Wszystkich Świętych: zwyczaje w Polsce i na świecie
Wszystkich Świętych to katolickie święto, w którym wierni wspominają wszystkie osoby beatyfikowane, kanonizowane oraz pozostałych zmarłych, którzy za życia byli orędownikami Słowa Bożego. Czy wiesz, w jaki sposób Meksykanie oddają hołd zmarłym albo znasz inne zwyczaje związane ze Wszystkich Świętych?
Kult zmarłych jest obecny w każdej kulturze, chociaż sposób oddawania czci zmarłym może przybrać najróżniejsze formy. Czy wspominanie zmarłych zawsze jest związane z ciszą i zadumą? Poznaj historię i zwyczaje dnia Wszystkich Świętych.
Wszystkich Świętych: tradycje w Polsce i na świecie
W Polsce 1 listopada wiele osób (niezależnie od wyznania) udaje się na cmentarze, zapala znicze i wspomina zmarłych bliskich. Co ciekawe, zapalanie zniczy, świeczek czy światełek na grobach ma swoje przedchrześcijańskie korzenie – ogień jest symbolem życia i śmierci, a także łącznikiem z istotami pozaziemskimi.
Jeszcze do XIX wieku na polskich wsiach istniała tradycja wypiekania specjalnych małych chlebków (zwanych powałkami lub heretyczkami), którymi obdarowywano żebraków i tzw. proszalnych dziadów – były to osoby siedzące zazwyczaj przed wejściem do kościoła lub na cmentarz. Wierzono, że obdarowywana osoba była pośrednikiem między światami, a jej modlitwa za duszę zmarłych miała większą moc. Obchodzono także dziady – wspólne biesiady i uroczystości, podczas których dusze zmarłych wracały na ziemię. Ich genezy dopatruje się w przedchrześcijańskich wierzeniach i obrzędach.
Wszystkich Świętych: ciekawe zwyczaje
- W Polsce Romowie obchodzą dzień Wszystkich Świętych zupełnie inaczej niż Polacy. Zgodnie z romską tradycją zebrani przy grobach biesiadują, śpiewają pieśni, jedzą i wznoszą toasty za dusze zmarłych.
- W hiszpańskiej Katalonii, podczas fiesta Castañada, istnieje tradycja wypieku tzw. świętych kości (huesos de santo), czyli smażonych na głębokim tłuszczu migdałowych ciasteczek. Dawniej wierzono, że zjedzenie „świętych kości” uwalnia duszę z czyśćca.
- Tuż przed Dia de los Muertos rdzenni Majowie zamieszkujący południowo-wschodni Meksyk, aby okazać cześć przodkom, wyciągają kości zmarłych z grobu, a następnie czyszczą je, zawijają w nowe szaty i z powrotem odkładają do trumny. W Meksyku śmierć nazywa się La Catrina i jest przedstawiana jako kobieta-szkielet odziana w elegancką suknię i kapelusz, a jej głównym symbolem jest czaszka. W centralnej części meksykańskich domów pojawiają się ołtarzyki ku czci zmarłych.
- Japońskie święto O-bon ma już 500 lat. Japończycy wierzą, że w tym czasie dusze zmarłych wracają do domów. Dlatego też rozwieszają lampiony tzw. mukaebi, czyli „ognie powitalne”, aby ułatwić zmarłym powrót do domu.
- Obchody Wszystkich Świętych na Madagaskarze mają spektakularny przebieg i trwają kilka dni. Cała rodzina wykopuje zmarłego przodka, następnie jego ciało zostaje owinięte w nowy całun. Później rodzina zmarłego wraz z ciałem wykonuje siedem okrążeń dookoła rodzinnego grobowca i składa zwłoki zmarłego w nowym miejscu pochówku. Jest to pośmiertny rytuał przejścia, od tej chwili zmarły staje się duchowym opiekunem rodu.
- W USA obchodzi się Halloween. Najbardziej popularną zabawą jest „cukierek albo psikus”, podczas której dzieci przebrane za straszydła chodzą po domach i zbierają cukierki.
- W Kenii nie obchodzi się dnia Wszystkich Świętych, ponieważ nie ma tam cmentarzy. Zmarli chowani są przy domach, a dbanie o mogiłę, modlitwa i wspominanie zmarłej osoby trwa cały rok.
- Alla Helgons Dag to w Szwecji dzień Wszystkich Świętych. Tego dnia Szwedzi odwiedzają groby i zapalają znicze. Bardzo często świeczki płoną w domach jako symbol pamięci o zmarłych.
- Słowacka tradycja głosi, że na koniec dnia Wszystkich Świętych na stole należy zostawić jedzenie dla zmęczonych, głodnych i spragnionych dusz, które będą odwiedzać w nocy domostwa.
Dlaczego Wszystkich Świętych obchodzimy 1 listopada?
13 maja 609 roku papież Bonifacy IV ustanowił dzień Wszystkich Świętych ku czci wszystkich męczenników za wiarę. Jednak duchowni mieli problem z wyżywieniem przybywających tego dnia do Rzymu rzeszy pielgrzymów, dlatego też w 731 roku papież Grzegorz III przesunął datę tego święta na 1 listopada, gdy było już po zakończeniu zbiorów. Formalnie dzień Wszystkich Świętych obchodzony jest od 837 roku, kiedy to papież Grzegorz IV do grona męczenników i świętych dołączył także wszystkich zmarłych, których dusze przebywają w niebie.
Wszystkich Świętych a Dzień Zaduszny
1 listopada obchodzimy dzień Wszystkich Świętych, w którym wspomina się wszystkie osoby zmarłe, które dostąpiły zbawienia i przebywają w niebie. Natomiast 2 listopada wypada Dzień Zaduszny, zwany inaczej Dniem Wszystkich Zmarłych lub Zaduszkami. Tego dnia wierni modlą się za zmarłych, których dusze odbywają w czyśćcu pokutę.
Zobacz także
Zobacz także: