Reklama

Niektóre nazwiska ukraińskie mogą brzmieć bardzo znajomo dla użytkowników języka polskiego. Język polski i ukraiński należą do tej samej rodziny języków słowiańskich (choć język polski należy do grupy języków zachodniosłowiańskich, a ukraiński – do wschodniosłowiańskich). Nie bez znaczenia jest też fakt, że nasze kraje ze sobą sąsiadują, a ich historia nieraz mocno się ze sobą splatała. Istotne jest też to, że od lat w Polsce mieszka sporo osób pochodzenia ukraińskiego.

Reklama

Spis treści:

Jakie są nazwiska ukraińskie: cechy charakterystyczne

Nazwiska ukraińskie mają charakterystyczne końcówki:

  • -uk (np. Kowalczuk)
  • -enko (np. Poroszenko)
  • -ko (np. Bojko)

a także:

  • -nik (np. Kolesnik)
  • -szyn (np. Fedoriszyn)
  • -ar (np. Kobzar)

Wśród szlacheckich nazwisk ukraińskich, podobnie jak w przypadku nazwisk polskich, występują też nazwiska z końcówką

  • -ski/ska lub -skaja (np. Zelenski, Zelenska lub Zelenskaja),
  • -tsky/-tska (np. Chmielnicki).

Nazwiska ukraińskie – pochodzenie

Wiele nazwisk ukraińskich zawdzięcza swoje pochodzenie wpływom polskim. Dużo ma pochodzenie tureckie. Współczesne nazwiska ukraińskie mogą też nosić w sobie ślad pseudonimów kozackich np.:

  • Bulava,
  • Brzoza,
  • Zaderykhvist.

Ukraińskie nazwiska męskie

Powstawały na bazie zawodu, wyglądu, imienia, pseudonimu oraz miejsca zamieszkania. Stąd takie nazwiska jak:

  • Rymar,
  • Kobzar,
  • Tokar,
  • Berdnik,
  • Andrejko,
  • Sasko,
  • Dziuba,
  • Kliczko,
  • Petrenko,
  • Dniprenko,
  • Orlenko.

Ukraińskie nazwiska żeńskie

Mają pochodzenie takie samo jak męskie i najczęściej mają też taką samą końcówkę. Wyjątkiem są nazwiska kończące się na -iuk i -uk, które zyskały ostatnio żeńską końcówkę -czka i -uk. Dlatego można spotkać się z ukraińskimi nazwiskami żeńskimi, które brzmią np. tak:

  • Serdiuczka (od Serdiuk),
  • Gonczurk (od Gonczaruk).

Wcale nie tak rzadkie są też nazwiska żeńskie brzmiące podobnie do polskich nazwisk w żeńskiej formie:

  • Michajlowskaja
  • Pototskaja.

Najpopularniejsze nazwiska ukraińskie

Na liście najpopularniejszych nazwisk ukraińskich, można natknąć się na tak znajomo brzmiące dla Polaków nazwiska jak Kowalczuk czy Szewczuk. Oto ranking najpowszechniejszych nazwisk ukraińskich:

  • Melnyk (-ik)
  • Szewczenko
  • Kowalenko
  • Bojko
  • Bondarenko
  • Tkaczenko
  • Krawczenko
  • Kowal
  • Kowalczuk
  • Olijnik (-yk)
  • Szewczuk
  • Polyszczuk
  • Tkaczuk
  • Sawczenko
  • Bondar
  • Marczenko
  • Rudenko
  • Moroz
  • Lysenko
  • Petrenko
  • Klymenko
  • Pawlenko

Sprawdź też: Ukraińskie imiona męskie i żeńskie plus tłumaczenie imion ukraińskich

Czy ukraińskie nazwiska się odmienia?

Tak, odmienia się zarówno ukraińskie nazwiska jak i imiona. Żeby ułatwić odmianę ukraińskich nazwisk, można poszukać pospolitych wyrazów, które podobnie odmieniają się przez przypadki. Przykład? Gdy nazwisko kończy się na „o” i jest poprzedzone spółgłoską „k”, wzorem może być wyraz „matka”.

Poprawna odmiana prezentuje się następująco:

  • Mianownik (kto, co?): Dmytro Klymenko
  • Dopełniacz (kogo? czego?): Dmytra Klymenki
  • Celownik (komu? czemu?): Dmytrowi Kymence
  • Biernik (kogo? co?): Dmytra Klymenki
  • Narzędnik (z kim? z czym?): Dmytrem Klymenką
  • Miejscownik (o kim? o czym?): Dmytrze Klymence.

Nazwiska ukraińskie w Polsce

Okazuje się, że wiele polskich nazwisk ma lub może mieć pochodzenie ukraińskie. I by tak było – wcale nie muszą być to nazwiska zakończone na -enko, -o (jak np. Popiełuszko), czy -uk (np. Hawryluk).

Co ciekawe, nazwiska pochodzenia ukraińskiego w Polsce noszą nie tylko mieszkańcy terenów przy granicy z Ukrainą, a we wszystkich województwach kraju. Niewykluczone, że ukraińskie korzenie ma naprawdę wiele polskich rodzin.

Dowodzą tego przykłady takich nazwisk.:

  • Wasiak, Wasilewski, Wasilczuk – pochodzą od ukraińskiej formy imienia Baliki, czyli Vasyl,
  • Jurczak – pochodzi od ukraińskiej formy imienia Jerzy, czyli Jurij,
  • Kalinowski – pochodzenie nazwiska może być zarówno polskie, jak i ukraińskie, ponieważ polskie słowo „kalina” i ukraińskie „калина” oznacza to samo – w obu krajach występują również nazwy miejscowości utworzone od słowa kalina/калина).


Źródła:

  1. O. Baranivska: Wpływy wschodniosłowiańskie (ukraińskie) w nazwiskach mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego „Postscriptum Polonistyczne” 2009, nr 3,
  2. Список найпоширеніших прізвищ в Україні [stan na 10.03.2022]

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama