prawo, sąd, prawnik, wniosek do sądu, alimenty
© apops - Fotolia.com
Prawo i finanse

Sprawa o alimenty: kiedy sąd może przyznać pełnomocnika z urzędu

Nie zawsze osobę występującą przed sądem stać na opłacenie kosztów adwokata lub radcy prawnego. W takich sytuacjach można się ubiegać o przyznanie pełnomocnika z urzędu. Jak to zrobić, radzi prawniczka Aleksandra Partyk.
Aleksandra Partyk, prawnik
dr n. praw. Aleksandra Partyk
Konsultacja merytoryczna

Nasza czytelniczka napisała, że chciałaby wystąpić do sądu z pozwem o alimenty, ale nie potrafi napisać uzasadnienia pozwu, nie wie także jak powinna zachować się w sądzie. Czy jest szansa, że sąd uwzględni jej wniosek o pełnomocnika z urzędu, szczególnie, że nie ma ona środków na opłacenie adwokata czy radcy prawnego "z wyboru"?

Aby móc skorzystać z instytucji pełnomocnika z urzędu, należy złożyć stosowny wniosek do sądu. Można to zrobić albo w piśmie inicjującym postępowanie, albo w trakcie procesu, albo nawet przed wytoczeniem powództwa.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest możliwe, jeśli wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów zastępstwa pełnomocnika bez uszczerbku dla siebie i swojej rodziny. Ustanowienie pełnomocnika jest możliwe, gdy:

  • strona korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych (np. w sprawach alimentacyjnych),
  • sąd zwolnił ją od kosztów na jej wniosek,
  • nie jest zwolniona od kosztów sądowych.

Warto wiedzieć: Sprawa o alimenty: gdy miejsce pobytu rodzica nie jest znane

Czy wystarczy, że strona złoży sam wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu?

Nie. Do wniosku konieczne jest załączenie oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Wzory oświadczeń znajdują się w sądach i w Internecie (przykładowe oświadczenie o stanie majątkowym ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości).
Należy pamiętać, że niedołączenie do wniosku oświadczenia stanowi jego brak formalny, a zatem sąd będzie domagał się dołączenie go w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu wniosku.  Oświadczenie o stanie majątkowym należy wypełnić czytelnie, w sposób zgodny z prawdą. Nie wolno zataić żadnych okoliczności wskazujących na posiadanie majątku czy dochodów. Koniecznie trzeba pamiętać o podpisaniu wniosku. Do oświadczenia warto dołączyć jak najwięcej dokumentów obrazujących trudną sytuację finansową, np. decyzje o uznaniu za osobę bezrobotną, zaświadczenia o uzyskiwanych dochodach, wydruki z kont bankowych, faktury VAT czy rachunki za media. Sąd w oparciu o tak zgromadzony materiał będzie rozstrzygał, czy strona może skorzystać z pomocy prawnika z wyboru, czy też należy ustanowić jej pełnomocnika z urzędu. W razie jakichkolwiek wątpliwości może zarządzić przeprowadzenie dochodzenia, czy deklarowany w oświadczeniu stan posiadania strony jest prawdziwy.

Czy każda osoba niemajętna uzyska pomoc pełnomocnika z urzędu?

Nie. Nawet jeśli wnioskujący o ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest w bardzo trudnej sytuacji finansowej, musi wykazać, że udział pełnomocnika w sprawie jest mu potrzebny. Oznacza to, że sąd przyzna pełnomocnika jedynie osobom nieporadnym, mającym trudności z występowaniem przed sądem, np. posiadającym orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności. Ważne dla sądu jest to, czy określona osoba występowała już przed sądem, czy ma doświadczenie w sporządzaniu pism sądowych lub czy skorzystała już z bezpłatnych porad prawnych przy sporządzaniu pozwu lub wniosku. Czasami zdarza się, iż z uwagi na samo skomplikowanie stanu sprawy sąd może uznać, że zasadnym jest uwzględnienie wniosku. Jeśli sąd uzna, że wnioskodawca będzie w stanie sam występować przed sądem, oddali wniosek. Nie ma zatem reguły, czy sąd uwzględni wniosek – każda sprawa jest inna, więc nawet w podobnych stanach faktycznych możliwe są różne rozstrzygnięcia sądu.

Czy brak wykształcenia prawniczego strony jest dobrym uzasadnieniem wniosku?

Zdecydowanie nie. Relatywnie niewiele osób ukończyło studia prawnicze, co wcale nie oznacza, że nie są w stanie same załatwiać swoich spraw urzędowych czy sądowych. Sam brak znajomości procedur sądowych, czy litery przepisów, nie jest wystarczający dla przyjęcia, że strona potrzebuje pełnomocnika. Warto pamiętać, że w postępowaniu cywilnym strona musi podawać sądowi tylko fakty oraz przedstawić dowody (dokumenty, świadków, własne zeznania), natomiast kwalifikację prawną (konkretny przepis) sąd stosuje samodzielnie i to bez względu na twierdzenia stron (lub ich pełnomocników). Ponadto sąd ma obowiązek udzielać stronom działającym bez adwokata lub radcy prawnego pouczeń o zasadach postępowania, w szczególności o dopuszczalności i sposobie wnoszenia środków odwoławczych (zażaleń i apelacji).

Co się stanie, jeśli sąd uwzględni wniosek?

Jeśli sąd uzna za zasadne uwzględnienie wniosku, wyda postanowienie o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu i jednocześnie zwróci się do właściwej rady radców prawnych lub adwokatów o wskazanie konkretnego pełnomocnika (radcy prawnego lub adwokata) dla strony. Wówczas tak wyznaczony prawnik będzie podejmował czynności procesowe w imieniu strony.

A co można zrobić w sytuacji, gdy sąd nie uwzględni wniosku?

W przypadku gdy sąd uzna, że strona jest majętna lub mimo trudnej sytuacji finansowej nie musi korzystać z pomocy pełnomocnika, oddali taki wniosek. Orzeczenie to może zostać zaskarżone do sądu wyższej instancji w terminie 7 dni. Jeśli strona wniesienie zażalenie na takie orzeczenie, sąd wyższej instancji zdecyduje czy jest ono trafne.

Polecamy: Jak przebiega proces o ustalanie ojcostwa?

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA