Reklama

Napisany przez Williama Szekspira „Makbet” jest ponadczasową przestrogą dla wszystkich, którzy marzą o władzy i chcą dojść do niej za wszelką cenę. Przeplatające się w słynnym dramacie motywy cierpienia i szaleństwa ukazują nieuniknione tragiczne konsekwencje takich dążeń.

Reklama

Spis treści:

„Makbet”: plan wydarzeń

  1. Zwycięstwo armii Dunkana (króla Szkocji) w bitwie pod Forres (w dużej mierze dzięki Makbetowi i jego przyjacielowi, Bankowi).
  2. Przepowiednia trzech czarownic (Makbet – królem Szkocji, Banko – ojcem królewskiego rodu)
  3. Przyjazd Dunkana do zamku Makbeta.
  4. Zamordowanie Dunkana podczas snu (Makbet – królobójcą podjudzanym przez żonę, lady Makbet).
  5. Obarczenie winą strażników królewskiej komnaty i żałoba.
  6. Obawa następców tronu o swoje życie.
  7. Plan zamordowania Banka i jego syna Fleanca – śmierć Banka, ucieczka Fleanca.
  8. Początki obłędu Makbeta.
  9. Druga przepowiednia trzech czarownic (mowa o ośmiu królach Szkocji i klęsce Makbeta, ruszającym się lesie Birnam i dziwnym rycerzu nienarodzonym z kobiety).
  10. Makbet zabójcą żony i dzieci lorda Makdufa oraz zdobywcą jego zamku.
  11. Plan przywrócenia Szkocji prawowitego władcy oraz bezpieczeństwa kraju (przy pomocy króla Anglii)
  12. Szaleństwo, a następnie samobójstwo Lady Makbet.
  13. Bitwa wojsk szkockich i angielskich pod zamkiem Dunzynan.
  14. Śmierć Makbeta z ręki Makdufa (zgodna z przepowiednią, Makduf nie został zrodzony z kobiety, bo przyszedł na świat przez cesarskie cięcie).
  15. Malkolm nowym władcą Szkocji.

„Makbet”: streszczenie krótkie

Po udanej bitwie dwóch dowódców wraca do domu. Jeden to Makbet, drugi to jego przyjaciel Banko. Na wrzosowisku przyjaciele spotykają trzy czarownice, które przepowiadają im przyszłość.

Makbet słyszy od wiedźm, że zostanie władcą Szkocji. Treść przepowiedni, pycha oraz namowy żony popychają Makbeta do zamordowania dotychczasowego króla Szkocji Dunkana.

Opętany żądzą władzy Makbet nie cofa się przed kolejnymi zbrodniami. Morduje żonę i dziecko lorda Makdufa. Z jego ręki ginie nawet przyjaciel, Banko.

Wszystko to doprowadza Makbeta do szaleństwa. Psychicznego napięcia nie wytrzymuje również jego żona, Lady Makbet, która popełnia samobójstwo.

Przepowiednie czarownic sprawdzają się co do joty – nawet te najbardziej nieprawdopodobne (ruszający się las oraz mężczyzna nienarodzony z kobiety, który miał zgładzić Makbeta). Makbet ginie ugodzony mieczem przez Makdufa (urodził się przez cesarskie cięcie). Na szkockim tronie ostatecznie zasiada Malkolm, syn zamordowanego przez Makbeta króla Dunkana.

„Makbet": streszczenie szczegółowe z podziałem na sceny i akty

Akt 1

Scena 1

Podczas szalejącej burzy trzy Czarownice rozmawiają na temat okoliczności spotkania z Makbetem. Ustalają, że dojdzie doń na stepie, jeszcze tego samego dnia, kiedy tylko skończy się bitwa. Rozmowę czarownic przerywa skrzek ropuchy.

Scena 2

Przenosimy się do wojskowego obozu pod Forres, szkockim zamkiem królewskim. Poznajemy króla Dunkana, który wraz ze swą świtą spotyka rannego żołnierza. Malkolm (syn króla) prosi rannego, by opowiedział o szczegółach bitwy, w której uczestniczył. Ranny obrazowo wyjaśnia, że walka mogłaby się zakończyć klęską, gdyby nie Makbet. Waleczny, odważny, nie dający się przekupić wódz stłumił bunt w szeregach a potem stawił czoło armii Norwegów. Wszystko to ramię w ramię ze swym przyjacielem o imieniu Banko.

Cierpiący z powodu ran i wyczerpany zdawaniem relacji żołnierz domaga się lekarza. Jego prośba zostaje natychmiast spełniona. Gdy zostaje przekazany w ręce medyków, na scenie pojawia się Rosse. On również ma do przekazania dobre wieści: oto pokonany przez Makbeta król Norwegów prosi o pokój.

Scena III

Na stepie szaleje burza. Znów widzimy trzy Czarownice. Chwilę rozmawiają o zemście na żonie majtka, która przegoniła jedną z wiedźm (gdy statek majtka wracał do portu, mężczyzna miał wypadek - stracił palec, który jest w posiadaniu Czarownicy).

Nadchodzi czas spotkania z Makbetem, który pojawia się wraz z Bankiem. Makbet zwierza się przyjacielowi, że jeszcze nie przeżył dnia równie strasznego i cudownego jak ten ostatni. Banko nagle dostrzega trzy dziwne postacie (wysuszone, niby kobiety, ale z brodami). Napotkane osoby witają się z Makbetem. Pierwsza tytułuje go tanem (zarządcą) prowincji Glamis. Druga - tanem Kawdoru. Trzecia - przyszłym królem.

Zdumiony Makbet nie jest w stanie nic powiedzieć. Głos zabiera Banko. Uważa, że słowa czarownic brzmią „rozkosznie”. Pyta, czy i dla niego Czarownice mają jakąś przepowiednię. Wiedźmy mianują go „mniejszym, a przecież większym od Makbeta” oraz „nie tak szczęśliwym, a przecież szczęśliwym”, a także tym, który spłodzi przyszłych królów, choć sam królem nie jest.

Wtedy Makbet prosi o wyjaśnienia. Rozumie, dlaczego Czarownice zwracają sie do niego, używając tytułu tana Glamis, bo dotychczasowy zarządca tej prowincji nie żyje. Ale aktualny tan hrabstwa Kawdoru ma się dobrze... Makbet nie wspomina jednak o przepowiedni, zgodnie z którą ma zasiąść na tronie królewskim.

Wkrótce okazuje się, że nie tylko pierwsza przepowiednia jest prawdziwa. Druga również się sprawdza. W umyśle Makbeta zaczyna kiełkować myśl o ziszczeniu się trzeciej przepowiedni... Aby tak się stało, Dunkan musi zginąć.

Scena IV

Makbet w pałacu Dunkana przyjmuje honory od samego króla. Podczas rozmowy dowiaduje się, że Dunkan chce, by na tronie zasiadł jego syn, Malkolm. Od tej pory Makbet uważa Malkolma za wroga, mimo łączącego ich pokrewieństwa, o którym dowiadujemy się właśnie w tej scenie.

Makbet coraz mocniej pragnie, by przepowiednie Czarownic się spełniły. Nie daje tego po sobie poznać, oficjalnie wciąż zachowuje się jak wierny i oddany żołnierz króla Dunkana. Z rozmowy króla z Bankiem dowiadujemy się, że Dunkan właśnie w ten sposób postrzega Makbetaerza.

Scena 5

Poznajemy Lady Makbet, żonę Makbeta. Z listu męża Lady Makbet dowiaduje się o jego spotkaniu z Czarownicami. Przepowiednie Wiedźm budzą w niej pragnienie, by „pomóc” przeznaczeniu. Lady Makbet szybko układa plan działania. Wie, że jej mąż jest człowiekiem honoru, co mogłoby przeszkodzić w nieuczciwym zdobyciu korony Szkocji...

Na wieść o tym, że król Dunkan jeszcze tej nocy zamierza przenocować na ich zamku, Lady Makbet modli się o siłę i brak skrupułów. Mówi mężowi, że króla trzeba zabić, gdy ten będzie spał. Makbetem targają rozmaite emocje. Nie spodziewał się, że przepowiedziane przez Wiedźmy zmiany w jego życiu mogą nadejść tak szybko. Nie sądził też, że Lady Makbet jest w stanie dążyć do celu po trupach.

Scena 6

Na zamku Makbeta w Inverness król zostaje przyjęty przez Lady Makbet z zachowaniem wszelkich pozorów gościnności.

Scena 7

Makbet wraz z żoną ustalają szczegóły zbrodni. Wzajemnie dodają sobie pewności, że królobójstwo to jedyny sposób, by Makbet zasiadł na tronie jak najszybciej. Według Lady Makbet, pomysł z morderstwem króla to dowód, że kocha męża.

Akt II

Scena 1

Banko zauważa, że jego przyjaciel myśli o przepowiedni Czarownic. Przestrzega Makbeta, by nie robił nic, co byłoby niezgodne z wartościami, które wyznaje honorowy rycerz.

Makbet doznaje pierwszych halucynacji – widzi sztylet, który znika, gdy tylko wyciąga rękę w jego kierunku. Makbet odczuwa żądzę władzy oraz strach i wątpliwości wobec planowanej zbrodni.

Makbetowi ukazuje się Hekate, zwierzchniczka Czarownic i uosobienie zła. Wątpliwości znikają, Makbet czuje pewność, że należy zabić króla Dunkana.

Scena 2

Makbet zabija króla sztyletami, które skradł strażnikom pilnującym królowskiej komnaty. Strażnicy śpią, wypiwszy miksturę Lady Makbet. Morderca nie jest w stanie pobrudzić ich krwią króla, robi to jego żona. Do ich uszu dobiegają dziwne odgłosy.

Scena 3

Słuchać stukanie do bram. Lord Makduf (krewny króla) i Lenox (pan szkocki, wierny sługa króla) chcą dostać się na zamek. Makduf w sypialni Dunkana odkrywa, że król został zabity. Przed komnatą strażnicy zachowują się jak pijani, są we krwi, więc zostają uznani za zbrodniarzy. Żona Makbeta mdleje.

Scena 4

Rozmowa Rossa (pana szkockiego, wiernego sługi króla) i Starca o dziwnych, niepokojących znakach poprzedzających śmierć króla. Synowie zabitego króla uciekają w obawie, że spotka ich ten sam los.

Akt III

Scena 1

W pałacowej sali, Banko kolejny raz martwi się, że myśl o przepowiedni Wiedź sprowadzi Makbeta na drogę zła. Słowa Banka niepokoją Makbeta, który obawia się, że przyjaciel podejrzewa go o królobójstwo. Makbet zleca zabicie Banka i jego syna (zgodnie z przepowiednią Banko miał być ojcem królów).

Scena 2

W innej pałacowej komnacie Makbet rozmawia z żoną o tym, co zrobili. Prosi ją, by podczas wieczornej uczty była możliwie spokojna i pogodna. Mówi też, że: „Grzech sił dodaje dzieciom nieprawości”. To zapowiedź kolejnych zbrodni.

Scena 3

Park przy bramie. Mordercy zabijają Banka, lecz jego synowi udaje się uciec.

Scena 4

Uczta w pałacowej sali.

Zabójcy informują Makbeta o śmierci Banka i ucieczce jego syna.

Po powrocie do suto zastawionego stołu Makbet zachowuje się dziwnie. Żona próbuje przywrócić mu trzeźwość umysłu. Pyta, czy szaleństwo pozbawiło go męskości. Makbet próbuje pełnić honory gospodarza, ale widzi Ducha Banka. Lady Makbet tłumaczy zachowanie męża chorobą z dzieciństwa. Na uczcie nie pojawia się Makduf.

Scena 5

Podczas szalejącej na stepie (według innych tłumaczeń: na wrzosowisku) burzy trzy Wiedźmy spotykają się z Hekate. Bogini ciemności jest wściekła, że czarownice bez niej doprowadziły Makbeta do zbrodni. Zapowiada, że „człowieczeństwo Makbeta pogrąży w przepaści”.

Scena 6

Lenox rozmawia z lordem o śmierci króla i Banka.

Makduf, który z powodu nieobecności na uczcie popadł w niełaskę Makbeta, wyrusza do Anglii. Chce prosić angielskiego króla o wsparcie wojskowe przeciw Makbetowi, królowi Szkocji.

Akt IV

Scena 1

Burza z piorunami. Do jaskini wchodzą trzy Wiedźmy. Po chwili w kotle przygotowują czarodziejską miksturę. Wypowiadają zaklęcia. W pewnym momencie pojawia się Makbet i pyta o swoją przyszłość jako króla. Czarownice czynią zadość jego prośbie.

Ukazuje się głowa w hełmie – znak, że Makbet powinien obawiać się Makdufa.

Następnie – zakrwawiona głowa przepowiada Makbetowi, że nie zabije go człowiek, który zrodził się z kobiecego łona.

Kolejna zjawa to dziecko w koronie, trzymające w ręku gałązkę. Zapewnia, że Makbet może czuć się bezpieczny, póki las birnamski nie ruszy ku wzgórzu Dunzynańskiemu, by z nim walczyć.

Wszystkie trzy przepowiednie uspokajają Makbeta. Pyta jeszcze tylko o zagrożenie ze strony potomków Banka (który miał być ojcem królów). W odpowiedzi ukazuje się ośmiu królów, każdy z nich jest podobny do zabitego przyjaciela.

Posłaniec infomuje Makbeta, że Makduf wyruszył do Anglii. Król Makbet nie zamierza zwlekać z napaścią na jego zamek. Planuje zamordować żonę i dziecko Makdufa.

Scena 2

Zamek Makdufa. Lady Makduf rozmawia z synkiem. Martwi się o męża, zastanawia się, dlaczego wyjechał i przychodzi jej do głowy jedynie jego zdrada. Dziecko, w przeciwieństwie do matki, wierzy w szlachetność ojca. Nagle pojawia się ktoś, kto chce ostrzec kobietę przed niebezpieczeństwem. Chwilę potem Lady Makduf widzi, jak jej syn jest przebijany sztyletem. Przerażona ucieka. Mordercy gonią ją i zabijają.

Scena 3

Makduf i Malkolm rozmawiają w jednej z komnat na zamku króla angielskiego.

Rozmawiają o tym, że rządy Makbeta to hańba dla Szkocji. Szlachetny Malkolm nie chce zasiąść na tronie królewskim (uważa, że jest na to zbyt chciwy, pozbawiony wiary i zbyt łatwo ulega pożądaniu cielesnemu). Makduf stara się go przekonać, że będzie dobrym władcą. Dołącza do nich Ross. Mówi o napaści na zamek Makdufa i o śmierci jego rodziny.

Na wieść o okrucieństwie Makbeta Malkolm zmienia zdanie – chce zrobić wszystko, by pozbawić go tronu.

Akt V

Scena 1

Akcja dzieje się na zamku dunzynańskim. Lady Makbet popada w obłąkanie: majaczy, lunatykuje, boi się ciemności i chodzi wyłącznie ze świecą, wszędzie widzi krew i mówi tylko o tym. Plamy krwi są omamem. Lady Makbet na próżno próbuje zmyć je ze swych rąk. Lekarz i służba w zachowaniu królowej nie dopatrują się związku ze zbrodniami. Przypuszczają, że wie coś, co pozbawiło ją spokoju wewnętrznego. Uważają, że bardziej niż lekarza potrzebuje księdza.

Scena 2

W okolicy zamku w Dunzynan zaczynają gromadzić się wojska. Bitwa wojsk szkockich z angielskimi ma odbyć się przy lesie w Birnam. Do przeciwników Makbeta dociera wieść, że król traci zmysły.

Scena 3

Makbet powtarza przepowiednie usłyszane w jaskini. Wie od lekarza, że Lady Makbet ma chorą duszę. Mimo to stara się sprawiać wrażenie niepokonanego władcy.

Scena 4

W lesie birnamskim Malkolm wydaje rozkaz żołnierzom, by każdy, trzymając w rękach gałąź, zbliżał się do zamku wroga. Wszystko po to, by zmylić przeciwnika. Zamaskowani gałęziami żołnierze - poruszając się lub zastygając w bezruchu, mają utrudnić wrogom rozpoznanie, jak liczną są armią.

Scena 5

Lady Makbet umiera. Makbet wypowiada słynne słowa, że życie to nic nie znacząca opowieść idioty:

Później jej trochę należało umrzeć;
Na słowa takie czas jeszcze nie przyszedł.
Jutro po jutrze i po jutrze jutro,
Wolnym się krokiem od dnia do dnia czołga,
Aż do ostatniej wszech czasów sylaby,
A wszystkie wczoraj nasze przyświecały
Głupcom na drodze do prochów mogiły.
Zgaśnij, o zgaśnij świeco krótkotrwała!
To życie tylko cieniem jest przelotnym,
Nędznym aktorem, co przez swą godzinę
Na scenie świata pawi się i puszy,
I milknie potem; to opowiadana
Z krzykiem i furią powieść przez idiotę,
Nic nie znacząca.

Na wieść, że las birnamski zbliża się do zamku, Makbet wie, że to koniec.

Scena 6

Żołnierze pozbywają się gałęzi i stają do walki.

Scena 7

Makbet wygrywa potyczkę z Młodym Siwardem. Wojska Malkolma jednak szybko zyskują przewagę nad armią Makbeta. Gdy Makbet staje do walki z Makdufem, ten wyznaje, że przyszedł na świat przez cesarskie cięcie (a zatem nie został zrodzony w sposób naturalny z ciała kobiety). Wtedy staje się jasne, kto pokona „szatana Szkocji”. Makbet złorzeczy mamiącym przepowiedniom:

Niechaj nikt piekła szalbierstwom nie wierzy,
Co nas dwuznaczną mową oszukuje,
Naszemu uchu dotrzymując słowa,
Naszej nadziei łamiąc je zdradliwie!

Makbet ginie. Dowodem jest jego głowa zatknięta na włóczni Makdufa. Nowym królem Szkocji zostaje Malkolm.

Geneza i gatunek „Makbeta”

Bezpośrednią inspiracją do napisania tego dzieła była zmiana na tronie Anglii. Pisząc „Makbeta” Szekspir korzystał z dzieła Raphaela Holinsheda pod tytułem „Kroniki Anglii, Szkocji i Irlandii”, wydanego w 1577 roku. Pisarz zaczerpnął z tej historii szkielet i stworzył opowieść o mechanizmach władzy oraz ludzkich tragedii.

Epoka, w której powstał „Makbet” to renesans. Rodzaj literacki to dramat. Gatunek: tragedia. Makbet określany jest też pojęciem „dramat szekspirowski”.

Makbet – opis bohaterów

  • Makbet – mąż Lady Makbet, kuzyn Dunkana, przyjaciel Banka. Przechodzi przemianę. Potrafi szybko podejmować decyzje. Ginie w pojedynku z Makdufem.
  • Lady Makbet – żona Makbeta. Okrutna i zła. Jest bardziej opanowana od męża. Popada w obłęd i popełnia samobójstwo.
  • Dunkan – król Szkocji, ojciec Malkolma. Sprawiedliwy i spokojny człowiek.
  • Banko – najlepszy przyjaciel Makbeta. Dowodzi szkockim wojskiem. Uznawany za założyciela rodu Stuartów. Ginie przez Makbeta.
  • Makduf – podejrzliwy wobec Makbeta. Troszczy się o przyszłość Szkocji. Mści się na Makbecie, gdyż ten każe zabić jego żonę i dziecko.
  • Malkolm – starszy syn Dunkana. Jest pracowity i inteligentny. Rusza do Szkocji, odbierając władzę Makbetowi. Chce sprowadzić do ojczyzny poddanych, którzy uciekli przed prześladowaniami.
  • Donalbein – młodszy syn Dunkana. Przeżywa śmierć ojca i udaje się do Irlandii.
  • Fleance – syn Banka. Unika śmierci.
  • Lady Makduf – zamordowana na żądanie Makbeta wraz ze swoim synem. Nie zdaje sobie sprawy z tego, co się wokół niej dzieje. Jest dobrą matką.

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama