Rezonans, tomografia, rentgen. Kiedy? Jak wyglądają badania?

Rentgen, tomografia komputerowa albo rezonans magnetyczny to badania, które ułatwiają dokładną diagnostykę dziecka, kiedy podejrzewamy u niego chorobę lub wadę funkcjonowania narządów wewnętrznych, np. serca, płuc albo mózgu. Sprawdź, kiedy się je wykonuje i jak wygląda badanie.

Rentgen (RTG)

Badanie rentgenowskie polega na przepuszczeniu przez ciało dziecka (najczęściej przez klatkę piersiową, choć także np. przez czaszkę, szczękę, dłoń itd) małych (lub większych w przypadku prześwietlania kości dawek promieni X). Na podstawie powstałego zdjęcia można ocenić np. budowę i ukrwienie płuc, wielkość i kształt serca, położenie dużych naczyń itd. Zdjęcie rentgenowskie przydaje się też np. przy złamaniach kończyn, kiedy trzeba sprawdzić, w jakim miejscu powstało złamanie i czy nie doszło do przemieszczenia się kości.

Badanie rentgenowskie jest bezbolesne i trwa bardzo krótko, aby jednak się powiodło, dziecko musi przez chwilę pozostać unieruchomione (trzeba trzymać je naprawdę mocno). Jeżeli zdjęcie wyjdzie poruszone, badanie trzeba będzie powtórzyć, tymczasem promienie rentgenowskie są szkodliwe dla zdrowia.

Tomografia komputerowa

To badanie, które również wykorzystuje promienie rentgenowskie, dlatego nie może być wykonywane zbyt często u dzieci. Dzięki tomografii komputerowej bada się najczęściej mózg dzieci (jeśli niemożliwe jest już USG przezciemiączkowe), serce albo jamę brzuszną. Tomograf pozwala zajrzeć też do gardła czy zatok. To przyrząd często wykorzystywany na szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR-ach), ponieważ pozwala na szybkie i dokładne zbadanie dziecka po urazach, np. w podejrzeniu wstrząśnienia mózgu.

Badane dziecko leży na ruchomym stole i wjeżdża na nim do środka tomografu, gdzie jest prześwietlane. Lampa, emitująca promieniowanie, porusza się wokół jego ciała, a powstały dzięki niej obraz zostaje poddany komputerowej rekonstrukcji.

Jeżeli potrzebny jest bardzo dokładny obraz narządu ciała, lekarz poda dziecku środek kontrastujący (kontrast), który pochłania część promieniowania i przez to uwidacznia wyraźniej narządy wewnętrzne. Kontrast stosuje się zwykle przy badaniu układu pokarmowego albo serca.

Podczas badania tomografią komputerową dziecko nie może się ruszać, dlatego w przypadku najmłodszych dzieci badanie przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Może podczas badania być w ubraniu, pod warunkiem, że jego ubranie nie zawiera metalowych guzików, suwaków czy sprzączek. Tomografia komputerowa trwa zwykle kilkanaście-kilkadziesiąt minut. Efektem ubocznym znieczulenia ogólnego albo podania kontrastu mogą być nudności, zawroty głowy, wysypka – każdy z nich powinien zostać jak najszybciej zgłoszony lekarzowi.

Rezonans magnetyczny

To bezpieczne badanie, bo podczas niego wykorzystywane są nieszkodliwe fale magnetyczne i radiowe. Jest bezbolesne, wymaga jednak unieruchomienia, dlatego tak jak przy tomografii komputerowej wskazane jest znieczulenie ogólne u najmłodszych dzieci. Aby dziecko zostało dopuszczone do badania, musi być zupełnie zdrowe i mieć aktualne wyniki badań krwi i moczu (sprawdź, jakie są normy wyników badań krwi i moczu u dzieci).

Podczas badania dziecko wjeżdża do „tunelu”, w którym emitowane są fale, docierające do tkanek i wzbudzające w nich podobne fale (na tym polega zasada rezonansu). Fale z tkanek zostają przetworzone przez komputer i dają dość dokładny obraz narządów ciała, np. serca, osierdzia czy innych. Jeszcze dokładniejszy wynik powstanie, jeżeli dziecku zostanie podany kontrast, taki sam jak podczas tomografii komputerowej.

Rezonans magnetyczny jest bezpieczniejszym, ale droższym badaniem niż tomografia i często mniej szczegółowym. Niepokojący wynik rezonansu często jest wskazaniem do tomografii komputerowej.

EKG i Echo serca

To podstawowe badania kardiologiczne u dzieci: niebolesne i nieinwazyjne. Pozwalają ocenić budowę i pracę serca dziecka i ustalić przyczynę jej zaburzeń. Podczas echa serca wykorzystuje się fale ultradźwiękowe (jak podczas USG), a podczas EKG notuje się za pomocą elektrod elektryczną czynność mięśni serca. Dziecko nie musi specjalnie przygotowywać się do tych badań, nie musi leżeć zupełnie nieruchomo, dlatego niewymagane jest znieczulenie ogólne (jedynie niespokojne niemowlęta i bardzo małe dzieci mogą wymagać krótkiego uśpienia).

Czytaj także: Jakie badanie USG robi się dzieciom?