Dlaczego zarażenie noworodka paciorkowcem podczas porodu jest groźne?

Co powinnaś wiedzieć o paciorkowcu:
1. Zakażenie noworodka podczas porodu
2. Ryzyko zakażenia GBS
3. Objawy paciorkowca u noworodka
4. Profilaktyka
5. Diagnoza i leczenie
6. Paciorkowiec u starszych dzieci

Paciorkowiec z grupy B (Streptococcus agalactiae) przekazany noworodkowi podczas porodu jest szczególnym zagrożeniem dla jego zdrowia. Zakażenie GBS może być śmiertelnie niebezpieczne dla nowo narodzonego dziecka, a szacuje się, że ok. 35 proc. przyszłych matek jest nosicielkami tej bakterii. Bez odpowiedniego leczenia zarażonej ciężarnej, około 70 proc. noworodków zakazi się paciorkowcem, a u ok. 4 proc. z nich dojdzie do poważnej choroby. Czym grozi infekcja i jak się ją leczy?

Paciorkowiec u noworodka: zakażenie podczas porodu

W przypadku noworodka każda infekcja spowodowana paciorkowcami jest groźna ze względu na jego nierozwinięty układ immunologiczny. Może on zarazić się na 3 sposoby:

• podczas porodu od mamy, u której nie zdiagnozowano paciorkowca w ciąży,
• przez łożysko lub przejście bakterii do worka owodniowego (nawet przez niepęknięte błony płodowe),
• od innych dzieci oraz personelu medycznego, jeśli w szpitalu nienależycie przestrzega się higieny.

Kiedy noworodkowi grozi zarażenie paciorkowcem?

Poza nosicielstwem mamy w czasie porodu, ryzyko zakażenia dziecka GBS jest wyższe w przypadku:

• wcześniactwa,
• niskiej wagi urodzeniowej,
• przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego,
• gorączki u matki podczas porodu,
• paciorkowca w moczu mamy,
• cukrzycy u ciężarnej.

Objawy noworodkowego zakażenia paciorkowcem

Dziecko może zarazić się tą bakterią i nie mieć żadnych objawów. Jeśli jednak ma osłabioną odporność, może poważnie zachorować, ponieważ Streptococcus agalactiae wnika głęboko w jego organizm. Zakażenie paciorkowcem u noworodka może być:

• wczesne – dochodzi do niego jeszcze podczas ciąży lub do 7 dni po porodzie. Jest najbardziej niebezpieczne, śmiertelność ocenia się na 15 proc.,
• późne — po 1. miesiącu życia do 3. miesiąca życia.

Możliwe objawy wczesnego zakażenia GBS:

• wrodzone zapalenie płuc,
• ostra niewydolność oddechowa (RDS),
• posocznica (sepsa).

Objawy późnego zakażenia paciorkowcem:

• stan zapalny,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie kości i stawów.

Jak nie dopuścić do zakażenia?

Około 35.-37. tygodnia ciąży powinnaś wykonać badanie GBS. Jeśli wynik będzie dodatni, w trakcie porodu otrzymasz antybiotyk (najczęściej penicylinę), który ochroni dziecko przed zakażeniem. Noworodek powinien być obserwowany przez 24-48 godzin po porodzie. Zaleca się również wykonanie dziecku badania CRP (2-3 razy co 12 godzin). Jeśli wynik będzie prawidłowy i dziecko nie będzie miało objawów zakażenia paciorkowcem, zostanie najprawdopodobniej wypisane do domu.

Diagnoza i leczenie paciorkowca u noworodka

Jeśli u twojego dziecka wystąpią objawy zakażenia, zostaną mu wykonane następujące badania:

• posiew krwi,
• wymaz z pępka i ucha,
• rtg płuc w przypadku zmian osłuchowych – by sprawdzić, czy nie ma zapalenia płuc,
• badanie płynu mózgowo-rdzeniowego – by wykluczyć zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Jeśli wynik badania GBS będzie dodatni, dziecko otrzyma dożylnie antybiotyk i będzie pod ścisłą kontrolą lekarską.

Uwaga! Gorączka w tym przypadku jest wskazaniem do badania pod kątem sepsy (posocznicy). Jeśli twoje dziecko (do 3 miesiąca życia) jest w grupie ryzyka zarażenia paciorkowcem, a ma wysoką temperaturę – koniecznie udaj się z nim na SOR, by zbadał go lekarz.

Paciorkowiec u dzieci

Streptococcus agalactiae wywołuje różne choroby także u starszych u dzieci, nie jest jednak zwykle tak groźny jak u noworodka, ponieważ ich układ odpornościowy jest już silniejszy. Najczęściej spotykane są u dzieci paciorkowce z grupy A i B. Leczy się je antybiotykami, które przepisuje lekarz.

Najczęstsze choroby wywołane przez paciorkowca:

• zapalenie gardła (o podłożu bakteryjnym),
• liszajec zakaźny (choroba skóry, występuje u dzieci w wieku 2-6 lat),
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie zatok.
• zapalenie płuc,
• zapalenie opon mózgowych,
• zapalenie kości i szpiku.

Uwaga! Dwoinki zapalenia płuc, czyli pneumokoki, wywołujące poważne choroby, m.in. sepsę, to także paciorkowce! Pamiętaj, że od 2017 roku w Polsce można szczepienia przeciw pneumokokom są bezpłatne.