Słyszę, czyli… jak rozwijać wrażliwość na dźwięki? [WEBINAR 3.]

Chociaż to wzrok, o którym rozmawialiśmy podczas ostatniego spotkania, najbardziej pomaga kontrolować świat, to również słuch jest niezwykle istotny w jego poznawaniu. I co ciekawe, to właśnie zmysł słuchu pojawia się jako pierwszy w życiu płodowym, dzięki czemu maluch około 20. tygodnia życia słyszy dźwięki. Badacze podkreślają, że na początku dziecko w brzuchu mamy słyszy tylko te o niskich częstotliwościach, a już w III trymestrze słyszy i rozpoznaje głos mamy oraz muzykę.

Co jeszcze trzeba wiedzieć o słuchu dziecka?

Gdy dziecko się rodzi, nie zdaje sobie sprawy z tego, czy słyszy, czy nie, a także czy np. słyszy tylko na jedno ucho, czy jednak na oba. Dlatego też tak ważne są, wykonywane w naszym kraju dzięki Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, przesiewowe badania słuchu u noworodków. Po nich rodzice otrzymują wyniki w formie niebieskiej lub żółtej kartki. Pierwsza z nich oznacza, że słuch maluszka jest prawidłowy, a druga świadczy o tym, że wynik badania był niezgodny z normą, dlatego należy udać się do specjalisty i sprawdzić, co konkretnie jest nie tak.
Tym samym bardzo ważne jest, by od początku opiekunowie zwracali uwagę na to, czy dziecko słyszy dobrze, czy może ze słuchem jest jakiś problem. Jest to istotne, gdyż pierwszy rok życia niemowlęcia jest najważniejszy dla tego zmysłu i powstałe wtedy zaniedbania, mogą okazać się później nie do nadrobienia…

W domu pojawia się niemowlę… i co dalej?

Bardzo często jest tak, że po urodzeniu maluszka, gdy rodzina powiększyła się po raz pierwszy, po wyjściu ze szpitala i wejściu do domu chodzimy na paluszkach, aby nie obudzić śpiącej pociechy. Od tego momentu ściszamy radio bądź inne sprzęty, mówimy szeptem oraz wyłączamy dzwonek do drzwi… Czy faktycznie jest to potrzebne? Czy dziecko do prawidłowego rozwoju i odpoczynku potrzebuje absolutnej ciszy? Chociaż zrozumiałe jest, że rodzice po zaśnięciu maluszka robią wszystko, by tylko się nie obudziło, to jednak trzeba pamiętać, że w środowisku dziecka nie może być zupełnej ciszy. Warto zatem nie uwrażliwiać dziecka pod tym względem, bo każdy, drobny, ale głośniejszy dźwięk nie tylko je wybudzi, ale dodatkowo może wzbudzić w nim również lęk.
Nie wiesz, czy słuch dziecka rozwija się prawidłowo? Zwróć uwagę na to, czy maluch:

• między 3. a 6. miesiącem życia reaguje na znane odgłosy, odwraca głowę w ich stronę i zaczyna najpierw gruchać potem głużyć, czyli wydawać dźwięki inne niż pisk;
• między 6. a 9. miesiącem życia naśladuje odgłosy z otoczenia i gaworzy, czyli próbuje je powtarzać;
• do około 18. miesiąca życia, reaguje już na polecenia i sam wypowiada proste słowa.

Stymulacja dźwiękowa przedszkolaka

Podczas spotkania ekspertka zauważyła, że wiele maluchów w przedszkolu jest niedostymulowanych dźwiękowo. Co to oznacza? Zwykle takie dziecko reaguje nerwowo na każdy odgłos, z którym się zetknie, a dodatkowo wiele z nich budzi w nim strach. Tym samym, aby brzdąc nie reagował lękowo, konieczne jest dostarczanie mu różnych dźwięków na co dzień, tak by mógł je poznać.
By rozwijać słuch malucha, warto nie tylko umożliwić mu słuchanie muzyki, ale również jej tworzenie. Wszelkie zajęcia umuzykalniające poszerzają możliwości jego rozwoju. Jest to istotne, bo obecnie mamy bardzo często do czynienia z zanieczyszczeniem dźwiękowym, które podobnie jak np. zanieczyszczenie powietrza, wpływa negatywnie na organizm, a także jego rozwój. Tym samym należy zadbać o to, by w tym okresie decydować się na zabawy takie jak:

• naśladowanie głosów zwierząt,
• odtwarzanie rytmów lub konkretnych melodii,
• rozpoznawanie natężenia głosu,
• lokalizowanie dźwięków,
• różnicowanie dźwięków – cichy/głośny, niski/wysoki, dużo dźwięków/mało dźwięków

To, co słyszymy vs. to, jak mówimy

Ponadto warto pamiętać, że rozwój słuchu nierozerwalnie jest związany z rozwojem mowy. Jeśli prawidłowo słyszymy, to też prawidłowo mówimy, a później również prawidłowo piszemy i czytamy, co przekłada się na sukces szkolny. Dlatego też nieprawidłowy słuch może wiązać się z niegramatycznym mówieniem oraz niepoprawnym konstruowaniem zdań. Warto, by w pewnym momencie rodzice wybrali się z maluchem do logopedy, aby sprawdzić, czy mówi prawidłowo. Można to zrobić, gdy brzdąc ma 2,5-3 lata.