Szczepienie przeciw pneumokokom jest szczególnie ważne w przypadku małych dzieci, gdyż dla nich (oraz dla seniorów 65+) zakażenia pneumokokami są najbardziej niebezpieczne. Od 2023 roku zaleca się, by przeciw pneumokokom zaszczepiły się również osoby powyżej 50. roku życia.
Ponad 25 proc. dzieci wychowywanych w domu i prawie 60 proc. dzieci chodzących do żłobka jest nosicielami tych bakterii. Szczepienie przeciwko pneumokokom od 1 stycznia 2017 roku znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych.
Spis treści:
W Polsce dostępne są dwa rodzaje szczepionki skoniugowanej przeciw pneumokokom:
Podanie szczepionki w ponad 90 proc. eliminuje zachorowania wywołane serotypami zawartymi w szczepionce. To nie oznacza wyeliminowania wszystkich zakażeń pneumokokowych. W przypadku pneumokoków trzeba pamiętać, że jest ponad 90 typów (tzw. serotypów) tych bakterii. Tak więc, żeby zabezpieczyć dziecko w stu procentach, trzeba by stworzyć szczepionkę chroniącą przed wszystkimi serotypami. Na razie nie jest to możliwe. Zdecydowaną większość groźnych zakażeń wywołują jednak tylko niektóre serotypy, te najbardziej agresywne. I to właśnie one znajdują się w szczepionkach.
Dzieci urodzone od 1 stycznia 2017 dostają szczepionkę przeciwko pneumokokom w trzech dawkach, w tzw. schemacie 2+1:
W przypadku dzieci z grup ryzyka określonych w 1. roku życia podaje się 3 dawki szczepionki przeciw pneumokokom oraz dawkę przypominającą w 2. roku życia (schemat 3+1). Szczepionkę przeciw pneumokokom podaje się domięśniowo, w bok uda u niemowląt, w ramię u małych dzieci. Od 2023 roku do grup ryzyka zalicza się dzieci:
Możliwe powikłania po szczepionce na pneumokoki są opisane w ulotce dołączonej do każdego preparatu, którym szczepi się dzieci. U niektórych małych pacjentów (u 2 proc. z nich) w ciągu 3 dni po podaniu szczepionki pneumokokowej obserwuje się łagodne odczyny poszczepienne: zaczerwienienie, obrzęk i bolesność w okolicy miejsca podania szczepionki. Rzadko zdarzyć się mogą: gorsze samopoczucie ogólne, utrata apetytu, wymioty, biegunka, częstszy płacz.
Gorączka po szczepieniu to jeden z najczęstszych odczynów poszczepiennych, wynikających z pobudzenia układu odpornościowego dziecka. Zwykle pojawia się w 1. dobie po szczepieniu i mija po 2-3 dniach. Po szczepionce na pneumokoki gorączka pojawia się rzadko i zwykle nie przekracza 39°C. Wyższa gorączka występuje bardzo rzadko – u mniej niż 0,5 proc. dzieci. W przypadku gorączki powyżej 38,5°C należy podać dziecku dozwolony lek przeciwgorączkowy, a jeśli gorączka będzie się utrzymywać powyżej 2-3 dni lub przekroczy 39°C, należy skonsultować się z lekarzem.
Pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) są jednymi z najbardziej agresywnych bakterii. Dziecko może się nimi zarazić wszędzie, szczególnie łatwo zaraża się od innych dzieci w żłobku czy przedszkolu, ale także w domu – od rodzeństwa, rodziców, dziadków. Wiele małych dzieci jest nosicielami pneumokoków, które bardzo często występują u nich w nosie i gardle.
Zwykle zakażenia pneumokokami nie powodują niepokojących objawów, jednak w sprzyjających dla bakterii okolicznościach (stan po przebyciu grypy lub innej wirusowej infekcji układu oddechowego) może rozwinąć się choroba:
Zdarza się jednak również, że bakterie przełamują obronę organizmu i przedostają się do krwi, powodując tzw. inwazyjną chorobę pneumokokową:
Im młodsze dziecko, tym większe ryzyko zachorowania, a także cięższego przebiegu choroby. Najbardziej narażone na poważne zakażenia są dzieci do 5. roku życia, a szczególnie te najmłodsze, które nie skończyły jeszcze 2 lat. Pneumokoki mają specjalną otoczkę, chroniącą je przed układem odpornościowym, dlatego w początkowej fazie zakażenia dziecko nie ma takich objawów, jak gorączka czy wybroczyny. Pojawiają się wtedy, gdy zakażenie już się rozwinęło, a wówczas trudniej je pokonać. Objawy zakażenia pneumokokami mogą być różne, w zależności od tego, jaką chorobę wywołają te bakterie.
Jeśli jest to zapalenie ucha, jego objawem jest:
W przypadku zapalenia płuc jest to:
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych objawia się:
Rozwój zakażenia może prowadzić do sepsy, wstrząsu septycznego i niewydolności wielu narządów organizmu.
Powikłaniem infekcji pneumokokami może być:
Inwazyjna choroba pneumokokowa może zakończyć się śmiercią dziecka (śmiertelność w inwazyjnej chorobie pneumokokowej może przekraczać we wstrząsie septycznym 50%, a w zapaleniu płuc z bakteriemią dochodzi do 25%). W Polsce na inwazyjną chorobę pneumokokową zapada około 1 tys. dzieci, na świecie z powodu zakażenia pneumokokami umiera ok. 1,5 mln dzieci.
Od 2023 roku zaleca się, by przeciw pneumokokom szczepili się nie tylko seniorzy po 65. roku życia, ale i osoby, które ukończyły 50 lat. Dopuszczono również szczepienie preparatami PCV20 i PCSV23 (szczepionki polisacharydowe 20-walentne i 23-walnetne).
Od 2023 roku:
Źródło: szczepienia.info
Sprawdź też:
Krztusiec u dzieci w ostatnich latach coraz częściej powraca. Jest to skutek działania rodziców, którzy unikają podawania szczepionek dzieciom. Szczególnie ciężki przebieg krztusiec ma u niemowląt i małych dzieci. U dorosłych często pozostaje nierozpoznany, gdyż bywa mylony z innymi chorobami (np. zapalenie płuc). Dziecko zakaża się krztuścem najczęściej od osoby dorosłej, ale zdarzają się też zakażenia w obrębie grup żłobkowych lub przedszkolnych. Spis treści: Co to jest krztusiec? Krztusiec u dzieci – objawy Krztusiec u niemowlaka – objawy Krztusiec u dzieci szczepionych Powikłania po krztuścu Jak szczepić dziecko przeciw krztuścowi Przeciwwskazania do szczepienia na krztusiec NOP po szczepionce przeciw krztuścowi Co to jest krztusiec? Krztusiec (inaczej koklusz) to choroba zakaźna, a jej przyczyną są bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Choroba jest bardzo zaraźliwa: 90 proc. osób, które nie są uodpornione, zakaża się krztuścem w wyniku kontaktu z chorą osobą. Kokluszem można się zakazić w każdym wieku. Krztusiec u dzieci – objawy Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 20 dni. Bakterie, po przedostaniu się do organizmu, wnikają do tkanek. Wydzielają toksynę, która niszczy nabłonek dróg oddechowych. Dostaje się też do układu nerwowego i może uszkodzić mózg. Początkowo objawy krztuśca przypominają zwykłą infekcję . Dziecko ma: katar, ból gardła, czasem gorączkę. W tej fazie choroby krztusiec zwykle nie jest rozpoznawany (a jednocześnie jest to faza najbardziej zakaźna). Po ok. 7-14 dniach do objawów dołącza silny kaszel (często pojawia się w nocy). Jest on bardzo charakterystyczny, gdyż przypomina „ pianie koguta ’’. Napady kaszlu mogą trwać wiele minut, prowadząc do wymiotów i osłabienia...
Pierwsze szczepienie dziecka, które odbywa się krótko po narodzinach, jest obowiązkowe i bezpłatne. Polega na podaniu dwóch szczepionek. Obie noworodek otrzymuje jednocześnie, jedną po drugiej lub w niewielkim odstępie czasu. Mama nie musi w żaden sposób dziecka przygotowywać do szczepienia. Lekarze i pielęgniarki zajmują się tym samodzielnie. Natomiast pierwsze szczepienie po wyjściu ze szpitala odbywa się w gabinecie pediatry podczas wizyty kontrolnej w drugim miesiącu życia dziecka. Ono także jest bezpłatne i obowiązkowe. Noworodek otrzymuje szczepionki, które mają chronić go aż przed 7 chorobami. Do tej wizyty trzeba dziecko przygotować. Pierwsze szczepienie dziecka w szpitalu Wkrótce po narodzinach dziecku podaje się dwie szczepionki , które chronią przed zachorowaniem na gruźlicę i wirusowe zapalenie wątroby. Obie podaje się w formie zastrzyku. Jedną szczepionkę podaje się w ramię, drugą często wstrzykuje się w udo noworodka. Pierwsze szczepienie dziecka – BCG (przeciwko gruźlicy) Pierwsze szczepienie dziecka przeciwko gruźlicy, zwane jest szczepieniem BCG noworodka . Szczepionka zawiera żywy, ale pozbawiony zjadliwości prątek gruźlicy. Szczepionkę BCG podaje się nie później niż 12 godzin po szczepieniu WZW B. Z pierwszego szczepienia dziecka przeciwko gruźlicy rezygnuje się tylko, gdy dziecko urodziło się z masą ciała poniżej 2000 g , dotyczy to również wcześniaków lub dzieci z zaburzeniami odporności. Wcześniaki i dzieci ze zbyt niską masą urodzeniową szczepi się tak szybko, jak osiągną wagę 2 kg. Szczepionkę podaje się w zastrzyku, który jest wykonywany w lewe ramię dziecka. Objawy po pierwszym szczepieniu dziecka BCG Po szczepieniu BCG powstaje bąbel o średnicy do 10 mm, który szybko znika. Po 2-3 dniach powstaje kolejny, wypełniony mętnawym płynem. Gdy zasycha, tworzy się strupek. Po 2-4 tygodniach w miejscu...
Bakterie te należą do tzw. drobnoustrojów otoczkowych, czyli posiadają otoczkę polisacharydową. Otoczka warunkuje ich zjadliwość, a na podstawie różnic w jej budowie wyodrębniono ponad 100 odrębnych typów (tzw. serotypów). Nie wszystkie z nich są jednakowo chorobotwórcze. Pneumokoki wywołują zakażenia zlokalizowane (nieinwazyjne) oraz inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP). Najczęściej występujące zakażenia nieinwazyjne to ostre zapalenie ucha środkowego i zapalenie płuc. Mianem IChP określa się: zapalenie płuc z obecnością bakterii we krwi, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicę (sepsę). IChP jest ciężką, zagrażającą zdrowiu i życiu chorobą. Narastająca oporność pneumokoków na antybiotyki Od kilkunastu lat obserwuje się narastającą oporność pneumokoków na antybiotyki. Powoduje to trudności i niepowodzenia w leczeniu. Dlatego szczepienia są najlepszym sposobem profilaktyki. Do składu szczepionek wybiera się te serotypy, które najczęściej wywołują choroby pneumokokowe i cechują się wysoką opornością na leki. Dostępne szczepienia W Polsce na chwilę obecną dostępne są dwie szczepionki: 10 (PCV10) i 13 (PCV13) składnikowe. Szczepionka PCV13 zawiera dodatkowo serotypy 19A, 3 i 6A. Od 2016 roku głównie szczepionka PCV10 jest w obowiązkowym programie szczepień dzieci. Dysponujemy polskimi danymi epidemiologicznymi dotyczącymi IChP oraz danymi z innych krajów. W Polsce po wprowadzeniu szczepień obowiązkowych u dzieci spadła ilość zachorowań na ICHP wywołanych serotypami wspólnymi dla PCV10 i PCV13, ale wzrosła liczba przypadków spowodowanych serotypami 19A i 3, których w PCV 10 nie ma a są w PCV13. W 2021 roku zakażenia u dzieci poniżej 5 lat wywołane serotypami 19A i 3 stanowiły około 48% wszystkich zgłoszonych przypadków IChP w tej populacji. Szczególnie niebezpieczny jest serotyp 19A, oporny na wiele antybiotyków....
