Jakie zwierzęta zapadają w sen zimowy w Polsce?
Zwierzęta zapadające w sen zimowy mogą przebywać w tym stanie nawet kilka miesięcy. Pomaga im to przetrwać trudny okres mrozów, gdy brakuje pożywienia. Tłumaczymy, jakie zwierzęta zapadają w sen zimowy i dlaczego tak się dzieje.
Zwierzęta zapadają w sen zimowy, by móc przetrwać niekorzystny dla nich okres chłodu. Znaczną część nagromadzonej energii musiałyby wtedy wykorzystać, by utrzymać ciepło. Do tego potrzebne jest jednak pożywienie, którego w okresie zimowym bardzo często brakuje. Sprawdź, jakie zwierzęta śpią zimą. Jeśli zostaną wybudzone przypadkiem – mogą mieć ogromny problem z ponownym zaśnięciem. Dlatego lepiej nie hałasować w lesie.
Czym jest sen zimowy?
Sen zimowy, nazywany także letargiem lub odrętwieniem, jest fizjologicznym stanem odrętwienia organizmu (nie jest to jednak dosłownie sen). Dochodzi wtedy do spowolnienia procesów życiowych: lekko spada temperatura ciała, następuje spowolnienie przemiany materii, pracy mózgu, a także akcji serca.
Przed zapadnięciem w sen zimowy zwierzęta gromadzą zapasy tkanki tłuszczowej, dzięki której wytwarzane jest ciepło w organizmie w czasie snu. Zwierzęta zapadają w sen zimowy, gdy temperatury na zewnątrz stają się coraz niższe. Każdy gatunek ma jednak inny próg temperatur minusowych, będący sygnałem, że czas iść spać. W sen zimowy, poza ssakami, zapadają także gady, płazy i pajęczaki.
Pamiętaj, że sen zimowy, to nie hibernacja. Podczas snu zimowego temperatura ciała spada tylko nieznacznie, natomiast podczas hibernacji procesy metaboliczne są spowolnione w jeszcze większym stopniu niż podczas snu zimowego – występuje wtedy też głęboka hipotermia, czyli temperatura ciała zwierzęcia hibernującego zrównuje się z temperaturą otoczenia lub jest od niej minimalnie wyższa.
Zwierzęta w Polsce, które zasypiają na zimę
Zwierzęta, które przesypiają zimę lub przechodzą w stan hibernacji, to w większości mieszkańcy polskich lasów:
Zobacz także
- Niedźwiedź brunatny (niekiedy wybudza się ze snu)
- Suseł (hibernacja)
- Nietoperz (hibernacja)
- Świstak (hibernacja)
- Jeż (hibernacja)
- Borsuk (niekiedy wybudza się ze snu)
- Popielica (hibernacja)
- Chomik europejski (hibernacja)
Zwierzęta, które nie zasypiają na zimę
Niedźwiedzie w trakcie zimy przesypiają ok. 3 miesięcy, chowając się w pieczarach lub gęstych zaroślach, a także wykrotach. W trakcie snu zimowego niedźwiedź traci nawet 200 kg masy ciała. Wiosną natomiast uzupełnia zapasy energetyczne. Od grudnia do lutego samice wybudzają się z letargu, by urodzić młode. Rodzą się wtedy jeden, dwa, a czasem nawet trzy maluchy. Małe niedźwiadki na powietrze wychodzą jednak dopiero wiosną.
Suseł
Te zwierzęta przesypiają nawet 6-7 miesięcy w roku! Przygotowują sobie wcześniej odpowiednie schronienie – do swojej nory przynoszą siano, dzięki czemu temperatura w norze podczas snu zimowego będzie wyższa.
Nietoperz
Nietoperze hibernują w jaskiniach, sztolniach, piwnicach lub na strychach. Śpią zawsze głową w dół, a temperatura ich ciała spada wtedy nawet o 30 stopni Celsjusza (może wtedy wynosić zaledwie 4 stopnie). Zwierzęta te budzą się od czasu do czasu, by poszukać lepszego miejsca lub załatwić swoje potrzeby fizjologiczne. Jest to jednak dla nich niebezpieczne i wiąże się z dużymi stratami energii.
Świstak
Świstaki przesypiają całą zimę! Dlaczego? Powód jest prosty – te małe zwierzaki nie są w stanie zgromadzić aż tyle zapasu energii, by wybudzić się ze snu (pobudki i powtórne zapadanie w sen wiąże się z dużym wydatkiem energii). Świstaki zapadają w sen zimowy w swoich norach, które są szczelnie zatkane trawą i korzeniami.
Jeż
Gdy zaczyna się robić zimno, jeże szukają spokojnego miejsca na sen zimowy. Następnie zakopują się pod warstwą gałęzi i liści, zwijają w kulkę i zasypiają.
Borsuk
Borsuk zapada w sen zimowy, gdy nadejdą pierwsze przymrozki. Czasami wybudza się ze snu, by się napić lub znaleźć coś do jedzenia. Zdarza się, że na czas zimy do jego nory wprowadzają się też lisy.
Popielica
Popielica śpi w dziuplach, podziemnych norkach, na strychach, a także w drewnianych budkach zawieszonych na drzewach. Popielica zasypia już w sierpniu i potrafi przespać nawet 8-10 miesięcy w roku!
Chomik europejski
Jakie jeszcze zwierzę zapada w sen zimowy? Jest to chomik europejski, który żyje „dziko”, czyli na wolności i sam musi troszczyć się o swoje pożywienie. Chomik europejski zasypia już w czasie pierwszych przymrozków. Śpi w swojej specjalnej komorze sypialnej – ok. 2 metry pod ziemią.
Zwierzęta, które nie zasypiają na zimę
Wiewiórka
Wiewiórki przez cały rok skrzętnie zbierają zapasy pożywienia, którymi żywią się w trakcie zimy. Mają one dobrą pamięć i zwykle wiedzą, gdzie schowały swoje zimowe zapasy. Niestety, nie zawsze udaje im się zebrać tyle prowiantu, żeby przetrwać zimę, dlatego też warto dokarmiać wiewiórki. Czym? Najlepiej jest zaopatrzyć się w karmę dla wiewiórek w sklepie zoologicznym – zawiera ona orzechy włoskie, orzechy laskowe, nasiona słonecznika, suszone nasiona kukurydzy.
Norniki
Norniki uważane są za szkodniki, zwłaszcza w ogrodach. Niestety, nie dają one wytchnienia nawet zimą, bowiem norniki nie zapadają w sen zimowy. W dodatku największe szkody wyrządzają na polach właśnie w trakcie tej pory roku, w okresie wegetacyjnym. Powstrzymać może ich tylko sroga zima i gruba warstwa śniegu.
Mysz
Myszy nie zapadają w sen zimowy i, tak samo jak norniki, sieją spustoszenie na polach. Co ciekawe, wyznacznikiem zimy dla myszy nie są spadające temperatury czy śnieg, a ilość światła w ciągu dnia. Im krótszy jest dzień, tym myszy są mniej aktywne. W tym czasie zwykle skupiają się na znalezieniu ciepłego, komfortowego schronienia.
Dzik
Dzik jest aktywny przez cały rok. Zimą odpoczywa, tworząc skrzętnie tzw. barłogi, które wyścielone są przygotowaną uprzednio ściółką i suchą trawą. Niemniej zima to bardzo trudny okres dla dzika ze względu na problemy z pozyskaniem pożywienia.
Żubr
Żubry nie zapadają w sen zimowy. Ponieważ mają bardzo duże zapotrzebowanie kaloryczne i jednocześnie są zagrożonym gatunkiem, już od listopada prowadzona jest akcja corocznego dokarmiania żubrów – wszystko po to, aby rozproszyć zwierzynę i zminimalizować ilość szkód, które żubry mogą wyrządzić, szukając pożywienia (niszczą pola). W ramach akcji dokarmiania odpowiedni pokarm wysokiej jakości umieszczany jest w różnych miejscach rezerwatu.
Źródło: lasy.gov.pl
Zobacz także: