Zmiana nazwiska dziecka: kiedy i na jakich zasadach jest możliwa
Zmiana nazwiska dziecka możliwa jest tylko w uzasadnionych przypadkach i po spełnieniu odpowiednich formalności. Przepisy te reguluje nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z dnia 13 czerwca 2009 do ustawy z dnia 17 października 2008 roku.
- Ewa Janczak-Cwil
Zmiana nazwiska dziecka następuje na wniosek rodzica lub opiekuna prawnego. Jeśli sprawa jest prosta, decyzję wydaje kierownik Urzędu Stanu Cywilnego. Czasami jednak zdarza się, że o zmianie nazwiska dziecka decyzję podejmuje sąd – najczęściej dzieje się tak, gdy oboje rodzice lub opiekunowie prawni dziecka nie mogą w tej sprawie dojść do porozumienia. Zmiana nazwiska dziecka następuje na wniosek rodzica/rodziców, do którego należy dołączyć odpowiednie dokumenty.
Spis treści:
1. Zmiana nazwiska dziecka - sytuacja rodzinna
- Zmiana nazwiska dziecka po rozwodzie
- Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma
- Zmiana nazwiska dziecka po pozbawieniu władzy rodzicielskiej
- Zmiana nazwiska dziecka bez zgody ojca
- Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojca biologicznego
2. Wniosek o zmianę nazwiska dziecka
3. Przykładowe uzasadnienie zmiany nazwiska dziecka
4. Jak nadaje się nazwisko dziecku - aktualne przepisy
Zmiana nazwiska dziecka - sytuacja rodzinna
Zmiana nazwiska dziecka w świetle polskiego prawa jest możliwa, jednak nie w każdej sytuacji. Zazwyczaj, by tego dokonać, potrzebna jest zgoda obojga rodziców. Prawo jednak przewiduje wyjątki od tej reguły. Jak proces zmiany nazwiska dziecka wygląda w poszczególnych sytuacjach rodzinnych? Oto przykłady:
Zmiana nazwiska dziecka po rozwodzie
Rozwód rodziców nie wiąże się w żaden sposób ze zmianą nazwiska dziecka – nadal nosi ono nazwisko rodziców z okresu, gdy byli oni jeszcze małżeństwem. Nazwisko dziecka po rozwodzie rodziców nie zmienia się nawet w sytuacji, gdy jedno z nich powraca do swojego poprzedniego nazwiska. Zdarza się, że po rozwodzie matka chce wrócić do swojego panieńskiego nazwiska i, symbolicznie zrywając z byłym już małżonkiem, chce też zmienić nazwisko ich wspólnemu dziecku. Aby do tego doszło, zgodę musi wyrazić ojciec prawny dziecka. Jeśli dziecko ma 13 lat lub więcej, także i ono musi wyrazić na to zgodę. Jeżeli jeden z rodziców nie zgadza się na zmianę nazwiska dziecka - spór może rozstrzygnąć sąd rodzinny. W takiej sytuacji należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z uzasadnieniem takiej potrzeby.
Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma
Zmiana nazwiska dziecka po ślubie matki na nazwisko ojczyma jest możliwa, jeśli dziecko nosi nazwisko panieńskie matki. Małżonkowie powinni wtedy złożyć oświadczenie, że dziecko będzie nosić takie samo nazwisko, jakie nosiłoby ich wspólne dziecko. Jeżeli jednak dziecko nosi nazwisko ojca lub nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców – ojciec dziecka musi wyrazić zgodę na taką zmianę (gdy skończyło 13 lat – potrzebna jest również jego zgoda).
Zmiana nazwiska dziecka po pozbawieniu władzy rodzicielskiej
Dziecku można zmienić nazwisko, jeśli rodzic, którego nazwisko nosi, jest pozbawiony władzy rodzicielskiej. Zgoda na zmianę nazwiska dziecka nie jest wymagana w przypadku:
- braku pełnej zdolności do czynności prawnych rodzica
- pozbawienia władzy rodzicielskiej
- śmierci rodzica.
Zmiana nazwiska dziecka bez zgody ojca
Zdarza się też, że zmiana nazwiska dziecka zostaje dokonana bez zgody prawnego ojca, a nawet wtedy, gdy wyraża on sprzeciw na zmianę nazwiska dziecka. Jeśli małżonkowie lub byli małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia, sprawę rozstrzyga sąd rodzinny.
Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko matki - uzasadnienie:
Znany jest przypadek, gdy Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się na zmianę nazwiska dziecka, mimo że ojciec nie wyrażał na to zgody. Sąd kierował się dobrem dziecka – ojciec nie utrzymywał kontaktów z dzieckiem, a matka uzasadniała wniosek o zmianę nazwiska dziecka na jej panieńskie tym, że zmiana ta zwiększy poczucie bezpieczeństwa dziecka i poczucie przynależności do rodziny, w której de facto się ono wychowuje.
Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojca biologicznego
W przypadku, gdy dziecko rodzi się w związku, w którym mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka, ale uznał je za swoje i dziecko nosi jego nazwisko, zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojca biologicznego może nie być łatwa, zwłaszcza jeśli od uznania ojcostwa minęło więcej niż pół roku. W świetle prawa ważniejsza jest bowiem więź prawna i faktyczna niż biologiczna.
Jeśli w takiej sytuacji matka dziecka złoży wniosek o zmianę nazwiska dziecka na nazwisko biologicznego ojca, zgoda ojca prawnego będzie wymagana. Jeśli nie wyrazi on zgody, sprawę rozstrzygnie sąd, kierując się dobrem dziecka.
Wniosek o zmianę nazwiska dziecka
Jak zmienić nazwisko dziecku? Należy wypełnić wniosek i złożyć go w Urzędzie Stanu Cywilnego w miejscu stałego pobytu wnioskodawcy. Złożenie wniosku wymaga zgromadzenia dokumentów, które potwierdzą jego zasadność. Najczęściej są to:
- odpis zupełny aktu urodzenia
- odpis aktu małżeństwa
- odpis aktu urodzenia małoletnich dzieci
- zgoda na zmianę nazwiska w postaci oświadczeń rodziców prawnych dziecka.
Jeśli wniosek o zmianę nazwiska składany jest w tym samym Urzędzie Stanu Cywilnego, w którym zostały sporządzone wyżej wymienione akty, doręczanie odpisów nie jest konieczne.
Wniosek o zmianę nazwiska dziecka powinien zawierać:
• imię, nazwisko, adres zameldowania, numer PESEL dziecka,
• imię i nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana,
• uzasadnienie wniosku – wyjaśnienie, dlaczego chcemy zmienić nazwisko dziecka.
Ile kosztuje zmiana nazwiska dziecka? Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska podlega opłacie skarbowej w wysokości 37 zł – dowód jej uiszczenia należy załączyć do wniosku.
Przykładowe uzasadnienie zmiany nazwiska dziecka
W uzasadnieniu wniosku o zmianę nazwiska dziecka trzeba zawrzeć fakty przemawiające za podjęciem takiej decyzji. Może to być np. fakt, że dziecko po rozwodzie rodziców wychowywane jest wyłącznie przez matkę, a ojciec nie interesuje się dzieckiem i nie nawiązuje z nim kontaktów.
Jeśli matka dziecka jest wdową (ojciec dziecka zmarł) albo rozwódką, ponownie wyszła za mąż i chce zmienić nazwisko dziecka na nazwisko ojczyma, trzeba w uzasadnieniu opisać sytuację, akcentując, że ojczym pełni faktycznie rolę ojca, dziecko jest do niego przywiązane i wszyscy tworzą prawdziwą rodzinę, co podkreśliłoby wspólne nazwisko.
Jak nadaje się nazwisko dziecku – aktualne przepisy
Deklarację dotyczącą nazwiska dziecka składa się już podczas zawarcia małżeństwa – może to być nazwisko obojga małżonków, nazwisko matki lub nazwisko ojca, a także nazwisko podwójne – matki i ojca (w takiej właśnie kolejności). Nowelizacja sprawiła, że w przypadku niezłożenia oświadczenia, dziecko będzie nosiło nazwisko obojga rodziców – wcześniej nadawano mu nazwisko ojca.
Kodeks wprowadził też jeszcze jedną zmianę: przy sporządzaniu aktu urodzenia dziecka można zmienić zdanie w sprawie nadawanego dziecku nazwiska wyrażone wcześniej w oświadczeniu składanym podczas zawierania małżeństwa.
Dzieci zrodzone z nieformalnych związków otrzymują nazwisko matki. Nadanie dziecku nazwiska ojca, który nie jest mężem matki, wymaga dobrowolnego uznania przez niego dziecka (w Urzędzie Stanu Cywilnego) i złożenia przez oboje rodziców oświadczenia o zgodzie na nadanie dziecku nazwiska ojca. Oświadczenie takie konieczne jest też, aby nadać dziecku nazwisko dwuczłonowe lub nazwisko matki (jeśli ojciec dobrowolnie uzna dziecko).
Źródło: infor.pl, rp.pl
Sprawdź też: