Lęki nocne (łac. pavor nocturnus, ang. night terror) to zaburzenie snu pojawiające się u około 3-5 proc. dzieci w wieku od 6 miesięcy do 12 lat (najczęściej od 2 do 6 lat) i u około 1 proc. osób dorosłych. Epizody lęku nocnego zaczynają się w pierwszych godzinach po zaśnięciu i mają dość dramatyczny przebieg.
Ataki histerycznego płaczu dziecka pojawiają się w nocy i mogą trwać nawet pół godziny. Śpiące spokojnie dziecko nagle siada na łóżku i zaczyna rozpaczliwie krzyczeć. Jest spocone, nierzadko rzuca się lub trzęsie niczym osika. Ma szeroko otwarte oczy, poszerzone źrenice, a twarz wyraża skrajne przerażenie. Na ogół odpycha od siebie rodziców chcących mu pomóc. Nawiązanie kontaktu z dzieckiem okazuje się niemożliwe, jest ono bowiem nieświadome, nieprzebudzone. Po kilkuminutowym ataku ciało nagle się rozluźnia, a maluch spokojnie zasypia. Rano na ogół niczego nie pamięta.
Spis treści:
Skąd się biorą leki nocne u dziecka? Przyczyny występowania tego zaburzenia snu nie są do końca poznane, jednak nie wyklucza się czynników genetycznych (80 proc. dzieci, których dotyczą lęki nocne, ma w swoich rodzinach osoby lunatykujące lub wykazujące inne zaburzenia snu). Ze względu na fakt, że częstość występowania lęków nocnych maleje wraz z wiekiem, uznaje się, że znaczenie ma tu wolniejsze dojrzewanie układu nerwowego, co może być rodzinne. Dodatkowo obserwacje wykazały, że pojawieniu się lęków nocnych sprzyja:
Aby umiejętnie radzić sobie z histerycznym płaczem dziecka w nocy, warto poznać różnice pomiędzy lękiem nocnym a koszmarem sennym, co przedstawia poniższa tabela.
| Lęk nocny | Koszmar senny | |
| Występowanie | Faza NREM (pierwsze godziny po zaśnięciu) | Faza REM (często w dalszej części nocy) |
| Zachowanie dziecka | Krzyczy, rzuca się, trzęsie, jest skrajnie przerażone | Płacze, wzywa rodziców |
| Świadomość | Jest nieświadome, brak możliwości nawiązania kontaktu | Dziecko szuka kontaktu, próbuje opowiedzieć zły sen |
| Próby utulenia | Odrzuca, reaguje agresywnie | Chętnie uspokaja się w ramionach rodzica |
| Zasypianie | Zasypia momentalnie, bez problemu | Trudności z zaśnięciem, obawa przed snem, domaga się obecności rodzica |
| Wspomnienia | Z reguły nie pamięta | Pamięta cały sen lub jego część |
Obudzenie dziecka podczas epizodu lęku nocnego jest niezwykle trudne i niepotrzebne, i kończy się na ogół ogromnym przerażeniem wyrwanego ze snu dziecka (nierzadko budzonego głośnym krzykiem czy potrząsaniem przez wystraszonego rodzica).
Ponieważ dziecko zachowuje się i wygląda naprawdę dramatycznie, rodzic może odczuwać pokusę zapalenia światła i podjęcia natychmiastowych działań, co prowadzi w większości przypadków tylko do zaostrzenia ataku. Dzieci podczas epizodu lęku nocnego na ogół nie lubią być dotykane, a wzięte na ręce krzyczą jeszcze głośniej.
Poniżej film, na którym doświadczona położna Edyta Brala pomaga rodzicom zrozumieć, dlaczego czasem dzieci budzą się z płaczem. Okazuje się, że powody mogą być bardzo różne – od głodu czy mokrej pieluszki po nadmiar emocji w ciągu dnia.
Najważniejsze jest zachowanie spokoju. Choć wygląda to strasznie i nietrudno o panikę, warto pamiętać, że dziecko ma po prostu problem z przejściem z jednej fazy snu do drugiej, i wszelkie czynności utrudniające mu to tylko skomplikują sprawę. Nie wpadaj do pokoju z okrzykiem ratunkowym na ustach i nie zapalaj „górnego światła”. Wystarczy po cichutku, w półmroku kucnąć przy dziecku, zapewniając mu bezpieczeństwo (żeby nie uderzyło się czy nie spadło z łóżka). By nie czuć się całkiem bezsilnie w trakcie nagłego płaczu niemowlaka czy starszego dziecka podczas snu, możesz:
Gdy widzisz, że krzyk wyraźnie słabnie, możesz spróbować z wielkim wyczuciem delikatnie ułożyć siedzące dziecko do snu, ale tylko wówczas, gdy jego ciało wyraźnie się temu poddaje. Od tej chwili wystarczą już tylko sekundy, by dziecko kontynuowało sen, jakby nic się nie stało. Z tego na szczęście się wyrasta. Spokojnych snów!
Sen można podzielić na 2 główne fazy: fazę NREM (sen o wolnych ruchach gałek ocznych, ang. non-rapid eye movement) i fazę REM (sen o szybkich ruchach gałek ocznych, ang. rapid eye movement), podczas której występują na ogół marzenia senne o określonej fabule. Dodatkowo fazę NREM dzieli się na 4 stadia, przy czym stadium pierwsze to sen płytki, a stadium czwarte to sen najgłębszy (to w tym stadium u niektórych dzieci obserwuje się lęki nocne). W czasie nocy faza NREM i REM następują po sobie naprzemiennie, u osób dorosłych w liczbie 4-5 cykli.
U większości ludzi przejście między fazami NREM i REM jest płynne. Nawet gdy występuje krótkie przebudzenie, to chwilowemu otwarciu oczu towarzyszy co najwyżej zmiana pozycji i następuje natychmiastowa, nieświadoma kontynuacja snu. U dzieci, u których występują lęki nocne (a także np. lunatykujących), obserwuje się swego rodzaju „zawieszenie” między jedną a drugą fazą.
Zobacz też:
Niespokojny sen niemowlaka to częste zmartwienie rodziców. Gdy niemowlę niespokojnie śpi, a rodzice obserwują rzucanie się, wiercenie i dziwne miny, jakie dziecko robi przez sen, pojawia się pytanie: czy niemowlę się wysypia? Niekiedy niepokój budzą też przerwy w oddychaniu i krótki, przerywany sen dziecka. Czasem rodzice decydują się na podanie dziecku leków na sen. Ale czy to nie jest szkodliwe? I skąd się bierze regres snu niemowlaka? Spis treści: Przyczyny niespokojnego snu niemowlaka Objawy niespokojnego snu niemowlaka Niespokojny sen niemowlaka w nocy – co robić? Kropelki i syropki na sen dla niemowlaka: czy pomagają? Przyczyny niespokojnego snu niemowlaka Niespokojny sen niemowlaka to wbrew pozorom bardzo częste zjawisko. Noworodek i niemowlę często budzi się na karmienie albo wybudza się z powodu brudnej pieluchy. Ale rzucanie się przez sen starszego, kilkumiesięcznego niemowlaka wzbudza zaniepokojenie rodziców i rodzi pytania: czy dziecko jest zdrowe i czy na pewno się wysypia? Śpiące dziecko przechodzi różne fazy snu i różnie się w tym czasie zachowuje. W fazie snu głębokiego oddycha spokojnie, wolno i na ogół nie zmienia pozycji. W płytszym śnie , któremu często towarzyszą szybkie ruchy gałek ocznych, niemowlę może zmieniać pozycję oraz robić różne miny. Warto wiedzieć, że śpiące niemowlęta (w przeciwieństwie do dorosłych) zapadają głównie w tzw. fazę REM, czyli sen płytki. Przyczyny niespokojnego snu niemowlaka mogą być różne: od zwykłej niewygody po chorobę. Najczęściej niemowlę śpi niespokojnie, bo: coś mu przeszkadza: np. uwierająca pielucha albo nierówny materac do spania w sypialni jest za gorąco (ponad 21 stopni C) wilgotność powietrza w pokoju jest nieodpowiednia (właściwa to 40-60%) nie zdążyło się wyciszyć po pełnym wrażeń dniu brakuje mu...
Jeśli zastanawiasz się, ile śpi niemowlę i czy twoje maleństwo ma prawidłowy rytm czuwania i snu, możesz sprawdzić normy podawane przez specjalistów w specjalnych tabelach. Oczywiście im młodsze niemowlę, tym śpi więcej, ale więcej też ma pobudek, bo musi często jeść. Zwykle na pierwszą przespaną w całości noc można liczyć dopiero po ładnych kilku miesiącach od porodu. Spis treści: Ile śpi niemowlę? Ile śpi niemowlę w dzień, a ile w nocy? Ile śpi niemowlę: tabela snu niemowląt Dlaczego sen jest ważny? Kiedy dziecko zacznie przesypiać noc? Czy niemowlę powinno spać samo w łóżeczku? Problemy ze snem u niemowląt Co zrobić, jeśli jesteś niewyspana? Ile śpi niemowlę? Ile godzin na dobę powinno przesypiać dziecko? Pamiętaj, że podajemy tu tylko statystyczne wartości. W przypadku każdego dziecka są one nieco inne, ale zwykle zależą od wieku: Noworodek – od 17 do 20 godzin. Śpi siedem i więcej razy na dobę. Musi przystosować się do nowych warunków, dlatego przesypia tyle czasu. Nie odróżnia nocy od dnia, budzi się zgodnie z własnym rytmem. Półroczne niemowlę – od 14 do 16 godzin. Dziecko już wie, że noc jest dla marzeń sennych, a dzień do zabawy. W ciągu dnia funduje sobie dwie, trzy drzemki po blisko dwie godziny. Roczne dziecko – około 13 godzin. Śpi już całą noc, a w dzień regeneruje siły tylko raz, ale przez prawie dwie godziny. Spa - Akademia Młodych Rodziców Ile śpi niemowlę w dzień, a ile w nocy? Poniżej wyjaśniamy, ile czasu trwają pojedyncze drzemki niemowlęcia w dzień, i ile czasu pomiędzy nimi dziecko jest zwykle aktywne. Na to, ile śpi niemowlę, znaczący wpływ ma wiek dziecka. Ile śpi miesięczne niemowlę? Podczas dziennej drzemki przesypia od 45 minut do 3 godzin. Między drzemkami upływa na ogół 45-60...
Pocenie się niemowlęcia zwykle jest powodem do niepokoju dla młodych mam. Zanim jednak zaczniesz się martwić o dziecko – sprawdź, czy ubranka, które ma na sobie, nie są za ciepłe lub nie jest ich zbyt dużo. Spocone stopy u niemowlaka mogą być skutkiem zakładania dziecku zbyt grubych skarpetek, a mokra główka – efektem noszenia przez dziecko niepotrzebnej czapeczki. Niemowlę powinno być ubrane tak samo jak jego mama plus jedna dodatkowa warstwa do przykrycia. Podczas upałów ta zasada nie obowiązuje – dziecko powinno być wtedy ubrane tak jak dorosły. Spis treści: Dlaczego niemowlę się poci? Pocenie się niemowlaka – możliwe choroby Co zrobić, gdy dziecko się poci Jakie badania wykonać, gdy niemowlę się poci? Niemowlę poci się przy karmieniu Dlaczego niemowlę się poci? Nadmierna potliwość u niemowląt może być spowodowana infekcją (zarówno infekcją przebiegającą z gorączką, jak i bez podwyższonej temperatury). Może wystąpić również w trakcie choroby, ale także przed jej pojawieniem się oraz po wyleczeniu. Większą potliwością wykazują się też dzieci otyłe, z nadwagą oraz te, które muszą mierzyć się ze stresem. Jeśli niemowlę poci się w nocy (podczas snu) – przyczyną może być stres , jaki maluch przeżywa w ciągu dnia (np. wynikający z lęku separacyjnego). Najczęściej jednak powodem pocenia się u dzieci bywa zbyt wysoka temperatura w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko. Optymalna temperatura dla noworodka i niemowlęcia w pomieszczeniu to około 20-22 stopnie C. W nocy powinno być chłodniej o 2-3 stopnie. Należy pamiętać, że mechanizmy termoregulacji małych dzieci nie są jeszcze w pełni rozwinięte – młodsze niemowlę równie szybko wychładza się, jak i ulega przegrzaniu....
