Skurcze porodowe na KTG – jak je rozpoznać?
Skurcze porodowe są widoczne podczas badania KTG. Urządzenie rejestruje je obok pracy serca dziecka. Charakterystyczny wykres pozwala precyzyjnie określić częstotliwość występowania skurczów, czas ich trwania oraz siłę. Parametry te zestawione z tętnem płodu pokazują, czy poród przebiega prawidłowo i nie ma zagrożenia dla dobrostanu dziecka.
Skurcze porodowe to jeden z głównych objawów porodu. Zwykle są odczuwane przez ciężarną, ale może również zaobserwować je lekarz podczas badania KTG. Zapis KTG pozwala między innymi odróżnić skurcze porodowe od przepowiadających oraz ocenić ich częstość i siłę. Podczas porodu natomiast, dzięki monitorowaniu na KTG reakcji tętna dziecka na skurcze, czasami podejmuje się decyzję o wykonaniu pilnego cesarskiego cięcia.
Spis treści:
- Skurcze podczas badania KTG
- Jak rozpoznać skurcze porodowe na zapisie KTG
- Siła skurczów porodowych na KTG
- KTG – skurcze i test stresowy (OCT)
Skurcze podczas badania KTG
Ciężarne, zwłaszcza te, które rodzą pierwszy raz, nie zawsze wiedzą, jak rozpoznać skurcze porodowe i nie mylić ich ze skurczami przepowiadającymi. Jeśli kobieta ma wątpliwości, jakie skurcze odczuwa, KTG pomoże to wyjaśnić. Wystarczy, że badanie będzie prowadzone odpowiednio długo, aby zarejestrować kilka skurczów. Lekarz lub położna właściwie oceni skurcze macicy, oglądając je na zapisie KTG. Drukowany wykres przypomina wydruk z EKG.
Badanie KTG polega na przyłożeniu do brzucha przyszłej mamy dwóch głowic, które smaruje się żelem do USG, aby przewodzenie impulsów było ułatwione. Głowice mocuje się na brzuchu np. elastyczną taśmą. Są one podłączone do urządzenia, które na bieżąco drukuje rejestrowaną czynność skurczową macicy oraz pracę serca dziecka, pracę serca dziecka widać też na monitorze.
Do rejestracji skurczów macicy służy czujnik umieszczany na wysokości dna macicy (powyżej pępka). Pozwala on na wykonanie tokografii, czyli zapisu aktywności skurczowej macicy. Zapis ten widoczny jest na dolnym wykresie wydruku całego badania KTG. Druga głowica odpowiada za monitorowanie tętna dziecka. Zapis z niej widnieje na górnym wydruku KTG.
Poza dwoma czujnikami mocowanymi na brzuchu ciężarnej, przyszłej mamie czasami daje się do ręki pilot z przyciskiem, którego ma użyć w momencie, gdy poczuje ruchy płodu. Dzięki temu np. wiadomo, kiedy przyspieszenie tętna jest wynikiem ruchu dziecka.
KTG w ciąży wykonywane z pilotem. fot. Adobe Stock
Jak rozpoznać skurcze porodowe na KTG?
Na dolnym wykresie KTG są zapisywane zarówno skurcze porodowe, jak i przepowiadające. Górny wykres widoczny na KTG to zapis pracy serca dziecka.
Skurcze macicy na zapisie KTG to wahnięcia w górę. Z ich kształtu można wiele wyczytać:
- im mają szerszą podstawę, tym dłużej trwają
- im są wyższe, tym skurcze są silniejsze
- im częściej się pojawiają, tym częstość skurczów jest większa – lekarz potrafi z zapisu KTG dokładnie odczytać częstość skurczów.
Skurcze porodowe na KTG
Skurcze porodowe w zapisie KTG widoczne są w regularnych odstępach, a czas między ich pojawieniem się systematycznie się skraca – wahnięcia w górę na dolnym wykresie są regularne i występują w podobnych odstępach. Ich wysokość i szerokość są podobne, bo siła skurczów oraz czas ich trwania jest podobny. Skurcze porodowe wywołują początkowo niewielki, a z czasem narastający ból porodowy w dole brzucha.
Skurcze przepowiadające na KTG
Skurcze przepowiadające Braxtona-Hicksa są nieregularne – na wydruku występują rzadko i w różnych odstępach, a ich siła i czas trwania może być różny, co widać na wykresie – wahnięcia w górę są różnej wysokości, także szerokość podstawy się różni. Skurcze przepowiadające najczęściej są niebolesne. Ich występowanie przepowiada zbliżający się poród.
Skurcze macicy widoczne na zapisie KTG
Poniżej na zdjęciu, na dolnym wykresie widać dwa skurcze macicy – to dwa wyraźne wahnięcia w górę. Pierwszy skurcz (niżej na zdjęciu) ma siłę blisko 40 mmHg, drugi – ponad 60 mmHg. Widać też, że drugi trwa dłużej – podstawa drugiego wahnięcia jest szersza niż pierwszego.
Siła skurczów porodowych na KTG
Skurcze porodowe są zwykle silniejsze niż skurcze przepowiadające. Ich siła rośnie w miarę upływu czasu. Momenty kulminacyjne kolejnych skurczów to najwyższe punkty na wykresie KTG.
Liczby na wykresie KTG obrazują siłę skurczu. Siłę skurczu wyraża się w skali ciśnienia (mmHg czyli wysokość milimetra słupa rtęci). Parametr ten określa ciśnienie wewnątrzowodniowe (ciśnienie wód płodowych). „Górka” na wykresie pokazuje maksymalne ciśnienie płynu owodniowego na szczycie skurczu. Im wyższa moment kulminacyjny, tym wyższe ciśnienie, a więc i większa siła skurczu macicy.
Gdy macica nie kurczy się, ciśnienie wynosi ok. 10 mmHg. Niewielkie zmiany ciśnienia pojawiają się przy zmianie pozycji i podczas napinania się macicy. Największe ciśnienie, a więc najwyższe wahnięcia na wykresie, pojawiają się podczas silnych skurczów porodowych.
- W pierwszym okresie porodu częstość skurczów wzrasta do 3/10 minut z amplitudą 40-50 mmHg.
- W drugim okresie porodu częstotliwość skurczów wzrasta do 5 skurczów/10 minut, a ciśnienie do 70-80 mmHg, a podczas parcia nawet 120-140 mmHg.
Wartość ciśnienia odczytuje się na pionowej skali po lewej stronie wykresu. Dolna linia pozioma to symbol upływającego czasu. Wykres skurczów na KTG dokładnie obrazuje częstotliwość (linia pozioma – czas) i siłę skurczów (wahnięcie w górę – ciśnienie wewnątrzowodniowe).
KTG – skurcze i test stresowy OCT (oksytocynowy)
Skurcze na KTG obserwuje się także podczas wykonywania testu oksytocynowego (stresowego). To badanie diagnostyczne, które pozwala podjąć decyzję, czy poród naturalny będzie bezpieczny dla dziecka. Wykonuje się go w ciąży donoszonej, najczęściej wtedy, gdy mija termin porodu. Celem badania jest ocena stanu dziecka oraz wydolności łożyska. Zdarza się, że test oksytocynowy inicjuje poród.
Test oksytocynowy rozpoczyna się standardowym badaniem KTG, które trwa 20 minut. Po tym czasie przeprowadza się właściwy test stresowy – ciężarnej podaje się kroplówkę z oksytocyną, która stymuluje aktywność skurczową macicy. Po kilku pierwszych skurczach widocznych na zapisie KTG kroplówkę odłącza się i kontynuuje badanie przez 20-30 minut. Celem badania jest imitacja porodowej akcji skurczowej macicy i sprawdzenie, jak dziecko to znosi.
Wynik testu oksytocynowego (stresowego)
Lekarz ogląda na wydruku KTG skurcze i tętno dziecka pokazane w postaci wykresów i na ich podstawie interpretuje wyniki testu oksytocynowego.
Przykładowe wyniki testu oksytocynowego:
- negatywny – czyli prawidłowy, co oznacza, że serce dziecka prawidłowo odpowiada na skurcze macicy,
- pozytywny – przy ponad połowie skurczów macicy serce dziecka spowalnia,
- wątpliwy – tętno dziecko spowalnia podczas mniej niż 50 proc. skurczów. Konieczne jest powtórzenie badania. Od kolejnego wyniku zależy, czy ciąża zostanie zakończona czy będzie stale monitorowana zapisem KTG.
- hiperstymulacja – wynik oznacza, że macica podczas podania oksytocyny kurczy się częściej niż co 2 minuty lub że skurcze trwają dłużej niż 90 sekund.
- nieudany – na KTG nie zaobserwowano skurczów macicy lub zapis badania jest niemożliwy do zinterpretowania.
Zobacz także: