O tym, kto może stworzyć rodzinę zastępczą i jakie trzeba spełnić kryteria, decydują przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z 9 czerwca 2011. r.
Jest kilka rodzajów rodzin zastępczych: zawodowa, specjalistyczna, niespokrewniona. Bliscy także mogą stworzyć taką rodzinę zastępczą dla dziecka, np. babcia – może zostać rodziną zastępczą spokrewnioną.
Spis treści:
Rodzina zastępcza, nazywana także pieczą zastępczą, to forma pomocy dziecku, a także jego rodzinie, która znalazła się w trudnej sytuacji i nie radzi sobie z wychowywaniem dziecka. Rodzinę zastępczą tworzą osoby chcące opiekować się dzieckiem, którego nie są biologicznymi rodzicami.
Utworzenie rodziny zastępczej, w przeciwieństwie do adopcji, nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy opiekunami a dzieckiem. Rodzice zastępczy tworzą dziecku dom na jakiś czas. To oznacza, że może ono wrócić do swojej prawdziwej rodziny, jeżeli uda jej się pokonać życiowy kryzys.
Rodziną zastępczą może zostać:
Osoby, które chciałyby utworzyć rodzinę zastępczą powinny zgłosić się do lokalnego organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. W zależności od miejsca zamieszkania może to być Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej lub Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie.
Proces założenia rodziny zastępczej zajmuje około pół roku i jest wieloetapowy, w tym czasie trzeba:
Pierwszy etap to m.in. przedstawienie dokumentów:
Jeżeli nie zostaną spełnione wyżej wymienione wymogi, kandydat nie zostanie zakwalifikowany do kolejnego etapu.
Ocena warunków bytowych i mieszkaniowych kandydata:
Zbadanie:
Cykl szkoleń trwa ok. trzy miesiące, opiekun zastępczy uczy się:
Kandydat otrzymuje zaświadczenie kwalifikacyjne potwierdzające ukończenie szkolenia oraz spełnianie warunków ustawowych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka.
Po złożeniu przez kandydata wniosku o wydanie zaświadczenia kwalifikacyjnego, zwoływany jest Zespół Kwalifikacyjny, który dokonuje kwalifikacji kandydata. Zawiera ono informacje, do pełnienia jakiej formy pieczy zastępczej kandydat został zakwalifikowany, a także o liczbie i wieku dzieci, jakie mogą mu zostać powierzone pod opiekę.
Jak zostać rodziną zastępczą, np. dla wnuka? Trzeba spełnić określone warunki. Dotyczy to zarówno osób spokrewnionych, jak i tych niespokrewnionych.
Osoby, chcące zostać rodziną zastępczą nie mogą być także pozbawione władzy rodzicielskiej. Nie może być ona też ograniczona lub zawieszona. Muszą również wywiązywać się z obowiązku łożenia na utrzymanie osób najbliższych, jeżeli sąd nałożył na nich taki obowiązek lub wynika on z mocy prawa.
Kandydaci na rodziców zastępczych muszą zdecydować, jaką rodzinę chcą założyć. Zgodnie z prawem może zostać utworzona:
Wynagrodzenie otrzymuje ten rodzic, który traktuje rodzicielstwo zastępcze jako zawód i w związku z tym zrezygnował z dotychczasowej pracy. Jeżeli w rodzinnym domu dziecka jest co najmniej pięcioro dzieci, wynagrodzenie przysługuje dwóm osobom - mogą to być oboje rodziców albo jeden z nich i wskazany przez niego przyjaciel rodziny, który pomaga w prowadzeniu domu i opiece nad dziećmi.
Wsparcie finansowe jest uzależnione od rodzaju rodziny, jaka została stworzona:
Samorządy wprowadzają dodatkowe ulgi dla dzieci z rodzin zastępczych:
Rodziny zastępcze mają zapewnione wsparcie:
Rodzice mogą także liczyć na pomoc ośrodka pomocy społecznej w danej miejscowości, który zapewnia szkolenia dodatkowe wpierające ich w trakcie sprawowania opieki.
Osoby chcące zostać rodziną zastępczą, nie muszą mieć dużego mieszkania lub domu. Mogą liczyć na wsparcie ze strony władz miasta. Na czas prowadzenia wielodzietnej rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka samorząd może przydzielić jedno z wyremontowanych mieszkań komunalnych.
Rodzina zastępcza, która zaopiekuje się czwórką dzieci, może liczyć również na częściowy zwrot kosztów za utrzymanie mieszkania lub domu.
Zobacz też:
Rodzina zastępcza jest formą zastępczego środowiska rodzinnego i powstaje na mocy orzeczenia sądu, lecz stanowi nie stałą a czasową formę opieki nad dzieckiem. Utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy rodzicami zastępczymi a dzieckiem, jak to się dzieje w adopcji. Na rodziny zastępcze czekają: - dzieci , które chociaż ze względu na sytuację prawną mogą być adoptowane , to jednak ich szanse na znalezienie rodziny adopcyjnej są niewielkie (dzieci starsze, z problemami zdrowotnymi i rozwojowymi, liczne rodzeństwa), - dzieci z nieuregulowaną sytuacja prawną, tzn. których rodzice mają ograniczoną lub zawieszoną władzę rodzicielską . Dzieci w rodzinie zastępczej przebywają do czasu uregulowania ich sytuacji prawnej. Potem mogą być adoptowane przez rodzinę zastępczą lub inną rodzinę oraz mogą powrócić do rodziny naturalnej, jeżeli zapewnia ona dziecku pełne bezpieczeństwo . Dzieci mogą przebywać w rodzinie zastępczej również do czasu usamodzielnienia się, dotyczy to szczególnie pierwszej z wymienionych grup dzieci. Rodzina zastępcza w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim. Zobacz też: Rodzina zastępcza. [CMS_PAGE_BREAK] Zgodnie z polskim prawodawstwem istnieją następujące typy rodzin zastępczych: spokrewnione z dzieckiem: - według zapisów ustawy mogą ją utworzyć osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem , jeżeli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka, niespokrewnione z dzieckiem: - to rodzina „obca”, która tymczasowo bądź na stałe opiekuje się i wychowuje dzieci osierocone lub którym rodzice nie są w stanie zapewnić opieki i wychowania. Rodzina taka pełni funkcję rodziców...
Według prawa polskiego pełnienie funkcji rodziny zastępczej lub opiekuna w rodzinnym domu dziecka może być powierzone małżonkom lub osobom niepozostającym w związku małżeńskim, jeżeli spełniają następujące warunki: - dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej , - charakteryzują się właściwymi postawami, - mają stałe zameldowanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, - korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich, nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została zawieszona, uchylona lub ograniczona, - mają dobry stan zdrowia, nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem , - mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania, - przeszły odpowiednie szkolenie dla kandydatów na rodziców zastępczych oraz proces kwalifikacji w ośrodku adopcyjno-opiekuńczym . Czytaj także: Rodzina zastępcza: czym różni się od adopcji. Dokumenty wymagane przy kwalifikacji rodziny zastępczej: Krok pierwszy: - podanie, życiorys lub kwestionariusz dla kandydatów na opiekunów zastępczych, - potwierdzenie obywatelstwa polskiego i stałego zameldowania w Polsce (ksero dowodu osobistego), - zaświadczenie o niekaralności, - zaświadczenie o nie pozbawieniu władzy rodzicielskiej , - zaświadczenie lekarskie (od lekarza podstawowej opieki – o stanie zdrowia), - zaświadczenie z zakładu pracy o zatrudnieniu i dochodach lub o przychodowości z gospodarstwa rolnego, - opinia Ośrodka Pomocy Społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wydana na podstawie przeprowadzonego wywiadu środowiskowego. Zobacz też: Adopcja - jak się do niej przygotować. [CMS_PAGE_BREAK] Krok drugi (po otrzymaniu pozytywnej opinii i skierowaniu): - potwierdzenie odbycia szkolenia, - zaświadczenie kwalifikacyjne. Kwalifikowaniem zajmują się ośrodki...
Joanna Luberadzka-Gruca: szefowa Fundacji Polki Mogą Wszystko, dofinansowującej m.in. leczenie i rehabilitację chorych i niepełnosprawnych dzieci. Od lat aktywnie działa na rzecz rodzicielstwa zastępczego w Polsce. Współpracuje m.in. z Rzecznikiem Praw Dziecka. Za zasługi oznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Fundacja Polki Mogą Wszystko, której szefujesz, pomaga chorym i niepełnosprawnym dzieciom. Czy macie pod swoją opieką też dzieci z FAS? – Sporo, w dodatku niestety często są to dzieci z pełnoobjawowym FAS , czyli alkoholowym zespołem płodowym. Takie dzieci można poznać na pierwszy rzut oka, bo wszystkie wyglądają jak od jednej matki. Płaska buzia, szeroko osadzone, małe oczy i najbardziej charakterystyczna cecha: brak rynienki pod noskiem. Bardzo często dzieci z FAS mają też dodatkowe palce u stóp albo rąk. Te zewnętrzne objawy to jednak nic w porównaniu z poważnymi uszkodzeniami wewnętrznymi. Co to mogą być za uszkodzenia? – Bardzo często dzieci z FAS wymagają żywienia pozajelitowego, poza tym mają różnego rodzaju wady serca, no i co najbardziej oczywiste – mają uszkodzony mózg. Te uszkodzenia mogą mieć różny stopień, w najcięższych przypadkach dziecko z FAS nie jest w stanie funkcjonować. Poza tymi uszkodzeniami częstym objawem FAS jest brak czucia głębokiego: dziecko może głęboko się zranić i nawet tego poczuć. To są bardzo ciężkie objawy – a pamiętajmy przy tym, że nie mówimy tu o żadnej chorobie genetycznej, na którą nic nie jesteśmy w stanie poradzić. Te głębokie, nieodwracalne uszkodzenia organizmu u dziecka z FAS mają tylko jedną przyczynę: picie matki w ciąży. Picie piciu jednak nierówne. Często kobiety sądzą, że jedna lampka wina nie zaszkodzi. Mają rację? – Nie mają: wszystkie badania naukowe mówią jasno, że coś takiego jak bezpieczna dawka alkoholu w ciąży nie...
