Jodek potasu dla dzieci – czy jest szkodliwy, jak dawkować?
Jodek potasu to preparat kojarzący się z działaniami podejmowanymi w przypadku zagrożenia radioaktywnego. I słusznie. Podaje się go dzieciom i dorosłym, gdy istnieje ryzyko napromieniowania w wyniku awarii elektrowni atomowej lub działań wojennych.
W Polsce są zapasy jodku potasu, które pokrywają zapotrzebowanie całego kraju w przypadku konieczności podania tej substancji. W czerwcu 2022 podpisano rozporządzenie, które w razie potrzeby umożliwi aptekom szybką dystrybucję leku. Do szkół trafiło już 57 milionów dawek leku. I choć na stronach niektórych placówek edukacyjnych można pobrać zgodę na podanie leku przez szkołę, to według władz jodek potasu w szkołach ma być jedynie dystrybuowany, a nie podawany dzieciom. Jak to będzie ostatecznie, nie wiadomo. Krakowska Gazeta Wyborcza dotarła do informacji, że w każdej placówce szkolnej mają powstać specjalne komisje odpowiadające liczbie obwodowych komisji wyborczych. Zadaniem dyrektorów jest wyznaczenie pracowników administracji lub nauczycieli, którzy je uruchomią (niezależnie od dnia tygodnia) i będą rozdawać tabletki z jodkiem potasu.
Działania te są podejmowane na wszelki wypadek i mają związek z potencjalnym zagrożeniem uszkodzenia zaporoskiej elektrowni atomowej. Zarówno sytuacja na wschodzie, jak i w naszym kraju, jest na bieżąco monitorowana przez Państwową Agencję Atomistyki. W razie potrzeby odpowiednie służby wydadzą polecenie rozdawania jodku potasu potrzebującym go obywatelom. Warto zaufać służbom i zachować spokój. Nie poleca się podawania jodku potasu na zapas – w ten sposób można poważnie dziecku zaszkodzić. Wyjaśniamy, jak działa jodek potasu, kiedy dziecko powinno tabletki z jodkiem i jakie dawkowanie jest przewidziane w zależności od wieku. Opisujemy również związane z lekiem przeciwwskazania.
Spis treści:
- Jodek potasu dla dzieci – na co działa i zastosowanie
- Jodek potasu u dzieci – czy jest szkodliwy?
- Jodek potasu: kto nie może przyjmować?
- Jodek potasu: dawkowanie
Jodek potasu dla dzieci – na co działa i zastosowanie
Jodek potasu to sól potasowa kwasu jodowodorowego. Tworzy łatwo rozpuszczalne w wodzie kryształy. Podanie soli potasowej kwasu jodowodorowego zapobiega wnikaniu do tarczycy radioaktywnych izotopów jodu. Substancja wchodzi w skład płynu Lugola, który jest wodnym roztworem jodu i jodku potasu. Ostatni raz płyn Lugola powszechnie podawano w Polsce po awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu. Obecnie bardziej popularne są tabletki z jodkiem potasu.
Podanie jodku potasu sprawia, że tarczyca wysyca się nieszkodliwym izotopem jodu. To powoduje, że nie jest ona w stanie wchłonąć izotopów radioaktywnych, które zwiększają ryzyko rozwoju raka tarczycy. Podawanie jodku potasu dzieciom i dorosłym jest sposobem na przeciwdziałanie skutkom skażenia radioaktywnego.
Uwaga! Jodek potasu nie chroni w razie użycia taktycznych ładunków jądrowych. Wtedy uwalniane są zupełnie inne izotopy, przed którymi jodek potasu nie chroni.
Jodek potasu u dzieci – czy jest szkodliwy?
Jodku potasu nie przyjmuje się na wszelki wypadek, na zapas. Podawanie tej substancji ogranicza się jedynie do przypadków uzasadnionego zagrożenia skażeniem radioaktywnym oraz w innych wskazaniach medycznych (np. zapobieganie powstawaniu wola z niedoboru jodu, leczenie zmętnień ciała szklistego i soczewki).
Jodek potasu powinien być przyjmowany jedynie wtedy, kiedy został zalecony przez odpowiednie służby sanitarne lub medyczne.
Jodek potasu może zablokować działanie tarczycy – szczególnie narażone są na to dzieci, im młodsze, tym ryzyko większe. Tymczasem nieprawidłowe działanie tarczycy w wieku niemowlęcym może zaburzyć rozwój intelektualny dziecka. Podanie jodku potasu niemowlęciu poniżej trzeciego miesiąca życia wymaga monitorowania pracy tarczycy.
Podanie preparatów z jodkiem potasu wiąże się z ryzykiem wystąpienia efektów ubocznych, do których m.in. należą:
- bolesny obrzęk ślinianek,
- katar,
- zaburzenia ze strony układu pokarmowego,
- nudności,
- wymioty,
- alergie skórne.
Warto też wiedzieć, że jodek potasu chroni jedynie (i to nie w 100 procentach) przed radioaktywnymi cząsteczkami jodu. Nie chroni też innych narządów niż tarczyca.
Podawanie jodku potasu w przypadku współistnienia niektórych schorzeń (m.in. odwodnienie, niewydolność nerek) zwiększa ryzyko rozwoju hiperkaliemii, czyli zbyt wysokiego poziomu potasu we krwi.
Jodek potasu: kto nie może przyjmować?
Przeciwwskazaniem do przyjmowania jodku potasu mogą być:
- nadwrażliwość na jod,
- podejrzenia raka tarczycy,
- limfocytarne zapalenie tarczycy,
- gruczolak autonomiczny tarczycy,
- zapalenie opryszczkowe skóry (choroba Dühringa),
- jawna nadczynność tarczycy.
W utajonej nadczynności tarczycy dawkę jodku potasu ogranicza się. Jego podawanie należy też rozważyć, gdy planowane jest leczenie jodem promieniotwórczym nadczynności tarczycy, guzków autonomicznych lub raka tarczycy. Preparatu z jodem nie należy stosować ze związkami rtęci.
Jodek potasu: dawkowanie
Dawkowanie jodku potasu podaje się w postaci dawki miligramów jodu. Zwykle w przypadku zagrożenia radioaktywnego pacjentowi podaje się jedną dawkę, ale może ona zostać powtórzona w uzasadnionych okolicznościach. Jedna tabletka z jodkiem potasu zawiera zwykle 65 mg jodku potasu, co odpowiada 50 mg jodu. Kształt tabletek umożliwia łatwe podzielenie na pół lub na 4 części.
W przypadku zaistnienia realnego zagrożenia radioaktywnego najlepiej przyjąć jodek potasu w ciągu 2 godzin, ale i po 8 godzinach jego działanie jest wysoce skuteczne.
Dawkowanie jodku potasu w zagrożeniu radioaktywnym:
- noworodki i niemowlęta młodsze niż 1 miesiąc: 1/4 tabletki, czyli 12,5 mg jodu (16 mg jodku potasu),
- dzieci od miesiąca do 3 lat: 1/2 tabletki, czyli 25 mg jodu (32,5 mg jodku potasu),
- dzieci od 3 do 12 lat: 1 tabletka, czyli 50 mg jodu (65 mg jodku potasu),
- dzieci powyżej 12 lat: 2 tabletki, czyli 100 mg jodu (130 mg jodku potasu, ),
- dorośli: 100 mg jodu: 2 tabletki, czyli 100 mg jodu (130 mg jodku potasu),
- kobiety w ciąży i karmiące piersią: 2 tabletki, czyli 100 mg jodu (130 mg jodku potasu).
Uwaga! U noworodków, kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz starszych dorosłych (>60 lat) nie należy stosować więcej niż jednej dawki, czyli jednokrotne podanie zalecanej dawki jodu.
Najmłodszym dzieciom tabletkę można rozkruszyć i podać z mlekiem lub wodą.
Warto wiedzieć: Jodek potasu jest także używany w produkcji jodyny (substancja odkażająca) i maści. Sól potasowa kwasu jodowodorowego wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe, dlatego maści ją zawierające stosuje się w stanach zapalnych, obrzękach, urazach mięśni i ścięgien.
Źródło: mp.pl, pozwolenia.urpl.gov.pl, tokfm.pl, medicover.pl, krakow.wyborcza.pl, rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl
Przeczytaj też: