diagnozy, gdyż podobne objawy do AZS występują w przypadku innych chorób. Trudno stwierdzić, czy sucha skóra jest spowodowana AZS, czy jest to objaw łojotokowego zapalenia skóry, rybiej łuski, łuszczycy.
Atopowe zapalenie skóry trudno też odróżnić od zmian, które zostały spowodowane np. nadwrażliwością na czynniki środowiskowe, np. środki chemiczne powszechnie stosowane w substancjach myjących, detergentach, wilgotnych chusteczkach higienicznych do pielęgnacji dzieci.

Jaki emolient dla niemowlaka - sprawdź opinie

Jak można potwierdzić, że powodem problemów jest AZS?

Nie ma jednoznacznych testów diagnostycznych, które potwierdzą, że przyczyną jest atopowe zapalenie skóry. Jeśli dziecko ma problemy skórne, warto poradzić się doświadczonego dermatologa lub alergologa, który stwierdzi, czy są one spowodowane alergią.

Jakie objawy powinny zaniepokoić rodziców?

Bardzo duża suchość skóry.
Typowe suche miejsca u małych dzieci to: policzki, zgięcia łokci, przeguby kolan: te miejsca najczęściej się zaczerwieniają, mogą pokrywać się łuską, swędzą. Dziecko drapie się, pojawiają się wydrapania (przeczosy), które łatwo ulegają wtórnemu zakażeniu, przekształcają się w nadżerki, strupy. Dziecko często nie może spać, staje się nadpobudliwe.

Jak pomóc dziecku, które ma AZS?

Najważniejsza jest pielęgnacja skóry, natłuszczanie jej emolientami, które są zbliżone do naturalnego płaszcza lipidowego na skórze, a jednocześnie mogą reperować uszkodzoną barierę naskórkową. Bardzo dobra jest np. maść cholesterolowa: cholesterol jest głównym składnikiem płaszcza lipidowo-wodnego na powierzchni skóry.
W skład nowoczesnych emolientów wchodzą też takie składniki jak ceramidy, kwasy nienasycone, mocznik. Nowoczesne emolienty starają się w imitować naturalne lipidy, które powinny znajdować się na skórze, a których nie ma, bo je zmywamy podczas kąpieli, dezynfekcji mokrymi chusteczkami, niszcząc barierę lipidową skóry.
Czytaj też: Krem, maść czy balsam - ważna rozmowa z ekspertem o leczeniu AZS

Jak pielęgnować skórę przy AZS?

Trzeba dbać, by skóra nie wysuszała się. Trzeba ją często nawilżać i natłuszczać specjalnymi kosmetykami do skóry atopowej. Nie można też dziecka za często kąpać.
W przypadku niemowlęcia wystarczy kąpiel w wanience 3-4 razy w tygodniu, kąpiele powinny być krótkie, temperatura wody nie powinna przekraczać temperatury ciała. Do kąpieli lepiej nie dodawać się żadnych mydeł, płynów do kąpieli, które zmywałyby płaszcz lipidowy skóry.

Kiedyś polecano wlewać do wanienki wywary z siemienia lnianego. Pomagają?

Dawniej stosowaliśmy wywary z siemienia lnianego, krochmalu, z owsa. Obecnie są nowoczesne emolienty do kąpieli, które zawierają składniki inaktywujące czynniki toksyczne, drażniące, które znajdują się w wodzie – bo przecież woda jest chlorowana albo w inny sposób uzdatniana.
Jednocześnie te składniki zawarte w emolientach powodują, że skóra nie wysycha, bo podczas kąpieli jest dodatkowo natłuszczona.

Mama może sama wybrać taki kosmetyk w aptece, czy powinna poradzić się lekarza?

Może wybrać sama. Jeśli jednak kłopoty ze skórą są poważniejsze, lepiej poradzić się lekarza, bo przy jeśli jest ona bardzo sucha, to może wymagać bardziej tłustego kosmetyku, w innym zaś przypadku, gdy jest mocno uszkodzona, sączy się, kosmetyki muszą być trochę bardziej osuszające.
Gdy skóra jest sucha, to stosujemy preparaty, które będą dobrze natłuszczać skórę.
Warto pamiętać o zasadzie: na mokre zmiany stosujemy preparaty mokre, wysuszające, np. pianki, roztwory, delikatne kremy. A na zmiany bardzo suche stosujemy tłuste maści, czasem z wazeliną, parafiną, często z dodatkiem glicerolu, po to, by lepiej utrzymywały wodę w naskórku.
Dzieci ze skórą atopową mają bardzo suchą skórę, może ona nawet pękać. Żeby temu zapobiec, musimy ją dobrze natłuszczać: czasem przy pomocy bardzo tłustych kremów i maści, które u osoby, która ma zdrową skórę, mogłyby powodować różne schorzenia, np. trądzik.
Co jeszcze jest ważne dla pielęgnacji dziecka z AZS?
Niekorzystne dla skóry atopowej są zmiany temperatur (wychodzenie na duży mróz, silne słońce), wysoka temperatura w pomieszczeniu, zapach farb, lakierów, klejów, rozpuszczalników. Dziecko powinno nosić bawełniane ubrania, szerokie, przewiewne. Pogorszenie wyglądu skóry powodują też infekcje, a także silne emocje.

Czytaj też: Co 5. niemowlę w Polsce ma AZS: skąd to się bierze, jak leczyć - kompendium wiedzy