Nie tylko kwas DHA jest ważny dla rozwoju mózgu. Co jeszcze?

Od kilkudziesięciu lat naukowcy prowadzą intensywne badania, wciąż udoskonalając skład mleka modyfikowanego. Kiedy dziecko jest już na świecie, jego żywienie jest kluczowe, zwłaszcza w pierwszym półroczu życia. Dla dalszego, prawidłowego rozwoju układu nerwowego szczególne znaczenie ma podawanie pokarmu o odpowiedniej zawartości tłuszczu. Tłuszcze wspierają tworzenie się otoczki włókien nerwowych, niezbędnej do prawidłowego rozwoju mózgu. Zapotrzebowanie na tłuszcze w pierwszych 6 miesiącach życia jest bardzo wysokie i wynosi aż 50-55% całkowitej ilości przyjmowanej energii.

Jak to możliwe?

Jednym z podstawowych składników w mleku mamy są długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Spośród nich szczególną rolę dla prawidłowego rozwoju odgrywa DHA, czyli kwas dokozaheksaenowy z grupy kwasów tłuszczowych omega-3. Odgrywa istotną rolę w regulacji pracy układów nerwowego, sercowo-naczyniowego i odpornościowego. Kwas DHA obecny jest w wielu produktach spożywczych, które warto włączyć do diety. Są to między innymi tłuste ryby morskie, oleje roślinne, algi, siemię lniane i orzechy włoskie.
O dostarczenie odpowiedniej ilości produktów bogatych w DHA powinny dbać szczególnie kobiety w ciąży. DHA odpowiada za prawidłowy rozwój wzroku i mózgu płodu.

Witaj na świecie, maluszku!

W przypadku niemowląt karmionych piersią cząsteczki tłuszczu są uwalniane przez gruczoł sutkowy. Otacza je specjalna bioaktywna błona, tzw. struktura MFGM (z ang. Milk Fat Globule Membrane). Struktura MFGM z mleka krowiego jest zbliżona składem i funkcjonalnością do struktury MFGM w mleku kobiecym. Do tej pory w procesie produkcyjnym mleka modyfikowanego frakcja zawierająca MFGM była usuwana razem z resztą tłuszczu mlecznego i zastępowana przez oleje roślinne. Postęp w technologii żywności pozwolił wydzielić strukturę MFGM z mleka krowiego w skoncentrowanej postaci i dodać ją do mleka modyfikowanego.
Liczne badania pokazały, że obecność MFGM w diecie niemowląt i dzieci korzystnie wpływa na rozwój mózgu i ośrodkowego układu nerwowego oraz poprawia działanie układu immunologicznego.

Wsparcie dla najmniejszych

Odpowiednie żywienie ma wpływ na wspomaganie prawidłowego rozwoju dzieci, które rodzą się przedwcześnie lub przez cesarskie cięcie.
Wcześniaki mają wyższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze niż dzieci urodzone o czasie, dlatego korzyści płynące z karmienia piersią, zwłaszcza te związane z rozwojem mózgu, są dla nich jeszcze bardziej istotne niż dla niemowląt urodzonych w terminie. Zachowanie w mleku modyfikowanym szeregu składników dostępnych w mleku mamy jest krokiem milowym w żywieniu niemowląt na początkowym etapie ich życia.
Grupa badaczy pod kierunkiem Jamesa W. Andersona z University of Kentucky wykazała, że mleko zawierające w swoim składzie strukturę MFGM jest bezpieczne i dobrze tolerowane przez niemowlęta i małe dzieci. Wcześniaki z bardzo niską masą urodzeniową (poniżej 1500 g), które dostawały MFGM, zdecydowanie lepiej rozwijały się umysłowo i psychoruchowo niż pozostałe dzieci urodzone przed czasem. Oceny tej uczeni dokonali na podstawie testu Skali neurorozwojowej Bayley III. Takie same korzyści odniosły dzieci urodzone o czasie i karmione MFGM.
Z kolei mikrobiota jelitowa u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie różni się od mikrobioty dzieci urodzonych drogami natury. Co więcej, różnica w składzie mikrobioty nie jest ograniczona wyłącznie do okresu noworodkowego; zaobserwowano, że dwuletnie dzieci, które zostały urodzone przez cesarskie cięcie, mają mniej zróżnicowaną mikrobiotę jelitową niż ich rówieśnicy urodzeni drogami natury. W badaniach zaobserwowano, że suplementacja MFGM mogłaby wywrzeć korzystny efekt również na mikrobiotę niemowląt urodzonych drogą cesarskiego cięcia.

Ach, ten mózg!

Mózg niemowlęcia powiększa się w pierwszym roku jego życia aż trzykrotnie. Wtedy stanowi około trzech czwartych wielkości mózgu dorosłego człowieka. Do 3. roku życia rozwija się niezwykle intensywnie i to w ciągu tego okresu w mózgu zachodzą ogromne zmiany. Dlatego niezwykle istotne jest wspieranie maluszka w prawidłowym rozwoju. Timby i współpracownicy przeprowadzili badania, z których jasno wynika, że rozwój poznawczy (w skali Bayley III) niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym z dodatkiem MFGM nie różnił się istotnie od rozwoju niemowląt karmionych piersią, a jednocześnie był znacząco lepszy od rozwoju niemowląt otrzymujących standardowe mleko modyfikowane.

Dzięki tym innowacjom i wciąż rozwijającym się nowym technologiom wszystkie dzieci, które nie są karmione mlekiem mamy, otrzymują pełnowartościowy pokarm bogaty w składniki wspierające rozwój poznawczy oraz działanie układu odpornościowego.

1. Szajewska, H. et al. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand. Med. 11, 321–338 (2014).

2. Veereman-Wauters, G. et al. Milk fat globule membrane (INPULSE) enriched formula milk decreases febrile episodes and may improve behavioral regulation in young children. Nutrition 28, 749–752 (2012).

3. Timby, N. et al. Infections in Infants Fed Formula Supplemented With Bovine Milk Fat Globule Membranes. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr. 60, 384–389 (2015).

4. Timby, N., Domellöf, E., Hernell, O., Lönnerdal, B. & Domellöf, M. Neurodevelopment, nutrition, and growth until 12 mo of age in infants fed a low-energy, low-protein formula supplemented with bovine milk fat globule membranes: a randomized controlled trial . Am. J. Clin. Nutr. 99, 860–868 (2014).

5. Knol, J. et al. Colon microflora in infants fed formula with galacto- and fructo-oligosaccharides: more like breast-fed infants. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr. 40, 36–42 (2005).

6. Hunt, K. M. et al. Characterization of the Diversity and Temporal Stability of Bacterial Communities in Human Milk. PLoS One 6, e21313 (2011).

7. Anderson, J. W., Johnstone, B. M. & Remley, D. T. Breast-feeding and cognitive development: a meta-analysis. Am. J. Clin. Nutr. 70 , 525–535 (1999).

8. Arslanoglu, S. et al. Donor Human Milk for Preterm Infants. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr. 57, 535–542 (2013).

9. Organization, W. H. Infant and young child nutrition. Global strategy on infant and young child feeding . (2002).

10. Ballard, O. & Morrow, A. L. Human milk composition: nutrients and bioactive factors. Pediatr. Clin. North Am. 60, 49–74 (2013).

Artykuł powstał z udziałem marki Mead Johnson Nutrition