mama i dziecko
materiały prasowe
Patronaty

Tu się mówi

Umiejętność mówienia wydaje się nam zupełnie naturalna, tymczasem to bardzo skomplikowany proces. Dlatego zanim dziecko wypowie poprawnie i świadomie jakieś słowo, minie trochę czasu. Proces tej nauki składa się z wielu etapów, które w tym odcinku Wam przybliżymy.

Prawidłowo rozwijające się dziecko słyszy dochodzące do niego dźwięki, będąc jeszcze w brzuchu mamy. Dzięki temu już 4-dniowe bobasy odróżniają jej głos od innych otaczających je dźwięków, a ojczysty język jest dla nich naturalny (język obcy może malca drażnić). A jak ten proces wygląda od strony fizjologicznej? Za prawidłowe generowanie mowy odpowiedzialny jest mózg, za samą zaś wymowę – narządy mowy. A jak powstają słowa? Potrzebne do ich zbudowania głoski dźwięczne i bezdźwięczne „rodzą się” w krtani (o tym, czy są dźwięczne decyduje położenie wiązadeł głosowych). Głoski ustne i nosowe powstają na granicy jamy gardłowej, ustnej i nosowej. O wytwarzaniu głosek twardych i miękkich decyduje natomiast język i jego położenie w jamie ustnej. Nim jednak dziecko wypowie pierwsze, nawet najprostsze słowo, musi „przejść” wiele etapów.

Okres melodii – od urodzenia do 1. roku życia

Jak noworodek ma poinformować świat o swoim istnieniu i zasygnalizować swoje potrzeby? Oczywiście płaczem i krzykiem. I taki właśnie okres – „płaczu i krzyku” – trwa od urodzenia do ok. 3. miesiąca życia. To właśnie kwilenie czy łzy są niemowlęcymi głoskami, sylabami i wyrazami. Po jakimś czasie bobas zaczyna kojarzyć, że krzykiem może wywołać reakcję u bliskiej osoby – to pierwsza forma porozumienia z mamą i tatą. W samym krzyku niemowlęcia występują zaś elementy nieartykułowane, zbliżone do samogłosek: „a”, „o”, „u”. Między 3. a 6. miesiącem mówimy o głużeniu. Okres ten związany jest z faktem, czy dziecko jest w stanie utrzymać główkę prosto. W tej fazie maluszek wydaje z siebie różnego rodzaju dźwięki, zwłaszcza gardłowe i tylnojęzykowe, wśród których są m. in. „agu”, „ga”, „kha”, „ehe”, „he”, „kli”, „tli”, „bwe”. Czasami słyszalny jest także wibrujący dźwięk przypominający „r”. Warto przy tym wiedzieć, że głużenie ma charakter przypadkowy – dziecko nie uczy się go specjalnie. Dzieje się samo, a zatem to odruch bezwarunkowy, który pojawia się u każdego malca, bez względu na kulturę, rasę czy język ojczysty. O ile głużą wszystkie maleństwa, bez względu na to, czy słyszą czy są mają niedosłuch, o tyle gaworzenie, czyli następna faza nauki mowy, pojawia się tylko u brzdąców, które prawidłowo słyszą. Pierwsze gaworzenie, pojawiające się ok. 5. miesiąca życia maluszka, jest przypadkowe. Sylaby już stanowią jednak ciągi, co polega na łączeniu samogłosek, które dziecko wymawiało do tej pory ze spółgłoskami: „ga-ga”, „ma-ma-ma”, „ugh-ugh” etc. Półroczne dziecko gaworzy już śpiewnie, czyli spontanicznie modyfikując wysokość i ton głosu, a siedmiomiesięczny bobas rozpoznaje pojedyncze słowa, zwłaszcza te, które odnoszą się do konkretnych przedmiotów. I chce je naśladować. Warto przy tym wiedzieć, że te pierwsze zbitki sylab to tzw. echolalie. Polegają one na powtarzaniu własnych i zasłyszanych dźwięków, sylab, krótkich wyrazów, co dziecko doskonali metodą prób i błędów. Takie proste ćwiczenia sprawiają, że wchodząc w następny okres rozwoju mowy, okres wyrazu, malec rozumie dużo więcej, niż umie powiedzieć, a jednocześnie potrafi spełniać proste polecenia.

Okres wyrazu – od 1. do 2. roku życia

Na tym etapie nauki mowy słownik dziecka jest już pełen samogłosek. Roczny bobas zna już „a”, „e”, „i”, „o” i „u”. Wyjątkiem są „ą” i „ę”, czyli tzw. nosowe. Zazwyczaj nieobce są mu także spółgłoski „m”, „p”, „b”, „m”, „t”, „d”, „n”, „k”, „ś”, „ć”, a czasami także „ź” i „dź”. Pozostałe spółgłoski są za trudne, dlatego pomysłowe dziecko zastępuje je innymi i w taki sposób składa coś na kształt zrozumiałego dla opiekunów wyrazu. Tym sposobem np. „Krzyś” to „syś”. Często zdarza się także, że malec wypowiada jedynie pierwsze sylaby wyrazów lub same końcówki, przez co nie „baba miała” a „baba ała”.

Okres zadania – od 2. do3. roku życia

W tym czasie dziecko zaczyna budować zdania. Początkowo są to zdania proste, czyli składające się z dwóch, trzech wyrazów, następnie przechodzi w wypowiedzi dłuższe, czyli cztero-, pięciowyrazowe. Pierwsze zdania są twierdzące, ponieważ są najprostsze (tonacja nie gra tu dużej roli), a następnie pojawiają się zdania pytające i rozkazujące. Będą na tym etapie nauki mówienia malec wypowiada prawidłowo spółgłoski „p”, „b”, „m”, „f”, „w”, „k”, „g”, „h”, „t”, „d”, „n”, „l” oraz samogłoski ustne: „a”, „o”, „u”, „e”, „y”, „i”, „a”, czasem nosowe: „ą”, „ę”. Pod koniec tego okresu pojawia się także „s”, „z”, „c”, „dz”, które wcześniej było zastępowane przez dziecko poprzez „ś”, „ź”, „ć”, „dź”. I, co ważne, malec słyszy błędnie wypowiedziane słowa i poprawia je. Świadczy to o różnicowaniu słuchowym prawidłowej, jak i nieprawidłowej wymowy słów. Na tym etapie mowa dziecka jest zrozumiała nie tylko dla najbliższych, ale także dla otoczenia.

Zajrzyj też na: www.dada.pl

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA