Rozwój wcześniaka przebiega inaczej, niż u noworodka, który urodził się w 40. tygodniu ciąży. Wcześniak to dziecko, które przyszło na świat przed 37. tygodniem ciąży. Jego sprawność umysłowa i fizyczna może być początkowo mniejsza niż u dzieci urodzonych o czasie, ale dzięki właściwej opiece lekarzy i rodziców ma szansę prawidłowo się rozwijać. Z badań Instytutu Matki i Dziecka wynika, że choć wcześniaki zaczynają chodzić i mówić później niż ich rówieśnicy, 3/4 z nich po 2-3 latach dogania inne dzieci.
Spis treści:
Wcześniaki rozwijają się bardzo indywidualnie, ich odruchy wczesnoniemowlęce i napięcie mięśni ewoluują nieco inaczej niż u dzieci urodzonych o czasie. Trzeba też wiedzieć, że normy rozwojowe są szerokie i maluch, który w 7. miesiącu wieku korygowanego nie siedzi, nie musi być chory – może mieścić się w dolnej granicy normy. Na rozwój dziecka mają wpływ dwa czynniki: stan układu nerwowego oraz otoczenie. Mózg wcześniaka jest jeszcze bardzo niedojrzały, dlatego jego tkanka jest wyjątkowo wrażliwa. Jeśli nastąpiło niedotlenienie albo krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego (tzw. wylewy okołokomorowe), istnieje ryzyko, że noworodek nie będzie rozwijał się prawidłowo. Jednocześnie bardziej niedojrzały mózg jest też bardziej plastyczny, więc jego zdrowa tkanka potrafi przejąć czynności obszarów, które zostały uszkodzone. Oczywiście im mniejsze uszkodzenie, tym lepsze rokowania.
Dziecko, którego mózg został uszkodzony, może rozwijać się nieharmonijnie (tzn. pewne umiejętności osiąga na czas, inne zbyt późno) lub z opóźnieniem (stopnie rozwojowe pokonuje później niż rówieśnicy). Czasem dochodzi do:
Jak wygląda rozwój wcześniaka miesiąc po miesiącu? Przede wszystkim powiększa się jego masa ciała, wielkość, a także obwód głowy i klatki piersiowej. Wymiary sprawdza się na siatce centylowej przeznaczonej specjalnie dla wcześniaków. Dzięki wynikom z niej można kontrolować rozwój wcześniaka w każdym miesiącu jego życia.
Im noworodek jest wcześniej urodzony, tym większa jest jego niedojrzałość i liczba powikłań spowodowana wcześniactwem. Maluszek urodzony zbyt wcześnie ma nie tylko problemy z wagą, ale również niedojrzałością anatomiczną, problemy zdrowotne i rozwojowe. Dziecko rodzi się z niedojrzałym jeszcze systemem nerwowym, co może wpływać na jego dalszy rozwój.
Śledząc rozwój wcześniaka, trzeba brać pod uwagę tzw. wiek korygowany. Oblicza się go, odejmując od wieku kalendarzowego dziecka czas, który dzielił jego narodziny od terminu porodu wyznaczonego przez lekarza. Tak więc jeżeli dziecko ma pół roku, a urodziło się 2 miesiące za wcześnie, to jego wiek korygowany wynosi cztery miesiące (tyle by miał, gdyby urodził się o czasie). I powinien teraz osiągać takie umiejętności, jakie ma dziecko 4-miesięczne.
Rozwój psychoruchowy wcześniaków przebiega inaczej, niż u dzieci urodzonych w terminie i konieczne jest jego monitorowanie i wspomaganie. Wcześniaki zalicza się do grupy wysokiego ryzyka, a co za tym idzie – są one narażone na występowanie zaburzeń w rozwoju psychomotorycznym w pierwszych miesiącach i latach swojego życia.
Dziecko, które urodziło się przedwcześnie, narażone jest na wczesne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Jeśli wystąpiło niedotlenienie lub krwawienie do OUN – wcześniak jest wtedy w grupie ryzyka nieprawidłowego rozwoju psychoruchowego. Należy uważnie obserwować rozwój psychoruchowy dziecka, a gdy jest taka potrzeba – rehabilitować je. Do 2. roku życia, chcąc ocenić rozwój psychomotoryczny/ruchowy i poznawczy malucha, należy posługiwać się wiekiem skorygowanym dziecka.
Większość wcześniaków dogania z czasem rówieśników, chociaż niekiedy trzeba pomóc dziecku pokonać pewne problemy. Dlatego tak ważna jest jego obserwacja.
Przyglądając się swemu dziecku, zwracaj uwagę, czy:
Wszystkie obawy i wątpliwości powinnaś sygnalizować pediatrze. Pamiętaj jednak, że nie każde opóźnienie oznacza, iż coś jest nie w porządku.
Siatki centylowe to normy rozwojowe, które zostały opracowane z uwzględnieniem płci. Za pomocą wystandaryzowanych krzywych wzrastania monitoruje się masę i długość ciała oraz obwód głowy dziecka. Dla dzieci urodzonych przedwcześnie przeznaczone są specjalne siatki centylowe – używa się siatek Fenton lub WHO.
Skoki rozwojowe to okresy intensywnego rozwoju dziecka. Zdobywa ono wtedy nowe umiejętności. U wcześniaków takie skoki rozwojowe zazwyczaj pojawiają się później, niż u dzieci, które urodziły się o czasie. U maluchów urodzonych przedwcześnie tygodnie należy liczyć od planowanego terminu, a nie ich rzeczywistego przyjścia na świat.
Wcześniak, który urodzi się np. w 35 tygodniu ciąży i waży 2-2,5 kg nie odbiega znacznie od dzieci urodzonych w terminie. Wtedy masa ciała takiego maluszka zazwyczaj szybko się wyrównuje. Masa ciała noworodka urodzonego przed ukończeniem 34. tygodniem ciąży zazwyczaj wynosi poniżej 2 kg. Wcześniaki, które przyszły na świat między 29.-30. tygodniem – ważą ok. 1500-1600 g. Waga dzieci urodzonych między 23. a 24. tygodniem to ok. od 500 do 600 g.
To, czy waga dziecka jest w danym momencie prawidłowa - ocenia lekarz pediatra, biorąc pod uwagę różne czynniki. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, czy twoje dziecko rozwija się w sposób prawidłowy – udaj się z nim do lekarza. Nie jest ważne, ile konkretnie waży dziecko, lecz czy prawidłowo przybiera na wadze – zgodnie z siatkami centylowymi, a także, czy nadrabia niedobory z wcześniactwa.
Zobacz także:
Kupka u noworodka ulega szybkim zmianom. Pierwsza, którą robi dziecko po przyjściu na świat, jest lepka, gęsta, a w dodatku ciemnozielona. To smółka, która gromadziła się w jelitach dziecka mniej więcej od połowy ciąży. Składają się na nią połknięte wody, maź płodowa, złuszczone nabłonki i inne substancje (żółć). Powinna pojawić się w pieluszce w ciągu doby, najwyżej dwóch po narodzinach. Jeśli tak się nie dzieje, lekarz sprawdzi, co się za tym kryje. Spis treści: Jak powinna wyglądać kupka noworodka? Ile razy kupka u noworodka? Kupka u noworodka: kiedy powinna niepokoić? Jak powinna wyglądać kupka noworodka Pierwsza kupka noworodka czyli smółka , ma tak charakterystyczny widok, że trudno ją z czymś pomylić. Po smółce pojawiają się tzw. stolce przejściowe (zielonobrunatne, z widocznymi grudkami mleka). Około 5-6 doby zawartość pieluszki powinna przypominać kolorem i konsystencją lekko ściętą jajecznicę. W kolejnych tygodniach życia może też pojawić się wypróżnienie innego koloru: Bladożółta, jasnobrązowa czy szarozielonkawa kupa noworodka – „książkowe” złociście żółte kupy robią zwykle dzieci karmione piersią. Dzieci pijące mleko z butelki zapełniają pieluchy także innymi kolorami. Zielona kupa noworodka – za tę dziwaczną barwę może odpowiadać coś, co zjadłaś, a co nie posłużyło karmionemu twoim mlekiem dziecku. Zielona kupa niemowlaka może powstać również pod wpływem powietrza (powierzchnia stolca po prostu się utlenia). Poobserwuj noworodka i przyjrzyj się uważniej swojej diecie. Jeśli wszystko wróci do normy, nie ma powodu do niepokoju. Ile razy pojawia się kupka u noworodka? Jak często noworodek robi kupę? W okresie noworodkowym kupka może pojawiać się zawsze po karmieniu, a więc nawet 8-12 razy w ciągu...
Wcześniaki to dzieci urodzone przed 37. tygodniem ciąży. Ale wcześniak wcześniakowi nierówny. Dziecko urodzone w 35. tygodniu waży 2–2,5 kg i niewiele różni się od swoich donoszonych kolegów. Jeśli musi przebywać w inkubatorze, to krótko. Zwykle szybko wyrównuje masę urodzeniową i często już po 2–3 miesiącach wielkością i stopniem rozwoju nie odbiega od dzieci urodzonych o czasie. Wcześniaki urodzone z wagą 0,5–1 kg są dużo bardziej niedojrzałe i ich pobyt w szpitalu może się przeciągnąć do 2–3 miesięcy. To dlatego szanse na przeżycie wcześniaka wahają się od 10 do 95 procent. Jeśli przeżyje i opuści szpital, czekają go kontrole w ośrodkach specjalistycznych i rehabilitacja. Spis treści: Szanse na przeżycie wcześniaka Cechy wcześniactwa Czy wcześniak może urodzić się chory Wcześniak urodzony przed 34. tygodniem ciąży Powikłania wcześniactwa Kangurowanie wcześniaka Rozwój zdrowych wcześniaków Przyczyny wcześniactwa Szanse na przeżycie wcześniaka Im młodszy wcześniak, tym jego szanse na przeżycie niższe. Statystyki pokazują, że najmniejsze szanse na przeżycie mają wcześniaki urodzone przed 22. tygodniem ciąży. Dzieci urodzone między 22- 23. tygodniem ciąży a 24. tygodniem mają tylko 10 proc. szans na przeżycie. Po 24. tygodniu ciąży ich szanse wynoszą już 60 proc., po 27. tygodniu ciąży – 89 proc., a po 31. tygodniu ciąży – aż 95 proc. Oficjalne zalecenia medyczne mówią o tym, że maluchom urodzonym przed 23. tygodniem ciąży należy zapewnić opiekę paliatywną, a więc ich szanse na przeżycie są znikome, choć przeczą temu najmniejsze wcześniaki, które udało się uratować . Wcześniak urodzony w 34. czy 35. tygodniu ciąży ma naprawdę bardzo duże szanse na przeżycie. Z kolei wcześniak z 25. tygodnia szanse ma całkiem spore i są...
