Wysoka prolaktyna a ciąża – przyczyny, objawy [NORMY]
Prolaktyna nazywana jest mlecznym hormonem, bo sprawia, że dziewczętom w okresie dojrzewania rosną piersi, a u kobiet po porodzie pojawia się pokarm. W ciąży jej poziom rośnie. Ale przed ciążą wysoki poziom prolaktyny może utrudniać starania o dziecko. Wyjaśniamy, o czym świadczy podwyższony wynik badania prolaktyny.
Prolaktyna jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową. Jej stężenie wzrasta podczas ciąży i karmienia piersią. Poziom prolaktyny podlega wahaniom w ciągu doby. Najwyższy jest wcześnie rano, potem się obniża. W pierwszej połowie cyklu miesiączkowego rośnie, w drugiej – spada. Stężenie prolaktyny zmienia się także podczas codziennych czynności. Rośnie np. po zjedzeniu posiłku, gdy jesteś bardzo zmęczona i podczas uprawiania seksu. Wzrost poziomu prolaktyny (hiperprolaktynemia) w okresie starań o dziecko może utrudniać zajście w ciążę. –
Spis treści:
- Prolaktyna – czym jest i jaką rolę pełni?
- Jak prolaktyna wpływa na ciążę i płód?
- Badanie prolaktyny – kiedy i po co robić?
- Prolaktyna – normy
- Wysoki poziom prolaktyny – przyczyny?
- Objawy hiperprolaktynemii
- Prolaktyna za niska – co oznacza?
- Prolaktyna – kiedy iść do lekarza?
Prolaktyna – czym jest i jaką rolę pełni?
Prolaktyna jest hormonem wydzielanym głównie przez przysadkę mózgową. W mniejszych ilościach wydzielają ją również: macica, inne tkanki mózgu, gruczoły sutkowe, komórki układu odpornościowego, skóra i tkanka tłuszczowa, a u mężczyzn także prostata.
Najważniejszą rolą prolaktyny jest stymulowanie gruczołów sutkowych do produkcji mleka po porodzie. Jednak jej działanie nie ogranicza się wyłącznie do tej funkcji. Od prawidłowego poziomu prolaktyny zależy działanie układu rozrodczego (nieprawidłowy poziom prolaktyny utrudnia zajście w ciążę), dobre samopoczucie, zachowanie, a nawet działanie układu odpornościowego.
U osób zdrowych poziom prolaktyny wrasta w określonych sytuacjach, np. w ciąży i po porodzie, podczas snu i ćwiczeń fizycznych, w sytuacjach stresowych, w czasie stosunku seksualnego, a także wtedy, gdy spada poziom cukru we krwi.
Jak prolaktyna wpływa na ciążę i płód?
Prolaktyna odgrywa ważną rolę podczas ciąży – stymuluje ciałko żółte, dzięki czemu produkuje ono kolejny hormon – progesteron, który pozwala podtrzymać i donosić ciążę. Rosnący w ciąży poziom prolaktyny odpowiada też za rozwinięcie się instynktu macierzyńskiego oraz za zachowanie tzw. homeostazy metabolicznej i gospodarkę elektrolitową ciężarnej, pomaga też radzić sobie w tym czasie ze stresem. Hormon ten bierze także udział w tworzeniu u ciężarnej tolerancji immunologicznej na płód.
Przez cały czas trwania ciąży poziom prolaktyny rośnie, aby w momencie porodu osiągnąć poziom dziesięciokrotnie wyższy niż przed ciążą. Jednak najwyższy poziom prolaktyny występuje u kobiet karmiących piersią.
Prolaktyna wpływa też na sam płód. Jej prawidłowy poziom wspomaga wzrost i procesy metaboliczne płodu, stymuluje też prawidłowy rozwój jego układu nerwowego oraz płuc.
Badanie prolaktyny – kiedy i po co robić?
Badanie poziomu prolaktyny u kobiet lekarze zlecają przy wystąpieniu konkretnych problemów. Należą do nich:
- produkcja mleka poza okresem karmienia piersią i ciąży
- problemy z zajściem w ciążę
- częste poronienia
- zaburzenia widzenia
- niewyjaśnione bóle głowy
- ból podczas stosunku płciowego
- nieregularne cykle miesiączkowe
- trądzik
- wzrost włosów w nietypowych miejscach.
Jak wygląda badanie prolaktyny?
Krew pobiera się z żyły w ręce. Pobieranie krwi przebiega tak jak w przypadku zwykłych badań kontrolnych. Do badania należy się odpowiednio przygotować:
- nie wolno jeść przez określoną liczbę godzin
- nie wolno pić przez określoną liczbę godzin
- nie należy ćwiczyć
- nie należy się stresować.
Na 24 godziny przed badaniem zaleca się powstrzymanie od stymulacji sutków, gdyż może ona podnieść poziom hormonu.
Prolaktyna – normy
Normy poziomu prolaktyny należy odczytywać następująco:
- 5-25 ng/ml: stężenie w normie
- powyżej 25 ng/ml: możesz mieć nieregularne okresy i cykle bezowulacyjne
- powyżej 50 ng/ml: może dojść do zupełnego zatrzymania miesiączki
- powyżej 100 ng/ml: bywa objawem guza przysadki mózgowej
U kobiet ciężarnych właściwy wynik to 34-386 ng/ml lub 34-386 mcg/l. W przypadku mężczyzn prawidłowy wynik powinien mieścić się w przedziale 3-15 ng/ml lub 3-15 mcg/l.
Wysoka prolaktyna – o czym świadczy, przyczyny hiperprolaktynemii
Podwyższony poziom prolaktyny to hiperprolaktynemia. Pojawienie się wysokiego poziomy prolaktyny poza okresem ciąży i karmienia piersią może wskazywać na problemy zdrowotne. Należą do nich:
- zespół policystycznych jajników – PCOS
- nieprawidłowości związane z przysadka mózgową (guz, ucisk)
- choroby podwzgórza, które reguluje pracę przysadki
- niedoczynność tarczycy
- niewydolność nerek
- urazy kości czaszki.
Wysoki poziom prolaktyny u kobiet chcących zajść w ciążę wymaga leczenia. W przeciwnym wypadku zajście w ciążę może być utrudnione lub wręcz niemożliwe – może wystąpić brak owulacji lub problemy z zagnieżdżeniem się zarodka.
Hiperprolaktynemii czynnościowej podczas ciąży się nie leczy, natomiast zbyt wysoki poziom prolaktyny wynikający z innych przyczyn, np. guzów, może podlegać leczeniu. Decyzję o terapii i jej rodzaju podejmują specjaliści, uwzględniając, że ciąża to czas, gdy poziom prolaktyny jest naturalnie podwyższony.
Prolaktyna za wysoka – objawy
Zbyt wysoki poziom prolaktyny (czyli hiperprolaktynemia) często jest przyczyną zaburzenia cyklu miesiączkowego. Okres pojawia się częściej niż co 25 dni lub rzadziej niż co 33 dni. Z czasem miesiączki stają się coraz bardziej skąpe, aż mogą zaniknąć. Zdarzają się cykle bezowulacyjne (stąd kłopoty z zajściem w ciążę). Na skórze pojawiają się wypryski, ujawnia się tendencja do tycia. Ponieważ prolaktyna jest także hormonem stresu, może wywoływać złość, uczucie niepokoju i rozdrażnienie. Mogą też wystąpić: wyciek mleka z piersi, obniżenie libido, zmniejszenie gęstości kości.
Prolaktyna za niska - co oznacza?
Zbyt mała ilość krążącej we krwi prolaktyny nazywana jest hipoprolaktynemią. To bardzo rzadko występująca nieprawidłowość dotykająca głównie osoby z niedoczynnością przysadki mózgowej. U większości osób z niską zawartością prolaktyny nie obserwuje się problemów zdrowotnych. Specjaliści twierdzą jednak, że zmniejszony poziom prolaktyny we krwi może zmniejszać odporność na niektóre infekcje.
Zbyt niski poziom prolaktyny to przede wszystkim problem mam karmiących piersią – mogą one borykać się z niedostateczną ilością pokarmu.
Prolaktyna – kiedy iść do lekarza?
Jeśli podejrzewasz, że twoje problemy ze zdrowiem i samopoczuciem mogą być spowodowane zbyt wysokim poziomem prolaktyny, zgłoś się do ginekologa, najlepiej endokrynologa. Specjalista skieruje cię na badania poziomu prolaktyny we krwi.
Jeśli będzie taka potrzeba, lekarz przepisze leki. Nie ma jednej metody obniżania wysokiego poziomu prolaktyny. Najczęściej podaje się np. Bromergon, Norprolac, Dostinex, które także działają na gruczolaka przysadki.
Zobacz też: