Depresja młodzieńcza: objawy, rodzaje, leczenie
Depresja młodzieńcza jest najczęstszą chorobą psychiczną diagnozowaną wśród dzieci i młodzieży. Choruje na nią około 4% polskich nastolatków, a co piąty młody człowiek ma jej objawy. Niestety, stany depresyjne pojawiają się u coraz młodszych dzieci, a rodzice oznaki depresji mylą z „buntem nastolatka”. Czy wiesz, jak rozpoznać depresję młodzieńczą?
Z jednej strony słowo „depresja” bywa powszechnie nadużywane – niemal każde zaburzenie nastroju określane jest tym mianem, co sprawia, że choroba staje się bagatelizowana. Z drugiej jednak strony nadal istnieje stygmatyzacja osób dotkniętych zaburzeniami psychicznymi. Co zrobić, gdy rozpoznasz objawy depresji młodzieńczej u swojego dziecka?
Spis treści:
- Depresja młodzieńcza – objawy
- Rodzaje depresji młodzieńczej
- Depresja młodzieńcza – jak pomóc?
- Depresja młodzieńcza – leczenie
Depresja młodzieńcza – objawy
U dzieci i młodzieży znacznie trudniej rozpoznać depresję, ponieważ występujące także u dorosłych symptomy łączą się z tzw. skokami rozwojowymi lub burzą hormonalną wieku dorastania. Najczęściej pojawiające się objawy depresji u dzieci i młodzieży to:
- zmienność nastrojowa – dominuje nastrój drażliwy, irytacja, złość, rzadziej smutek,
- bóle: brzucha, głowy i inne dolegliwości somatyczne o nieznanym pochodzeniu,
- problemy z koncentracją (a w konsekwencji słabsze wyniki w nauce),
- wyraźne trudności ze snem: problem z zasypianiem lub wczesne wybudzanie,
- zaburzenia apetytu: unikanie jedzenie lub objadanie,
a także:
- anhedonia, czyli nieodczuwanie przyjemności z czynności, które do tej pory sprawiały radość,
- zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej (spowolnienie lub pobudzenie),
- poczucie braku nadziei i sensu życia,
- niskie poczucie własnej wartości, poczucie bezwartościowości,
- nadmierne poczucie winy,
- poczucie bezradności,
- nawracające myśli o śmierci i samobójstwie,
- niepodejmowanie wyzwań, zadań,
- problem z koncentracją,
- skargi na nudę,
- zaniedbania w wyglądzie i higienie osobistej,
- nadmierna senność,
- stałe poczucie zmęczenia,
- uczucie ciężkości w kończynach,
- nadwrażliwość na odrzucenie w kontaktach rówieśnikami,
- urojenia depresyjne.
Jeżeli zauważasz kilka z wyżej wymienionych objawów u swojego dziecka, które występują dłużej niż 2 tygodnie, być może warto skonsultować się z psychoterapeutą lub lekarzem psychiatrą. W przypadku depresji młodzieńczej ryzyko próby samobójczej jest bardzo wysokie.
Zobacz także
Rodzaje depresji młodzieńczej
Depresja ma niejedno oblicze, a w przypadku dzieci i młodzieży pojawiają się także zmiany rozwojowe i hormonalne charakterystyczne dla ich wieku, co może utrudnić diagnozę. W zależności od czynników wywołujących stan chorobowy, a także objawów wyróżnia się różne rodzaje depresji.
- Depresja endogenna ma podłoże biologiczne. Przyczyną jest niski poziom neuroprzekaźników w mózgu takich jak: serotonina, noradrenalina i dopamina, które odpowiadają za dobre samopoczucie.
- Depresja lękowa to stan, w którym dojmującym uczuciem jest lęk, strach, nieustanne poczucie zagrożenia, ale także drażliwość, wybuchowość. Depresja lękowa związana jest także z dużą aktywnością psychoruchową: osoba chora nie może usiedzieć w jednym miejscu, jest silnie pobudzona emocjonalnie, lecz jej działania najczęściej są bezproduktywne. Uwaga! W depresji lękowej występuje bardzo wysokie ryzyko podejmowania prób samobójczych.
- Depresja reaktywna, określana także depresją agitowaną to depresja wywołana reakcją na stresogenne, wywołujące silne i trudne emocje wydarzenia takie jak śmierć bliskiej osoby lub nieszczęśliwa miłość.
- Depresja nerwicowa (dystymia) charakteryzuje się przewlekłym obniżeniem nastroju, często mylona jest z usposobieniem melancholijnym. Występuje poczucie beznadziei, braku energii. Chociaż jej podłoże jest najczęściej endogenne (obniżony poziom serotoniny i noradrenaliny), ma ona łagodniejszy przebieg niż depresja endogenna.
- Depresja sezonowa to cyklicznie pojawiające się dolegliwości psychosomatyczne, które są związane ze zmniejszonym dostępem do światła i wynikającymi z niego zaburzeniami neuroprzekaźników. Najczęściej pojawia się w okresie jesienno-zimowym, a znika z nadejściem wiosny.
- Osłupienie depresyjne, czyli stupor to najcięższa forma depresji. Osoba doświadczająca osłupienia depresyjnego przestaje reagować na czynniki zewnętrzne: nie odzywa się, nie je, nie mówi, nie reaguje na dotyk, głos, zapach. Ten stan może być wywołany traumatycznym przeżyciem takim jak: gwałt lub wypadek samochodowy.
Depresja młodzieńcza – jak pomóc?
Jeżeli zauważyłaś u swojego dziecka objawy depresji lub niepokoi cię jego/jej zachowanie (np. okalecza się, spożywa substancje psychoaktywne), skorzystaj z porady specjalisty: psychologa, psychoterapeuty lub lekarza psychiatrii.
Depresji nie należy bagatelizować („Nie przesadzaj, wcale nie masz tak źle, jak ci się wydaje”), wyśmiewać („Co ty możesz wiedzieć o życiu!”), strofować („Weź się w garść i ciesz się życiem”), ponieważ jest to choroba i nie można jej wyleczyć słowami. Natomiast w przypadku szybko zdiagnozowanej i odpowiednio leczonej depresji młodzieńczej wzrasta prawdopodobieństwo braku nawrotów.
Depresja nie jest oznaką słabości lub winą! To choroba, którą można skutecznie leczyć.
Depresja młodzieńcza – leczenie
Leczenie depresji u dzieci i młodzieży wygląda podobnie jak u osób dorosłych, czyli poprzez zastosowanie psychoterapii (depresja wywołana czynnikami psychospołecznymi) lub psychoterapii połączonej z leczeniem farmaceutycznym (depresja wywołana czynnikami genetycznymi, biochemicznymi i hormonalnymi), a w skrajnych przypadkach leczenie może wymagać hospitalizacji (np. osłupienie depresyjne).
Jednak ze względu na zróżnicowane objawy oraz nasilenie stanów depresyjnych leczenie, a także terapia dobierane są indywidualnie i mogą przebiegać inaczej w zależności od potrzeb osoby dotkniętej chorobą. Psychiatra podejmuje decyzję dotyczącą rodzaju przyjmowanych leków, ich dawkowania, jak i całego przebiegu leczenia. W przypadku przyjmowania leków antydepresyjnych nie można samodzielnie ich odstawiać (nawet w przypadku poprawy nastroju), a każdorazowo decyzja powinna być podejmowana w konsultacji z lekarzem lub lekarką prowadzącą.
W leczeniu depresji u dzieci i młodzieży ważne jest także tzw. leczenie domowe, które opiera się na pełnym wsparciu ze strony rodziców lub opiekunów prawnych. Pomocna w leczeniu i zapobieganiu nawrotom depresji dzieci i młodzieży może być terapia rodzinna oraz psychoedukacja lub trening umiejętności społecznych, które pomagają radzić sobie w trudnych sytuacjach.
Zobacz także: