Reklama

Na początku pandemii wydawało się, że zakażenie koronawirusem nie jest groźne dla ciężarnych. Profesor Christoph Lees, ginekolog i położnik z Imperial College w Londynie, stwierdził w połowie 2020 roku, że „Gdyby było duże ryzyko dla kobiet w ciąży, już byśmy to zauważyli’’. Rzeczywistość okazała się jednak inna. Kolejne fale pandemii pokazały, że kobiety w ciąży są bardziej narażone na cięższy przebieg COVID-19.

Reklama

Spis treści:

COVID-19 a ciąża – jakie ryzyko?

Badania wskazują, że ciężarne są bardziej zagrożone ciężkim przebiegiem COVID-19 niż osoby niebędące w ciąży. Jeśli ciężarna jest zdrowa, nie ma chorób przewlekłych, a jej BMI przed ciążą było prawidłowe, ryzyko związane z z ciężkim przebiegiem COVID-19 jest u niej aż o 50 procent wyższe niż u innych zdrowych dorosłych. Z badań szwedzkich naukowców wynika natomiast, że ryzyko intensywnej terapii u ciężarnych chorych na COVID-19 może być aż 6 razy wyższe niż u kobiet, które nie są w ciąży.

Na najcięższy przebieg COVID-19 w ciąży narażone są kobiety:

  • z nadwagą i otyłe, szczególnie wtedy, gdy mają stwierdzoną otyłość olbrzymią (BMI powyżej 35),
  • cierpiące na choroby serca,
  • pochodzące z Azji lub Afryki.

Takie wnioski płyną z obserwacji przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii. Badano przebieg ciąży i stan zdrowia 427 kobiet, które z powodu SARS-CoV-2 trafiły do szpitala. Większość z nich urodziła bezpiecznie, jedna na dziesięć wymagała opieki na intensywnej terapii, 20 kobiet urodziło przed upływem 32. tygodnia ciąży.

Lekarze twierdzą, że zachorowanie na COVID-19 w zaawansowanej ciąży niesie większe ryzyko powikłań. Powiększająca się macica wywołuje ucisk na płuca i serce, co może nasilać duszności, sprzyjać powstawaniu zmian w płucach i powodować konieczność hospitalizacji przyszłej mamy.

Wiadomo już także, że płeć płodu ma znaczenie dla reakcji układu odpornościowego matki na zakażenie kornowawirusem. Płody płci męskiej osłabiają odpowiedź immunologiczną organizmu matki, która wytwarza mniej przeciwciał przeciwko koronawirusowi.

Objawy COVID-19 w ciąży

Najczęstszymi objawami COVID-19 w ciąży są gorączka i kaszel. Rzadziej występuje duszność, ból mięśni, utrata smaku i węchu czy biegunka. Cięższe objawy, takie jak zapalenie płuc i znaczne niedotlenienie organizmu, pojawiają się częściej w bardziej zaawansowanej ciąży (po 20. tygodniu).

Jak każda infekcja przebiegająca z wysoka gorączką, COVID-19 może sprzyjać przedwczesnemu porodowi. Dlatego ważne jest, aby w razie potrzeby zbijać towarzyszącą infekcji wysoką gorączkę.

COVID-19 a ciąża – wpływ na płód

Teoretycznie największe ryzyko dla dziecka niesie zakażenie wirusem w pierwszych 12 tygodniach ciąży. Wtedy rozwój płodu jest bardzo intensywny. Z badań przeprowadzonych u ciężarnych, które w pierwszym trymetrze ciąży zakaziły się koronawirusem SARS-CoV-2 wynika jednak, że zakażenie to nie ma wpływu na rozwój płodu i nie zwiększa ryzyka utraty ciąży. Jak dotąd nie mamy żadnych polskich danych, które potwierdzałyby negatywny wpływ wirusa SARS-CoV-2 na rozwój płodu. Jedynym zagrożeniem na każdym etapie ciąży może być wysoka gorączka, która może pojawić się w przebiegu COVID-19.

Wstępne badania sugerowały, że wirus SARS-CoV-2 nie pokonuje bariery, jaką stanowi łożysko. Oznacza to, że wirus z ciała matki nie jest w stanie dostać się do organizmu dziecka. Pojawiły się jednak doniesienia, że doszło do zakażenia płodu przez matkę. Nie udało się stwierdzić, czy do zakażenia doszło podczas ciąży, porodu czy bezpośrednio po nim. Na ostateczne informacje o tym, czy i jak płód lub noworodek może zakazić się koronawirusem, trzeba poczekać na badania i analizy przeprowadzone na większej liczbie przypadków.

Co ciekawe, w badaniach płynu owodniowego, krwi pępowinowej, a także w mleku zakażonej matki nie stwierdzano obecności koronawirusa.

Wpływ zakażenia koronawirusem u matki na układ odpornościowy dziecka

Dzieci urodzone przez ciężarne z niedawną lub trwającą infekcją miały podwyższony poziom mediatorów procesu zapalnego (przekazują one komórkom i tkankom informacje o toczącym się procesie zapalnym), a także zwiększony odsetek komórek, o których wiadomo, że biorą udział w szybkiej reakcji na infekcję. Zdolność komórek odpornościowych do wytwarzania cytokin była zwiększona nawet u niemowląt urodzonych przez matki, które przechodziły COVID-19 we wcześniejszej ciąży. Sugeruje to, że infekcja SARS-CoV-2 u ciężarnej zmienia układ odpornościowy dziecka. Jakie skutki mają te zmiany, jeszcze nie wiadomo.

Koronawirus a poród

Aktualne zalecenia mówią, że w przypadku zakażonej koronawirusem ciężarnej, decyzję o porodzie naturalnym lub przez cesarskie cięcie należy podejmować indywidualnie. Nie ma odgórnych zaleceń, aby ciążę bezwzględnie kończyć cesarką albo cesarskiego cięcia za wszelką cenę unikać.

Zasady dotyczące porodu w czasie pandemii ulegają zmianom. W marcu 2020 szpitale unikały porodów rodzinnych, później do nich wrócono. Stosowanie maseczki przez rodzącą nie jest obowiązkowe.

Ponieważ sytuacja epidemiczna w Polsce i na świecie zmienia się dynamicznie, przed zbliżającym się porodem, warto dowiedzieć się w szpitalu, jakie zasady będą obowiązywać.

Najnowsze odkrycie naukowe mówi, że zakażone koronawirusem ciężarne mają blisko trzykrotnie podwyższone ryzyko pojawienia się najczęstszych komplikacji poporodowych: gorączki, niskiego wysycenia krwi tlenem i konieczności ponownej hospitalizacji.

Koronawirus a ciąża – zalecenia na czas pandemii

Ponieważ wpływ zakażenia nowym koronawirusem na płód i przebieg ciąży nie jest jeszcze do końca poznany, na czas pandemii opracowano zalecenia dla kobiet starających się o dziecko i będących w ciąży:

  • starania o dziecko najlepiej odłożyć na czas po pandemii,
  • w ciąży warto przyjąć szczepionkę przeciwko COVID-19. To najlepsza ochrona przed zakażeniem koronawirusem. Szczepienie na COVID-19 w ciąży jest bezpieczne!
  • kobiety ciężarne powinny unikać sytuacji zwiększających ryzyko zakażenia (zalecana jest izolacja, zwłaszcza w pierwszych 12 tygodniach ciąży),
  • w przypadku zachorowania na COVID-19 należy unikać utrzymującej się wysokiej temperatury ciała, zwłaszcza w I. trymestrze ciąży,
  • ciężarna powinna unikać stresu, zachować spokój i pogodny nastrój (stres przyszłej matki może negatywnie wpływać na dziecko, a nawet na dzieci tego dziecka).

Bibliografia:
1. pulsmedycyny,pl, science.org
2. „COVID-19 w ciąży zalecenia” – J. Tulimowski,
3. WHO „Coronavirus (COVID-19) Infection in Pregnancy’’ – Royal College of Obstetricians & Gynaecologists,
4. „Evidence for and against vertical transmission for severe acute respiratory syndrome coronavirus 2’’ – A. Lamouroux, T. Attie-Bitach, J. Martinovic, M. Leruez-Ville, Y. Ville
5. „SARS-CoV-2 in first trimester pregnancy: a cohort study”, Human reproduction, 2021

Zobacz też:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama