Zastanawiasz się, czego nie wolno jeść w ciąży? Takie pytanie warto zadać sobie, gdy tylko dowiesz się o swoim odmiennym stanie, a nawet wcześniej – na etapie planowania dziecka. To najlepszy moment, by przestawić się na prawidłowe odżywianie i uniknąć kłopotów, do których może doprowadzić zły jadłospis. Dbanie o zdrową dietę wcale nie jest trudne. Kobieta w ciąży nie może jeść potraw, które m. in. prowadzą do groźnych zatruć pokarmowych (wywołują je np. salmonella, listeria, toksoplazmoza). Łatwo ich unikniesz, jeśli zrezygnujesz z kilku surowych lub niedogotowanych produktów, zadbasz, aby te, które kupujesz, pochodziły z pewnego źródła i były dokładnie umyte przed przyrządzeniem posiłku. Oto szczegóły.
Choć uchodzi za zdrowe danie, w czasie ciąży znajduje się na czarnej liście. Ciężarne powinny jej unikać, podobnie jak przyrządzanych z niej pasztetów i kiełbas. Wątróbka jest bogatym źródłem witaminy A, której przyszłe mamy nie mogą dostarczać sobie w nadmiarze (może zaburzać rozwój dziecka). Polki nie mają niedoborów tej witaminy, a w ciąży często zażywają suplementy diety (jeśli w ich składzie znajduje się witamina A, ryzyko jej przedawkowania, gdy dodatkowo jemy wątróbkę, staje się realne).
W ciąży nie można jeść surowych ryb, z których przyrządza się sushi, ponieważ ich mięso często bywa zakażone groźnymi bakteriami lub pasożytami. Na szczęście giną one w wysokiej temperaturze, dlatego przyszłe mamy z powodzeniem mogą jadać ryby pieczone lub gotowane. Co więcej – jest to nawet wskazane, bo ryby są ważnym składnikiem ciążowej diety (są źródłem zdrowych kwasów tłuszczowych (NNKT), witaminy D i jodu). Pozostaje pytanie: jakie ryby jeść w ciąży i ile? Zdaniem ekspertów ciężarna powinna jadać dwa razy w tygodniu ok. 100 g tłustych ryb morskich. Specjaliści od żywienia uważają również, że korzyści, jakie niesie jedzenie ryb dla zdrowia mamy i dziecka, przewyższają ryzyko związane z ich skażeniem wynikającym ze środowiska, w jakim żyją.
Podobnie jak surowe ryby, owoce morza mogą zawierać groźne bakterie lub pasożyty, np. tasiemca. W skorupiakach najczęściej spotykanymi zarazkami jest Salmonella i Campylobacter. Ze względu na wartości odżywcze owoców morza w czasie ciąży można skusić się na nie bardzo rzadko i jedynie pod warunkiem, że są dobrze ugotowane. Dla miłośników sushi najlepszym rozwiązaniem jest sushi wegetariańskie.
Sery pleśniowe (np. camembert, brie i sery z niebieską pleśnią) mogą zawierać listerię, czyli bakterię, która wywołuje chorobę nazywaną listeriozą. Jej skutkiem w ciąży może być nawet poronienie lub przedwczesny poród. Czy unikniemy ryzyka zarażenia się listerią, jeśli kupujemy ser pleśniowy z pasteryzowanego mleka? Pasteryzacja powoduje zabicie bakterii, ale ryzyko związane z jedzeniem sera pleśniowego w ciąży nadal istnieje.
Przyszła mama nie może jeść potraw z surowego lub niedogotowanego mięsa, które bywa skażone pasożytami lub bakteriami wywołującymi poważne choroby. Jedząc tatara, carpaccio, szynkę parmeńską czy salami możesz zarazić się na przykład groźną toksoplazmozą (nie jest prawdą, że chorobę roznoszą tylko koty). Z tego powodu, jeśli jesteś w ciąży i masz ochotę na stek, przyrządzaj lub zamawiaj tylko dobrze wysmażony.
Jedzenie dań, które zawierają surowe jaja (deserów – takich jak tiramisu, serników na zimno, creme brulee, sałatek zawierających domowy majonez) niesie ryzyko zarażenia się salmonellą, groźną dla zdrowia bakterią która odpowiada za zatrucia pokarmowe. W ciąży unikaj również kupowania jaj, jeśli nie masz pewności, że zostały przebadane i były przechowywane w odpowiednich warunkach.
Ryby wędzone zawierają dużo soli, a podczas wędzenia mogą wytwarzać się wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które są rakotwórcze. Uważać należy również na wędzone makrele, które bywają przyczyną zatruć pokarmowych, które mają swoją oddzielną nazwę – skombrotoksizm (zatrucie jest reakcją na duży poziom histaminy w wędzonej rybie). Z kolei ryby z puszki są ciężkostrawne, a niektóre, szczególnie tuńczyk, mogą zawierać dużo rtęci. Co w zamian? Najlepiej jeść ryby gotowane i pieczone.
Unikaj utwardzonych tłuszczów roślinnych (twardych margaryn oraz produktów, w których mogą występować – gotowych ciast, ciastek, kremów), niektórych rodzajów masła orzechowego, olejów przechowywanych w przezroczystych butelkach stojących w świetle (mogą zawierać nadmiar wolnych rodników). Nie kupuj również produktów z obniżoną do zera zawartością tłuszczu – nie są zdrowe, choćby dlatego, że niektóre witaminy bez tłuszczu nie zostaną przyswojone przez organizm. Wybieraj za to olej rzepakowy, lniany, oliwę z oliwek i jedz masło.
Czytaj też:
Film powstał we współpracy ze Szpitalem Medicover
Jeśli chcesz zrobić wszystko, by urodzić zdrowe dziecko, niektórych produktów powinnaś unikać, a inne od razu wpisać na czarną listę. Nie zadręczaj się jednak, jeśli od czasu do czasu sięgniesz po niewielkie ilości czegoś, co być może nie jest najzdrowsze, ale na co masz wielką ochotę. Mocna herbata, kawa, „cola" Kofeina zawarta w kawie, herbacie i napojach typu "cola" pobudza matkę i dziecko, a spożywana w nadmiarze może mieć dramatyczne następstwa. Nie wiadomo wprawdzie jak duża dawka kofeiny może być szkodliwa dla płodu, ale właśnie dlatego picia kawy lepiej unikać. Cola zawiera dodatkowo wiele substancji chemicznych o nieznanym dla ciąży działaniu i niepotrzebny cukier . Jedna filiżanka słabej kawy wypita od czasu do czasu nie powinna wprawdzie zaszkodzić twojemu dziecku, podobnie jak słaba herbata, ale najlepiej byłoby przejść na kawę bezkofeinową i lekkie herbatki owocowe (ale nie ziołowe!). Sztuczne środki słodzące Dostarczenie chemii organizmowi, który dopiero się tworzy, zawsze jest niekorzystne. Nigdy nie wiadomo do końca, jak płód na to zareaguje. Unikać należy nie tylko słodzików, ale też potraw i napojów słodzonych sztucznymi środkami, np. sacharyną. Sery pleśniowe i typu camambert Sery powodują dużą nadkwaśność i wzdęcia. Poza tym jedząc je, dostarczamy organizmowi pleśni. W okresie ciąży, gdy skłonność do grzybicy i tak jest bardzo duża, należy tego unikać. Słodkie napoje gazowane Ich picie jest niewskazane z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze – może prowadzić do cukrzycy. Po drugie – wpływa na poziom sodu, potasu, magnezu i wapnia (tzw. przesunięcia elektrolitowe). Gdy ciężarna skarży się na nadmierne skurcze nóg, czuje się osłabiona, szybko się męczy, ma kłopoty z zębami i włosami, winę za to mogą ponosić m.in. napoje gazowane. Chipsy i frytki Zawierają duże ilości szkodliwych tłuszczów....
Badania z ostatnich kilku dekad wskazują, że dieta matki przed ciążą oraz w trakcie ciąży wpływa nie tylko na masę urodzeniową dziecka . Dostarczenie odpowiednich składników odżywczych we właściwych proporcjach wpływa prawidłowy rozwój narządów płodu, który ma ścisły związek z ryzykiem chorób cywilizacyjnych w wieku dorosłym. Specjaliści apelują, aby planowanie ciąży zacząć od analizy jadłospisu przyszłej mamy . – Przygotowanie do ciąży to przede wszystkim kwestia zgromadzenia tych składników , które będą potrzebne w okresie ciąży i których tak szybko nie da się uzupełnić w trakcie jej trwania. Wtedy możemy uzupełnić to, co wpływa bezpośrednio na rozwój dziecka. Niedobory, które mogą w międzyczasie się pojawić, bardzo szybko narastają i mogą prowadzić do różnego typu zaburzeń. – mówi dr n. med. Grzegorz Południewski, specjalista ginekologii i położnictwa . Ginekolog dodaje, że kobiety ciężarne powinny zwrócić uwagę przede wszystkim na jakość, a le również na ilość spożywanych produktów. Zbyt duża podaż kalorii w ciąży sprzyja nadwadze matki, a ta z kolei zwiększa ryzyko makrosomii płodu, czyli nadmiernej masy ciała noworodka . Duże rozmiary noworodka mogą być np. przyczyną powikłań w trakcie porodu. Jak dieta ciężarnej programuje zdrowie dziecka w przyszłości mówią dr. G. Południewski i prof. dr hab. n. med. W. Furmaga-Jabłońska
